به مناسبت هفتم ذی‌الحجه سالروز شهادت امام پنجم هدایت
آثار خدمت به دیگران از نظر امام باقر(ع)
علی صادق‌زاده
کار خوب را همه دوست دارند و می‌پسندند؛ زیرا گرایش فطری انسان به کار خیر و گریختن از کار بد است؛ اما گاهی از آثار و برکات کار خوب می‌تواند انگیزه را در شخص بیفزاید و او را به انجام بیشتر و بهتر کار نیک تشویق کند. نویسنده در این مطلب با مراجعه به آموزه‌های حیات‌بخش امام باقر(ع) برخی از آثار کار نیک و عمل صالح نسبت به دیگران را تبیین کرده است.
کار نیک شخصی و اجتماعی
کار نیک و عمل صالح را می‌توان به دو دسته شخصی و اجتماعی تقسیم کرد، همان‌طوری که کار بد بر دو نوع شخصی و اجتماعی تقسیم می‌شود. به عنوان نمونه بر اساس آموزه‌های قرآنی، عدالت و ظلم می‌تواند شخصی یا اجتماعی باشد. خداوند بارها از ظلم به خویشتن سخن به میان آورده و گفته است که برخی از مردم به خویشان خویش ظلم می‌کنند(بقره، آیات 57 و 282؛ نحل،آیه 33؛ یونس آیات 44 و 118) چنانکه شرک‌ورزی نسبت به خدا، به عنوان ظلم به خویشتن معرفی شده است(لقمان، آیه 13)؛ زیرا شرک آدمی همانند عبادت وی، به خود وی بازمی‌گردد و هیچ سود یا زیانی به خدا نمی‌رساند. همان‌طوری که عبادت خدا موجب می‌شود تا آدمی به تقوا برسد و خودش را از غضب الهی در امان نگه دارد و از آثاری چون رسیدن به علم و یقین شهودی و حضوری بهره‌مند شود(بقره، آیه 282)؛ کفر و شرک وی نسبت به خدا نیز موجب می‌شود تا از بسیاری از امور چون علم و یقین شهودی محروم شود و از برکات الهی در ابعاد مادی و معنوی و دنیوی و اخروی بی‌بهره بماند.(اعراف، آیه 96)
از نظر قرآن هر کسی که کار بد و زشت را حتی نسبت به دیگران انجام می‌دهد اول به خودش آسیب می‌رساند؛ از این رو، باید توجه داشت که آثار کار زشت و بد ما نسبت به دیگران پیش از دیگران به خودمان بازمی‌گردد و ما هستیم که ضرر و زیان خواهیم کرد. امام محمدباقر(ع) در این باره فرموده است: هر کس کار خیر و خوبی انجام دهد، در حقیقت برای خود کرده است.(تحف‌العقول، ص 299؛ معانی‌الاخبار، ص 141، باب معنی المکافاه و الشکر، ح 1. خصال شیخ صدوق، ص 258، ح 132 همین حدیث را امام باقر از امیر مومنان(ع) نقل کرده است).
انسان اگر کار خیری انجام می‌دهد باید بدون منت و اذیت و آزار باشد و همواره نیت خیر در کارش وجود داشته باشد. و همچنین مستمر و مداوم به این کارهای خیر بپردازد نه اینکه کارهای سنگینی را انجام دهد و سپس دیگر آن را تکرار نکند. کار خیر باید هر روزه انجام شود تا از حالت به ملکه و سپس مقام درآید و هویت و ماهیت شخص شود. از این رو در آیات و روایات بر استقامت و پایداری در کار خیر تاکید می‌شود و اینکه این کارهای خیر همیشه باید باشد.
