سلام و درود بر مردم ایران به جهت مشارکت‌شان در بحبوحه انقلاب اسلامی که سبب پیروزی شگرف انقلاب شد و در دوران دفاع مقدس که مشارکت‌شان امنیت پایدار کشور را تولید و تضمین کرد و به رزمندگان عرصه‌های دفاع مقدس که جهش تولید امنیت را بنیان نهادند و سبب عزت ایران اسلامی در جهان شدند. در دوران کرونا که با مشارکت مردم و نیز خدمات بهداشتی بسیج، سبب رکوردزنی در ریشه‌کنی ویروس منحوس شدند و سلام و درود به همه ‌کسانی که به جهش تولید ملی اهتمام داشته و یا خواهند داشت.

«بنده با مطالعه‌ نظرات کارشناسان این مسئله به این نتیجه می‌رسم که یک کلید اساسی برای حلّ مشکلات اقتصادی کشور عبارت است از مسئله‌ تولید؛ تولید داخلی، تولید ملّی، برای همین هم هست که در این چند سال گذشته بر روی تولید ما تکیه کردیم. در این سال هم مسئله‌ عمده‌ کشور عبارت است از اقتصاد. نقطه‌ ضعف اساسی کشور عبارت است از مسئله‌ اقتصاد، باید در این زمینه‌ها فعّال عمل کنیم. لذا من به این مناسبت شعار امسال را این قرار دادم «جهش تولید با مشارکت مردم» این شعار امسال است. «(رهبر انقلاب، بیانات اول فروردین 1403)

اقتصاد موتور محرک جامعه است. در بند نخست توصیه سوم رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب که در بهمن‌ماه ۱۳۹۷ منتشر شد آمده است: «اقتصاد یک نقطه کلیدی تعیین‌کننده است... اقتصاد البته هدف جامعه اسلامی نیست، اما وسیله‌ای است که بدون آن نمی‌توان به هدف‌ها رسید. تأکید بر تقویت اقتصاد مستقل کشور که مبتنی بر تولید انبوه و باکیفیت و توزیع عدالت‌محور و مصرف به‌اندازه و بی‌اسراف و مناسبات مدیریتی خردمندانه است و در سال‌های اخیر از سوی اینجانب بارها تکرار و بر آن تأکید شده، به‌خاطر همین تأثیر شگرفی است که اقتصاد می‌تواند بر زندگی امروز و فردای جامعه بگذارد.»

«اگر رشد تولید و حرکت رو به جلو در تولید ملّی به نحو مطلوب انجام بگیرد، بسیاری از مشکلات مهمّ اقتصادی مثل مسئله‌ تورّم، مسئله‌ اشتغال و مسئله‌ ارزش پول ملّی، این مسائل اساسی اقتصاد به نحو خوبی به سمت حل پیش خواهد رفت. مسئله‌ تولید بنابراین مسئله‌ مهمّی است و به همین جهت امسال هم روی مسئله‌ تولید تکیه می‌کنم و توقّع دارم، انتظار دارم که ان‌شاءالله یک جهشی در کار تولید اتّفاق بیفتد.» (رهبر انقلاب، بیانات اول فروردین 1403) 

شعار سال ۱۴۰3

رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی تبریک آغاز سال ۱۴۰3 شعار سال جدید را «جهش تولید با مشارکت مردم» تعیین کردند. این شعار دارای دو بخش«جهش تولید» و «مشارکت مردمی» می‌باشد. 

الف – جهش تولید 1 

تولید از ریشه لغوی ولد و به مفهوم ایجاد کردن، به‌وجود آوردن و زایش است که در حوزه‌های مختلف موضوعیت دارد؛ که موردنیاز هر جامعه‌ای است و دولت و مردم برای تأمین آن از طریق تولید داخلی اقدام می‌کنند.

تولید در نام‌گذاری سال ۱۴۰3 یعنی تولید داخلی و علی‌القاعده به مفهوم مونتاژ در داخل کشور نیست، بلکه به مفهوم بومی بودن تولید است به‌گونه‌ای که وابستگی به خارج کاهش یابد.

اهمیت تولید داخلی بدین‌سبب است که تولیدات نیاز‌های ضروری باید در داخل کشور صورت گیرد تا نیاز‌های اساسی جامعه بدون تکانه‌های اقتصادی تولید و تأمین شود.

