گرچه از آغاز به کار دولت سیزدهم تقریباً 10 ماه می‌گذرد و هنوز زود است که کارنامه دولت رئیسی و دولت‌ قبلی را مقایسه و قضاوت کنیم اما برخی اقدامات و تصمیمات؛ از سفرهای استانی و بازدیدهای میدانی تا نوع مواجهه رئیس‌جمهور با منتقدان، نگاه به وعده‌های انتخاباتی، دیپلماسی و... حاکی از آن است که میان این 2 رئیس‌جمهور تفاوت‌های قابل‌تأملی وجود دارد که ذکر آنها خالی از لطف نیست؛

1. حسن روحانی 12 مرداد 92 روی کار آمد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که وی در طول 10 ماه اول دولتش تنها 5 سفر استانی را در کارنامه خود ثبت کرده است (مقصد اولین سفر او خوزستان و در تاریخ 24 دی 92 بود و پنجمین سفر هم 28 خرداد 93 به مقصد لرستان.) این در حالی است که سید ابراهیم رئیسی در طول 10 ماه گذشته توانسته 25 سفر استانی را در کارنامه خود ثبت کند. او «دو روز پس از رأی اعتماد مجلس»، 5 شهریورماه 1400 در نخستین سفر استانی به خوزستان رفت. رئیسی طی 10 ماه گذشته به همراه برخی از وزرا و معاونانش به استان‌های مختلفی سفر کرد؛ سفرهایی کم‌هزینه، پرحجم با خروجی بالا و مصوبات متعدد در حوزه‌های مختلف. رئیسی 26 خردادماه جاری (1401) در بیست و پنجمین سفر استانی خود به اصفهان رفت و رهاورد آن تصویب مجموعاً ۲۱۷ مصوبه به ارزش ۳۰ هزار میلیارد تومان بود. مقایسه 5 سفر استانی روحانی و 25 سفر استانی رئیسی (آن‌هم در طول 10 ماه) و حجم برنامه‌های کاری در سفرها و مصوبات استانی کافی است تا میزان هم‌وغم دولت کنونی و دولت قبلی برای رفع مشکلات کشور به‌خوبی در ترازوی نقد افکار عمومی قرار گیرد و برای تشخیص و تمییز «مدیریت ویدئوکنفرانسی» و «مدیریت میدانی» معیار درست‌تر و دقیق‌تری به دست آید.

2. علاوه‌بر سفرهای استانی و نهضت تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام، سرعت عمل رئیسی در پیگیری و حضور در میدان از او یک رئیس‌جمهور انقلابی و جهادی را در ذهن مردم تصویر و جوانه‌های امید و اعتماد را در دل‌ها بارور کرد.

رئیسی طی این مدت نشان داد که می‌توان بدون تعطیلی حتی در روزهای جمعه، به خدمت و مدیریت مشغول بود؛ بازدید رئیسی از بخش کرونای بیمارستان امام خمینی(ره) در شرایط کرونایی (19 مرداد 1400)، حضور سرزده در وزارت نفت و جایگاه سوخت فردوسی تهران در پی حمله سایبری به پمپ‌بنزین‌ها (5 آبان 1400)، حضور در میان مردم زلزله‌زده ‌اندیکای خوزستان (صبح جمعه 7 آبان 1400)، حضور در میادین و فروشگاه‌های سطح شهر و بررسی میدانی وضعیت توزیع کالاهای اساسی (صبح جمعه 23 اردیبهشت 1401) و حضور در محل حادثه متروپل و بازدید با خانواده‌های جان‌باختگان (صبح جمعه 13 خرداد) و... تنها بخشی از اقدامات میدانی او در مواجهه با بحران‌هاست.

این‌ها در حالی است که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم آن هم در زمانی که کشور درگیر بحران‌هایی نظیر سیل و زلزله و تورم‌های چندصد درصدی بود، تصویر و اخباری مانند «حضور روحانی در تله‌کابین توچال با لباس‌های برند خارجی»، «قایق‌سواری روحانی با لباس ورزشی و با خانواده در قشم»، «سفر تفریحی روحانی به کیش»، «ماشین‌سواری روحانی در میان کارگران»، «نظرسنجی روحانی از داخل ماشین» و... در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شد.