امام باقر(ع) در این باره می‌فرماید: «ما من شیء احب الی الله عز و جل من عمل یداوم علیه و ان قل؛ هیچ چیز نزد خداوند محبوب‌تر از کاری نیست که بر آن مداومت شود، هر چند اندک باشد». (الکافی، ج 2، ص 82)
انسان باید خودش را به کار نیک اجتماعی و خیررسانی عادت دهد. امام باقر(ع) می‌فرماید: خود را به کار نیک عادت دهید و از اهل خیر باشید تا به همین نشانه و علامت شناخته شوید. من فرزندان و شیعیانم را به این برنامه فرمان می‌دهم. (بحارالانوار ج 46 ص 243 به نقل از خرائج راوندی)
آثار و برکات نیکی به دیگران
امام باقر(ع) برای تشویق مردم به انجام اعمال صالح و نیک و خیررسانی به دیگران به بیان آثار و برکات این اعمال می‌پردازد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1. نورانیت در قیامت: کار خیر و نیکی به دیگران در قالب عمل صالح موجب نورانیت در قیامت می‌شود. امام باقر(ع) می‌فرماید: هر کس دنیا را به جهت یکی از این سه هدف طلب کند روز قیامت در حالتی محشور می‌شود و خداوند متعال را ملاقات میکند که صورتش همچون ماه شب چهارده، نورانی است. بی‌نیازی از مردم، آسایش و رفاه خانواده و عائله‌اش، کمک و رسیدگی به همسایه‌اش. (وسائل‌الشیعه، ج 12، ص 19)
2. افزایش عمر: برخی از اعمال صالح در قالب نیکی به دیگران و اعمال نیک اجتماعی موجب افزایش عمر می‌شود و به عمر آدمی برکت می‌بخشد. صله رحم و نیکی به خانواده از این جمله است. امام باقر(ع) می‌افزاید: من حسن بره باهله، زید فی عمره؛ هر کس با خانواده‌اش خوش‌رفتار باشد، بر عمرش افزوده می‌شود. (بحارالانوار، ج 75، ص 175)
3. افزایش رزق و روزی: برخی از مردم از کمبود روزی و تنگدستی و کاهش آن می‌نالند؛ در حالی که به سادگی می‌توان از این امور گذشت و به رزق و روزی زیاد و برکت دست یافت. یکی از راه‌های کسب روزی و افزایش آن، نیت خیر داشتن در کارهایی است که انجام می‌دهد. به‌ویژه در کارهای اجتماعی و خیر رسانی به دیگران، شخص اگر نیت خیر رسانی داشته باشد و نیت خویش را پاک و سالم کند، روزی و برکت در زندگی‌اش نمایان می‌شود. امام باقر(ع) می‌فرماید: من حسنت نیته، زید فی رزقه، هر که نیتش را نیک کند، روزی‌اش افزایش می‌یابد. (همان)
4. مزد خاص الهی و بهشت: انجام کارهای خیر برکات بسیاری دارد. انسان گاهی خیری را بدون آنکه طرف مقابل بخواهد می‌رساند و گاه دیگر حاجت و نیازی را از شخص برطرف میکند. کسی که در مشکلی قرار گرفته و حاجت و نیازی دارد با عنایت شما برطرف می‌شود و همین برآورده کردن حاجات دیگران موجب آثار و برکاتی در زندگی دنیوی و اخروی می‌شود که قابل قیاس با هیچ چیز دیگر نیست. امام باقر(ع) می‌فرماید: هر کس حاجتی را برای مسلمانی برآورده کند و گره از مشکلش بگشاید، خداوند متعال به او خطاب کند: ثواب و پاداش تو بر عهده من خواهد بود و غیر از بهشت به چیز دیگری راضی نمی‌شوم. (مستدرک‌الوسائل، ج 12، ص 402؛ حدیث 6)
5. ثواب اطعام دیگران: در آیات سوره انسان بیان شده که اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) با آنکه روزه بودند تنها برای رضایت خداوند سه روز غذای خویش را به فقیر و مسکین و اسیر دادند. خوراندن غذا به نیازمندان کار بسیار نیکی است و حتی از دادن پول بهتر است؛ زیرا سیر کردن شکم گرسنه بسیار ثواب دارد. امام باقر(ع) درباره ثواب این عمل می‌فرماید: من اطعم مومنا،اطعمه الله من ثمار الجنه؛ هر کسی مومنی را خوراک دهد و اطعام نماید خداوند از میوه‌های بهشت او را بخوراند. (محاسن برقی، ص 393، ح 4)