اولویت تولید: در هدف‌گذاری تولید در کشور باید تمرکز بر تأمین نیاز‌های جامعه باشد به‌نحوی‌که واردات را به‌شدت کاهش داده و حتی در بسیاری از موارد بی‌نیاز از واردات شویم، به‌خصوص در کالا‌های اساسی مردم و جامعه، کالا‌های کلیدی و حیاتی کشور، کالا‌های زیاد ارزبر، کالا‌های پرمصرف جامعه و در اولویت آنها نیز تولید کالا‌هایی است که در معرض تحریم دشمنان قرار دارند و در درجه اول نیز تأمین نیازهای بازارهای داخل و سپس بازارهای خارجی مدنظر قرار گیرد.

ضرورت محدودسازی در تولید: علی‌القاعده کالا‌های لوکس، تزیینی، تجملی، تشریفاتی، آرایشی، تفننی و... ضمن اینکه در شرایط تحریم کشور باید ممنوع‌الورود باشند، بایستی در اولویت آخر تولید قرار داشته باشند.

عرصه‌های تولید: عرصه‌های تولید شامل این موارد می‌باشد، تولیدات کشاورزی، صنایع کشاورزی، خدمات کشاورزی، محصولات دامی، طیور و آبزیان، کالاهای اساسی، لوازم ضروری زندگی، تولید مسکن و ساختمان و صنایع وابسته بدان، خدمات فنی مهندسی، صنایع غذایی، دارویی، صنایع تبدیلی، تولید دانش و فن‌آوری، صنایع دفاعی و امنیتی، تولیدات معدنی، نوشت‌افزار، کیف و کفش و پوشاک، تولید خدمات اداری، تولیدات فرهنگی، رسانه‌ای، فضای مجازی و زیرساخت‌های مربوطه، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و ده‌ها عرصه دیگر تولیدی.

جهش: جهش به معنای جهیدن و پرش بوده و به مفهوم رشد بیش حد متعارف و متفاوت از رشد افزایشی معمول فصلی و یا سالانه می‌باشد.

جهش تولید: جهش تولید یعنی رشد پرشی تولیدات، بخصوص در نیازهای ضروری جامعه می‌باشد. جهش تولید بایستی برابر با میزان رشد تولید ناخالص داخلی باشد. و هم از لحاظ کمی و کیفی حائز اهمیت است. جهش در تولید تاثیرش را در رقم رشد اقتصادی نشان می‌دهد و می‌تواند در وضعیت معیشتی تاثیر مستقیم بگذارد.

جهش مطلوب: جهشی باکیفیت و مطلوب است که شرایطی از جمله تناسب ترکیب عوامل تولید در رشد اقتصادی، پویایی و پایداری جهش تولید، افزایش توان رقابت‌پذیری، تعادل در رشد منطقه‌ای، تناسب در بهره‌برداری از منابع طبیعی در محیط‌زیست و در نهایت توجه به کیفیت مشاغل ایجاد شده در آن محقق شده باشد.

بازبینی تولید: در برخی از موارد ضرورت دارد بازنگری در فرآیندهای تولیدی، شناسایی ضعف‌ها در گلوگاه‌های تولیدی، توجه به روشهای تولید و... صورت گیرد تا رفع موانع شده و جهش تولید تحقق پذیر گردد.

ب- مشارکت مردم 2

مردم به معنی توده، اهالی و شهروندان جمهوری اسلامی است. فصل سوم قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران مربوط به حقوق ملت بوده و در ان انواع حقوق مردم بیان شده است. مردم شامل تک تک آحاد جامعه، گروه‌های اجتماعی، تعاونی‌ها، شرکت‌ها، موسسات، سازمان‌های مردم نهاد، بسیج، جهادگران، گروه‌های جهادی و.... می‌گردد.

مشارکت به معنی شرکت دادن، انبازی دادن و شریک ساختن می‌باشد. 

مشارکت مردم به مفهوم شرکت دادن مردم در امور می‌باشد که این مشارکت می‌تواند به‌صورت فردی و یا گروهی و سازمان‌های مردم نهاد، تعاونی‌ها، شرکتها و مؤسسات مردمی، خیریه‌ها، گروه‌های انقلابی و.... باشد. «بِجد اعتقاد دارم که این جهش بدون مشارکت مردم و بدون حضور مردم اتّفاق نخواهد افتاد. اگر ما بخواهیم جهش تولید داشته باشیم، بایستی اقتصاد را مردمی‌کنیم، باید پای مردم را به عرصه‌ تولید به نحو محسوسی باز کنیم، موانع حضور مردم را برطرف کنیم. در بخش مردمی ظرفیّت‌های بزرگی وجود دارد که من ان‌شاءالله توضیح خواهم داد در این باره و این ظرفیّت‌ها بایستی فعّال بشود، باید از آنها به نفع کشور و به نفع مردم استفاده بشود. (رهبر انقلاب، بیانات، اول فروردین 1403) 

مشارکت مردم در تولید به مفهوم شرکت دادن مردم در حوزه‌های تولیدی از سطح عالی تا خرد، در تصمیم‌گیری و مدیریت تا حوزه اجرا می‌باشد. 