برجسته شدن گزاره «صبح جمعه» در ادبیات سیاسی کشور‌، معیار دیگری برای تفکیک دولت سیزدهم و دولت‌های قبلی در حوزه مدیریت بحران است. آبان ۹۸، طرح افزایش قیمت بنزین، اعتراض مردم را در پی داشت و صبح جمعه بعد از گرانی حسن روحانی ادعا کرد من خودم صبح جمعه فهمیدم که بنزین گران شده است! یک صبح جمعه هم، همین 23 اردیبهشت سال جاری بود که رئیسی بعد از حذف ارز ترجیحی برای گفت‌وگو با مردم در میدان بهمن حضور یافت و به آنها این اطمینان را داد که از اجرای این طرح، آسیب نخواهند دید.

3. نکته دیگر آن که روحانی رئیس‌جمهور سابق که با پشتیبانی و هواداری مدعیان اصلاحات روی کار آمده و شعارهایش برآمده از گفتمان آزادی‌خواهی و دموکراسی‌خواهی بود هنوز یک سال از دولتش نگذشته بود که منتقدان را با عباراتی مانند «بزدل سیاسی» عده‌ای «ترسو»، «لرزان»، «عقب‌مانده از تاریخ» و... به جهنم حواله می‌داد! (20 مرداد 93 در سخنانی در همایش رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی در خارج از کشور)

روحانی در این همایش گفت: «یک عده به‌ظاهر شعار می‌دهند ولی بزدل سیاسی‌اند. هر وقت می‌خواهد مذاکره شود یک عده می‌گویند ما داریم می‌لرزیم. خب به جهنم! بروید یک جای گرم پیدا کنید برای خودتان. چه‌کار کنیم ما؟ خداوند شما را ترسو و لرزان آفریده. ما چه‌کار کنیم؟»

روحانی در سال اول دولت خود (تا 22 مرداد 93 در جلسه هیئت دولت) در 19 سخنرانی، منتقدان دولت را «کم‌سواد»، «بی شناسنامه»، «بیکار»، «متوهم»، «عصر حجری»، «هوچی‌گر»، «بی‌فرهنگ و دروغ‌گو»، «اقلیت کوچک افراطی» و... خطاب کرد.

حجم شکایات دولت روحانی از رسانه‌ها و برخورد او با منتقدان که واکنش‌های زیادی را در همان برهه به دنبال داشت در حالی بود که روحانی با شعار تلاش برای آزادی بیان و اینکه «من حقوقدانم نه سرهنگ» روی کار آمده و گفته بود «پناه می‌برم به خدا از بستن دهان منتقدان»!

حالا دولت رئیسی از همان ابتدا باب مباحثه و تضارب آرا با منتقدان را گشود و گوش شنوای جریان‌ها و رسانه‌های منتقد خود شد. جلسه رئیسی با رقبای انتخاباتی حدود 10 روز بعد از انتخابات و قبل از استقرار دولت سیزدهم، جلسات هم‌اندیشی رئیسی با رسانه‌ها و فعالان سیاسی منتقد خود در یک سال گذشته و برخورد کریمانه و اخلاقی وی با منتقدان‌، بیانگر این عزم رئیس‌جمهور برای التیام بخشیدن به حال بد سیاست است.

4. از آغاز به کار سید ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس‌جمهور 10 ماه می‌گذرد. نگاهی به آمار و اخبار منتشرشده از سفرهای رسمی و دیپلماتیک مسئولان مختلف کشورهای جهان به ایران نشان می‌دهد که رئیسی علاوه‌بر تماس‌ها و رایزنی‌های تلفنی تاکنون از 35 مقام ارشد کشورهای خارجی به‌ویژه کشورهای همسایه (رئیس‌جمهور و وزرای خارجه و...) در تهران میزبانی کرده است.

نکته قابل‌تأمل آنکه، بر اساس اعلام رئیسی و سایر مقامات رسمی از رهگذر دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم و رویکرد چندجانبه‌گرایی، حجم روابط تجاری ایران با همسایگان در برخی حوزه‌ها چهار برابر شده است.