6. کسب حسنات: انسان لازم نیست که برای انجام کار خیر کارهای سنگینی را انجام دهد؛ زیرا خیررسانی به دیگران در اشکال گوناگونی شدنی است که از جمله آسان‌ترین و بهترین کارها می‌توان به خوشرویی و لبخند در برابر دیگران اشاره کرد. اگر کسی با خوشرویی با دیگران مواجه شود، هم دل دیگران را به دست آورده و هم موجب می‌شود که برای خودش حسنه جمع کند. امام باقر(ع) می‌فرماید: تبسم الرجل فی وجه اخیه حسنهًْ؛ لبخند مرد به روی برادر دینی‌اش حسنه است. (کافی، ج 2، ص 188)
7. ثواب آموزش و تعلیم: خداوند در قرآن بیان میکند که فلسفه بعثت پیامبران(ع) و از جمله فلسفه اسلام و بعثت پیامبر(ص) تعلیم و تزکیه بوده است.(آل عمران، آیه 164؛ جمعه، آیه 2) بنابراین تعلیم و آموزش دیگران و بهره‌مندی مردم از علم عالم باید بسیار مهم و مقدس باشد. از همین رو امام باقر(ع) می‌فرماید: عالم ینتفع بعلمه افضل من سبعین الف عابد؛ دانشمندی که از عملش سود برند، از هفتاد هزار عابد بهتر است. (کافی، ج 1، ص 33) امام باقر(ع) در جایی دیگر می‌فرماید: هر کس راه هدایت و سعادتی را بگشاید و یا به دیگران تعلیم دهد، اجر و پاداش او همانند کسی است که به آن کار خیر عمل کرده باشد بدون آنکه از پاداش عمل‌کنندگان کسر شود. (وسائل‌الشیعه، ج 1، ص 436)
8. رهایی از فقر و افزایش عمر: چنانکه گفته شد برخی از کارهای خیر اجتماعی موجب افزایش عمر می‌شود. همچنین در روایات است که کارهای خیر اجتماعی به‌ویژه در انفاق و کارهای خیر اقتصادی موجب افزایش عمر و رهایی از فقر می‌شود. امام باقر(ع) می‌فرماید: البر و الصدقهًْ ینفیان الفقر و یزیدان فی العمر و یدفعان عن صاحبهما سبعین میتهًْ سوء؛ کار خیر و صدقه، فقر را می‌برند، بر عمر می‌افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور میکند. (ثواب‌الاعمال، ص 141)
9. آثار صله رحم: امام باقر(ع) فرمود: صله رحم نمودن (پنج فایده دارد:) موجب تزکیه اعمال و عبادات می‌شود، سبب رشد و برکت در اموال می‌گردد، بلاها، آفات و گرفتاری‌ها را دفع میکند، حساب (قبر و قیامت) را آسان می‌گرداند و مرگ و اجل (معلق) را به تاخیر می‌اندازد. (تحف‌العقول، ص 218) آن حضرت(ع) در جایی دیگر می‌فرماید: ان اعجل الطاعه ثوابا لصله الرحم؛ نزدیکترین و سریع‌ترین طاعت در ثواب، پیوند با خویشان است. (تحف‌العقول، ص 303)
10. ثواب تشییع جنازه: حضور در اعمال اجتماعی و مشارکت با دیگران برای کارهای خیر از جمله حضور در تشییع جنازه و مانند آن از جمله کارهای نیک و صالح اجتماعی است که آثار و برکات بسیاری دارد که از جمله آنها ثوابی است که امام باقر(ع) در این حدیث به آن اشاره میکند تا مردم به انجام این‌گونه اعمال صالح اجتماعی تشویق شوند. آن حضرت(ع) می‌فرماید: هر کس جنازه‌ای را تشییع نماید و چهار جانب تابوت را بر شانه خود حمل کند، خداوند چهل گناه از گناهانش را می‌آمرزد. (وسائل‌الشیعه، ج 3، ص 3، ح 153)
11. خانه‌‌های بهشتی برای کارهای خیر اجتماعی: امام باقر(ع) با اشاره به برخی از کارهای خیر اجتماعی ثواب آن را اتاق‌ها و خانه‌هایی در بهشت دانسته و می‌فرماید: چهار خصلت در هر کس باشد خداوند خانه‌ای در بهشت برای او بنا کند. کسی که یتیمی را پناه دهد و بر ناتوانی دلسوزی کند و به پدر و مادر خود مهر ورزد و با برده و زیر دست خود مدارا کند. (خصال صدوق، ج 1، ص 211، حدیث 46)
12. ثواب نیک برای ارتباط اجتماعی: روابط اجتماعی موجب همدلی و همراهی می‌شود و انسان‌ها را به هم نزدیک میکند. از این رو در روایات بر این امر نیک اجتماعی تاکید می‌شود و با اشاره به ثواب مردم را بدان تشویق و ترغیب می‌کنند. امام باقر(ع) در این باره فرمودند: خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست. (بحارالانوار، ج 46، ص 291).