نهادهای مسئول در تحقق بخشی شعار سال: «در سالی که پیش روی ما است و وارد آن شدیم، کارهای زیادی هست که بایستی انجام بگیرد و باید خودمان را به آن متعهّد بدانیم، هم مسئولین کشور، دولتی‌ها، مجلس، قوّه‌ قضائیّه و دیگران و هم آحاد مردم، همه باید خودمان را به آن کارها متعهّد بدانیم در زمینه‌های مختلف، «(رهبر انقلاب، بیانات، اول فروردین 1403). 

«برنامه‌ریزان کشور برنامه‌ریزی کنند، صاحب‌نظران همکاری فکری کنند و فعّالان اقتصادی به نحو عملی در این کار ان‌شاءالله مشارکت کنند. «(رهبر انقلاب، بیانات، اول فروردین 1403) 

طی چند سال اخیر عنوان محوری سال از سوی رهبر انقلاب موضوعات اقتصادی بوده است، به‌خصوص در یک دهه اخیرکه به ترتیب «جهاد اقتصادی»، «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی»، «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی»، «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی»، «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل»، «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال»، «حمایت از کالای ایرانی»، و «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی»، «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» و «مهار تورم، رشد و تولید» شعار سال بوده است.

آسیب اول، نگاه تزیینی: به دنبال نام‌گذاری سال ۱۴۰3، ادارات بنر‌های بزرگی در ورودی خود نصب خواهند کرد و در صفحه نخست پایگاه اطلاع‌رسانی و در سربرگ‌های اداری خود درج می‌کردند، ولی میزان اقدام عملی‌شان محل ابهام بوده است که رهبر انقلاب در تبریک سه سال پیش بدان اشاره کردند.

آسیب دوم، قالب کردن رشد معمول تولید به جای جهش تولید که مفهوم دیگری دارد و عمدتا در دولت روحانی برای لوث کردن شعار سال مربوطه، لفاظی می‌کرد.

آسیب سوم عملکرد سال‌های اخیر: در سال‌های گذشته کشور با چالش‌های مختلفی مواجه بوده است، سوءمدیریت و همچنین افزایش تحریم‌ها از سوی شیطان بزرگ، افزایش واردات بی‌رویه، به‌خصوص کالا‌های لوکس و مصرفی و همچنین کالا‌هایی که در داخل وجود داشته و نیاز به حمایت داشته‌اند، تعطیلی و یا کاهش تولید، رکود بازار و کاهش درآمد عمومی و به ‌موازات آن رشد سرسام‌آور قیمت‌ها تا چند برابر در دولت حسن روحانی و سرایت آوار سوء عملکرد آنان در دولت آقای رئیسی که مشکلات معیشتی سخت و بی‌سابقه‌ای را برای مردم کشورمان رقم‌زده است.

آسیب چهارم، دفع مفسده‌های احتمالی: در مشارکت مردم بایستی رعایت مسائل شرعی و قانونی صورت گیرد و از مفسده‌های احتمالی رانتی و.... جلوگیری شود.

آسیب پنجم: برخی از تولیدات، آلوده به الگوهای سبک زندگی فاسد غربی (در مد و نماد و شکل تصویر و نقوش و...) بوده، لکن در جهت تحقق شعار امسال در امر جهش تولید بایستی دقت شود که از ترویج سبک غربی به شدت جلوگیری شود و تولید محصولات با الگوهای ایرانی اسلامی باشد. 

نکات لازم‌الرعایه در جهت جهش تولید: برای ایجاد جهش تولید لازم هست همه جوانب امر پیش‌بینی و مورد توجه و اقدام قرار گیرند. مواردی از قبیل ایجاد تنوع در محصول، رقابت‌پذیر کردن محصولات تولیدی، افزایش ظرفیت تولید با امکانات موجود و سپس توسعه ظرفیت، بهره‌ور کردن تولید، ارتقای کیفیت محصول، برقراری زنجیره تأمین قوی و بی‌عیب، شناسایی درست نیاز بازار، افزایش سهم بازار محصول، برندسازی داخلی، ایجاد ارزش افزوده، به‌کارگیری فناوری‌های روز، توجه جدی به واحدهای تحقیق و توسعه و بهره‌گیری از مراکز پژوهشی و به‌خصوص ظرفیت دانشگاه‌ها، اعتمادسازی باجلب رضایت مصرف‌کنندگان، تأمین منابع مالی مورد نیاز، به کارگیری نیروی انسانی ماهر و با انگیزه، قیمت‌گذاری مناسب و عادلانه و...