عضویت در سازمان همکاری منطقه‌ای «شانگهای»، امضای ده‌ها سند همکاری بین ایران و کشورهای همسایه، برنامه‌های ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک با چین و روسیه.، امضای اسناد همکاری راهبردی جامع ۲۰ ساله بین ایران و ونزوئلا، فروش نفتکش‌های ایرانی‌، قرارداد سوآپ گازی ایران با آذربایجان و ترکمنستان، توسعه روابط با قطر‌،عمان و... اساساً رایزنی و گفت‌وگو با سایر کشورها برای رفع و خنثی‌‌سازی تحریم‌های آمریکا در دولت سیزدهم در حالی است که دولت حسن روحانی از همان ابتدا صرفاً به دنبال تنظیم روابط با کشورهای غربی بود. دیپلماسی دولت‌های یازدهم و دوازدهم که بر مدار «بستن با کدخدا» می‌چرخید و قرار بود در خدمت «برجام» قرار گیرد در بهره‌برداری از همین ظرفیت‌های موجود منطقه ناکام بود.

5. فرق دیگر رئیسی و روحانی در وعده‌های انتخاباتی است. دولت روحانی که به «دولت وعده‌ها» مشهور شده بود در تحقق وعده‌های مهم خود ناکام ماند. روحانی که وعده «برگرداندن عزت به پاسپورت ایرانی» و «رفع همه تحریم‌ها» می‌داد و می‌گفت «آن‌چنان رونق اقتصادی ایجاد کنم که نیاز به 45 تومان نداشته باشید» و «دولت تدبیر چنان برنامه‌ریزی می‌کند که مردم دائماً نگویند هرسال دریغ از پارسال» طوری عمل کرد که برای ساماندهی قیمت گوشت مرغ «قرارگاه ساماندهی مرغ» تشکیل داد.

اساساً نگاه روحانی به وعده‌های انتخاباتی (وعده اشتغال، وعده وزارت زنان؛ وعده اتمام مسکن مهر و...) نگاهی صرفاً ابزاری و تبلیغاتی بود. به این بخش از اظهارات روحانی توجه کنید؛ او مهرماه 98 که به نیویورک رفته بود در مصاحبه با مدیران رسانه‌های آمریکا، نکته‌ای را مطرح کرد و گفت: «معمولاً انتخابات که تمام می‌شود این بحث‌ها (شعارهای انتخاباتی) هم تمام می‌شود!» روحانی در آن جلسه در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر اینکه «اگر ترامپ به دنبال توافق جدیدی هست چرا تحریم‌ها را برنمی‌دارد؟» گفت: «ترامپ به‌جای اینکه راجع به توافق صحبت کند همان شعارهایی که معمولاً در انتخابات، رقبا برای همدیگر مطرح می‌کنند را مطرح کرد. معمولاً انتخابات که تمام می‌شود این بحث‌ها هم تمام می‌شود اما آقای ترامپ همان بحث انتخاباتی خودش (شعارهایش) را ادامه داد!»

نگاه رئیسی اما متفاوت با این نگاه است. او طی یک سال گذشته بارها در سخنان و مواضع خود گفته است «هستیم بر آن عهد که بستیم» رئیسی همین اخیراً و در پی اجرایی کردن طرح اصلاحات اقتصادی گفته بود که «برای حل مشکل مردم لازم باشد آبرو می‌دهم». همچنین وقتی‌که او برای بازدید از بازار و گفت وگو با مردم به میدان بهمن تهران رفته بود- گفت: «تا من زنده‌ام اجازه نمی‌دهم مردم از گرانی آسیب ببینند.»

رئیسی همین چند روز پیش و در سالگرد انتخابات 1400 بار دیگر گفت: «بر عهد خود با مردم در مبارزه با فقر، فساد و تبعیض وفاداریم.» تأکید مکرر رئیس‌جمهور بر وعده‌های انتخاباتی و صادق الوعد بودن دولت حاکی از شکل‌گیری عزم و اراده انقلابی در بدنه اجرایی کشور برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی است‌، چه آن که عملکرد

10 ماهه دولت سیزدهم از واکسیناسیون عمومی و ایمن‌‌سازی همگانی در برابر ایپدمی کرونا، تحریم‌شکنی نفتی، دیپلماسی عزتمندانه در برجام، اصلاحات اقتصادی و ریشه‌کنی رانت و فساد در حوزه ارز ترجیحی، کنترل نقدینگی و کاهش سرعت تورم با انضباط مالی، مثبت شدن تراز تجاری کشور برای دومین ماه متوالی و... شواهدی بر این ادعاست.