کار خوب را همه دوست دارند و می‌پسندند؛ زیرا گرایش فطری انسان به کار خیر و گریختن از کار بد است؛ اما گاهی از آثار و برکات کار خوب می‌تواند انگیزه را در شخص بیفزاید و او را به انجام بیشتر و بهتر کار نیک تشویق کند. نویسنده در این مطلب با مراجعه به آموزه‌های حیات‌بخش امام باقر(ع) برخی از آثار کار نیک و عمل صالح نسبت به دیگران را تبیین کرده است.
کار نیک شخصی و اجتماعی
کار نیک و عمل صالح را می‌توان به دو دسته شخصی و اجتماعی تقسیم کرد، همان‌طوری که کار بد بر دو نوع شخصی و اجتماعی تقسیم می‌شود. به عنوان نمونه بر اساس آموزه‌های قرآنی، عدالت و ظلم می‌تواند شخصی یا اجتماعی باشد. خداوند بارها از ظلم به خویشتن سخن به میان آورده و گفته است که برخی از مردم به خویشان خویش ظلم می‌کنند(بقره، آیات 57 و 282؛ نحل،آیه 33؛ یونس آیات 44 و 118) چنانکه شرک‌ورزی نسبت به خدا، به عنوان ظلم به خویشتن معرفی شده است(لقمان، آیه 13)؛ زیرا شرک آدمی همانند عبادت وی، به خود وی بازمی‌گردد و هیچ سود یا زیانی به خدا نمی‌رساند. همان‌طوری که عبادت خدا موجب می‌شود تا آدمی به تقوا برسد و خودش را از غضب الهی در امان نگه دارد و از آثاری چون رسیدن به علم و یقین شهودی و حضوری بهره‌مند شود(بقره، آیه 282)؛ کفر و شرک وی نسبت به خدا نیز موجب می‌شود تا از بسیاری از امور چون علم و یقین شهودی محروم شود و از برکات الهی در ابعاد مادی و معنوی و دنیوی و اخروی بی‌بهره بماند.(اعراف، آیه 96)
از نظر قرآن هر کسی که کار بد و زشت را حتی نسبت به دیگران انجام می‌دهد اول به خودش آسیب می‌رساند؛ از این رو، باید توجه داشت که آثار کار زشت و بد ما نسبت به دیگران پیش از دیگران به خودمان بازمی‌گردد و ما هستیم که ضرر و زیان خواهیم کرد. امام محمدباقر(ع) در این باره فرموده است: هر کس کار خیر و خوبی انجام دهد، در حقیقت برای خود کرده است.(تحف‌العقول، ص 299؛ معانی‌الاخبار، ص 141، باب معنی المکافاه و الشکر، ح 1. خصال شیخ صدوق، ص 258، ح 132 همین حدیث را امام باقر از امیر مومنان(ع) نقل کرده است).
انسان اگر کار خیری انجام می‌دهد باید بدون منت و اذیت و آزار باشد و همواره نیت خیر در کارش وجود داشته باشد. و همچنین مستمر و مداوم به این کارهای خیر بپردازد نه اینکه کارهای سنگینی را انجام دهد و سپس دیگر آن را تکرار نکند. کار خیر باید هر روزه انجام شود تا از حالت به ملکه و سپس مقام درآید و هویت و ماهیت شخص شود. از این رو در آیات و روایات بر استقامت و پایداری در کار خیر تاکید می‌شود و اینکه این کارهای خیر همیشه باید باشد.