بسیج مردمی تولید: رهبر انقلاب از ضرورت بسیج مردمی برای تولید سخن گفتند. که با رویکرد می‌توان بدان نگریست. 

نخست: بهره‌گیری از ظرفیت‌های بسیج اساتید، بسیج مهندسین، بسییج اصناف، بسیج سازندگی، بسیج‌های وزارت‌خانه‌های تولیدی همچون جهاد کشاورزی و صنعت و... که درواقع همگی بسیج اقتصادی هستند که می‌توانند از ظرفیت بالقوه خویش که همانا نیروهای مردمی باانگیزه بالا (بسیجی) می‌باشد، حداکثری بهره‌برداری را در جهت تحقق شعار سال بهره گرفت. 

دوم: علاوه ‌بر بند نخست، بسیج همه منابع ملی، شامل همه آحاد مردم و نیز امکانات موجود در اختیار مردم می‌باشد.

جمع‌بندی

عنوان شعار سال تشریفاتی و تزیینی نبوده و بر اساس مطالعه و نظریات کارشناسی و نیاز روز و مانند تابلوی شرکت و ساختمان که معرف هویت فعالیت آن می‌باشد، است که بایستی آن را عملی کرد.

«جهش تولید با مشارکت مردم» یعنی رشد پرشی همه عرصه‌های تولیدی کشور با نقش و شرکت داشتن مردم در ارتقای تولید با بهره‌وری بالا. تولید در عرصه‌های مختلف بایستی تقویت شود و همه مردم به تناسب حرفه و توانشان در این مسیر تلاش کنند.

سخن پایانی

شعار سال به کلام محدود نبوده و برای عمل است و بایستی چراغ راه تمامی دستگاه‌های اجرائی بوده و مجرای مشارکت حداکثری مردم تسهیل گردد و مردم نیز رسالت خویش را در جهش تولید ایفا کنند و ضرورت دارد رسانه‌ها نیز تمام تلاش خود را برای بسیج عمومی و تحقق این هدف متعالی به کار گیرند.

این بند از بیانیه گام دوم انقلاب باید مورد توجه بیشتر قرار بگیرد: «دهه دوم چشم‌انداز باید زمان تمرکز بر بهره‌برداری از دستاورد‌های گذشته و نیز ظرفیت‌های استفاده ‌نشده باشد تا پیشرفت کشور ازجمله در بخش تولید و اقتصاد ملی ارتقاء یابد.»

تولید کشور که قبل از انقلاب با عقب‌افتادگی شدید علمی مواجه بود، به شدت ضعیف و فقیر بود و در چله اول انقلاب اسلامی که رستاخیز علمی آغاز شد، تولید نیز جان گرفت و در گام دوم انقلاب در گرو حمایت از طرح‌های دانش‌بنیان در جهاد علمی برای تحقق «جهش تولید با مشارکت مردم» می‌باشد. لذا بایستی برنامه‌ریزان کشور (وزارتخانه، اداره و سازمان مربوطه) برنامه‌ریزی کنند، صاحب‌نظران در حوزه‌های مختلف همکاری فکری کنند و فعّالان عرصه‌های اقتصادی به نحو مؤثر در جهش تولید مشارکت کنند.

همه سازمان‌های دولتی و نهاد‌های انقلابی و بخش‌های تعاونی و خصوصی بایستی شعار سال را در حوزه کاری خویش مورد مداقه قرار داده تا «ان‌شاءالله این شعار به بهترین وجهی تحقّق پیدا کند.» (رهبر انقلاب بیانات اول فروردین 1403) و تولید مبتنی بر مشارکت حداکثری مردم ارتقا یافته و ضمن رفع مشکلات عمومی؛ اقتصاد کشور شکوفا گردیده، تمدن نوین اسلامی در گام دوم انقلاب شکل‌ گرفته و زمینه‌ساز ظهور مهدی موعود(عج) گردد.

ـــــــــــــــ

.Production jump -1 

.People›s participation-2