امام باقر(ع) در این باره می‌فرماید: «ما من شیء احب الی الله عز و جل من عمل یداوم علیه و ان قل؛ هیچ چیز نزد خداوند محبوب‌تر از کاری نیست که بر آن مداومت شود، هر چند اندک باشد». (الکافی، ج 2، ص 82)
انسان باید خودش را به کار نیک اجتماعی و خیررسانی عادت دهد. امام باقر(ع) می‌فرماید: خود را به کار نیک عادت دهید و از اهل خیر باشید تا به همین نشانه و علامت شناخته شوید. من فرزندان و شیعیانم را به این برنامه فرمان می‌دهم. (بحارالانوار ج 46 ص 243 به نقل از خرائج راوندی)
آثار و برکات نیکی به دیگران
امام باقر(ع) برای تشویق مردم به انجام اعمال صالح و نیک و خیررسانی به دیگران به بیان آثار و برکات این اعمال می‌پردازد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1. نورانیت در قیامت: کار خیر و نیکی به دیگران در قالب عمل صالح موجب نورانیت در قیامت می‌شود. امام باقر(ع) می‌فرماید: هر کس دنیا را به جهت یکی از این سه هدف طلب کند روز قیامت در حالتی محشور می‌شود و خداوند متعال را ملاقات میکند که صورتش همچون ماه شب چهارده، نورانی است. بی‌نیازی از مردم، آسایش و رفاه خانواده و عائله‌اش، کمک و رسیدگی به همسایه‌اش. (وسائل‌الشیعه، ج 12، ص 19)
2. افزایش عمر: برخی از اعمال صالح در قالب نیکی به دیگران و اعمال نیک اجتماعی موجب افزایش عمر می‌شود و به عمر آدمی برکت می‌بخشد. صله رحم و نیکی به خانواده از این جمله است. امام باقر(ع) می‌افزاید: من حسن بره باهله، زید فی عمره؛ هر کس با خانواده‌اش خوش‌رفتار باشد، بر عمرش افزوده می‌شود. (بحارالانوار، ج 75، ص 175)
3. افزایش رزق و روزی: برخی از مردم از کمبود روزی و تنگدستی و کاهش آن می‌نالند؛ در حالی که به سادگی می‌توان از این امور گذشت و به رزق و روزی زیاد و برکت دست یافت. یکی از راه‌های کسب روزی و افزایش آن، نیت خیر داشتن در کارهایی است که انجام می‌دهد. به‌ویژه در کارهای اجتماعی و خیر رسانی به دیگران، شخص اگر نیت خیر رسانی داشته باشد و نیت خویش را پاک و سالم کند، روزی و برکت در زندگی‌اش نمایان می‌شود. امام باقر(ع) می‌فرماید: من حسنت نیته، زید فی رزقه، هر که نیتش را نیک کند، روزی‌اش افزایش می‌یابد. (همان)
4. مزد خاص الهی و بهشت: انجام کارهای خیر برکات بسیاری دارد. انسان گاهی خیری را بدون آنکه طرف مقابل بخواهد می‌رساند و گاه دیگر حاجت و نیازی را از شخص برطرف میکند. کسی که در مشکلی قرار گرفته و حاجت و نیازی دارد با عنایت شما برطرف می‌شود و همین برآورده کردن حاجات دیگران موجب آثار و برکاتی در زندگی دنیوی و اخروی می‌شود که قابل قیاس با هیچ چیز دیگر نیست. امام باقر(ع) می‌فرماید: هر کس حاجتی را برای مسلمانی برآورده کند و گره از مشکلش بگشاید، خداوند متعال به او خطاب کند: ثواب و پاداش تو بر عهده من خواهد بود و غیر از بهشت به چیز دیگری راضی نمی‌شوم. (مستدرک‌الوسائل، ج 12، ص 402؛ حدیث 6)
5. ثواب اطعام دیگران: در آیات سوره انسان بیان شده که اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) با آنکه روزه بودند تنها برای رضایت خداوند سه روز غذای خویش را به فقیر و مسکین و اسیر دادند. خوراندن غذا به نیازمندان کار بسیار نیکی است و حتی از دادن پول بهتر است؛ زیرا سیر کردن شکم گرسنه بسیار ثواب دارد. امام باقر(ع) درباره ثواب این عمل می‌فرماید: من اطعم مومنا،اطعمه الله من ثمار الجنه؛ هر کسی مومنی را خوراک دهد و اطعام نماید خداوند از میوه‌های بهشت او را بخوراند. (محاسن برقی، ص 393، ح 4)
6. کسب حسنات: انسان لازم نیست که برای انجام کار خیر کارهای سنگینی را انجام دهد؛ زیرا خیررسانی به دیگران در اشکال گوناگونی شدنی است که از جمله آسان‌ترین و بهترین کارها می‌توان به خوشرویی و لبخند در برابر دیگران اشاره کرد. اگر کسی با خوشرویی با دیگران مواجه شود، هم دل دیگران را به دست آورده و هم موجب می‌شود که برای خودش حسنه جمع کند. امام باقر(ع) می‌فرماید: تبسم الرجل فی وجه اخیه حسنهًْ؛ لبخند مرد به روی برادر دینی‌اش حسنه است. (کافی، ج 2، ص 188)
7. ثواب آموزش و تعلیم: خداوند در قرآن بیان میکند که فلسفه بعثت پیامبران(ع) و از جمله فلسفه اسلام و بعثت پیامبر(ص) تعلیم و تزکیه بوده است.(آل عمران، آیه 164؛ جمعه، آیه 2) بنابراین تعلیم و آموزش دیگران و بهره‌مندی مردم از علم عالم باید بسیار مهم و مقدس باشد. از همین رو امام باقر(ع) می‌فرماید: عالم ینتفع بعلمه افضل من سبعین الف عابد؛ دانشمندی که از عملش سود برند، از هفتاد هزار عابد بهتر است. (کافی، ج 1، ص 33) امام باقر(ع) در جایی دیگر می‌فرماید: هر کس راه هدایت و سعادتی را بگشاید و یا به دیگران تعلیم دهد، اجر و پاداش او همانند کسی است که به آن کار خیر عمل کرده باشد بدون آنکه از پاداش عمل‌کنندگان کسر شود. (وسائل‌الشیعه، ج 1، ص 436)
8. رهایی از فقر و افزایش عمر: چنانکه گفته شد برخی از کارهای خیر اجتماعی موجب افزایش عمر می‌شود. همچنین در روایات است که کارهای خیر اجتماعی به‌ویژه در انفاق و کارهای خیر اقتصادی موجب افزایش عمر و رهایی از فقر می‌شود. امام باقر(ع) می‌فرماید: البر و الصدقهًْ ینفیان الفقر و یزیدان فی العمر و یدفعان عن صاحبهما سبعین میتهًْ سوء؛ کار خیر و صدقه، فقر را می‌برند، بر عمر می‌افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور میکند. (ثواب‌الاعمال، ص 141)
9. آثار صله رحم: امام باقر(ع) فرمود: صله رحم نمودن (پنج فایده دارد:) موجب تزکیه اعمال و عبادات می‌شود، سبب رشد و برکت در اموال می‌گردد، بلاها، آفات و گرفتاری‌ها را دفع میکند، حساب (قبر و قیامت) را آسان می‌گرداند و مرگ و اجل (معلق) را به تاخیر می‌اندازد. (تحف‌العقول، ص 218) آن حضرت(ع) در جایی دیگر می‌فرماید: ان اعجل الطاعه ثوابا لصله الرحم؛ نزدیکترین و سریع‌ترین طاعت در ثواب، پیوند با خویشان است. (تحف‌العقول، ص 303)
10. ثواب تشییع جنازه: حضور در اعمال اجتماعی و مشارکت با دیگران برای کارهای خیر از جمله حضور در تشییع جنازه و مانند آن از جمله کارهای نیک و صالح اجتماعی است که آثار و برکات بسیاری دارد که از جمله آنها ثوابی است که امام باقر(ع) در این حدیث به آن اشاره میکند تا مردم به انجام این‌گونه اعمال صالح اجتماعی تشویق شوند. آن حضرت(ع) می‌فرماید: هر کس جنازه‌ای را تشییع نماید و چهار جانب تابوت را بر شانه خود حمل کند، خداوند چهل گناه از گناهانش را می‌آمرزد. (وسائل‌الشیعه، ج 3، ص 3، ح 153)
11. خانه‌‌های بهشتی برای کارهای خیر اجتماعی: امام باقر(ع) با اشاره به برخی از کارهای خیر اجتماعی ثواب آن را اتاق‌ها و خانه‌هایی در بهشت دانسته و می‌فرماید: چهار خصلت در هر کس باشد خداوند خانه‌ای در بهشت برای او بنا کند. کسی که یتیمی را پناه دهد و بر ناتوانی دلسوزی کند و به پدر و مادر خود مهر ورزد و با برده و زیر دست خود مدارا کند. (خصال صدوق، ج 1، ص 211، حدیث 46)
12. ثواب نیک برای ارتباط اجتماعی: روابط اجتماعی موجب همدلی و همراهی می‌شود و انسان‌ها را به هم نزدیک میکند. از این رو در روایات بر این امر نیک اجتماعی تاکید می‌شود و با اشاره به ثواب مردم را بدان تشویق و ترغیب می‌کنند. امام باقر(ع) در این باره فرمودند: خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست. (بحارالانوار، ج 46، ص 291).