سرویس سیاسی-

«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به اینکه سازوکار اینستکس عملیاتی شده است، گفت: ما به همراه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان این سازوکار را راه‌اندازی کردیم و هفت کشور اروپایی دیگر نیز قرار است به آن بپیوندند.
مقامات اروپایی این روزها- و در آستانه پایان ضرب الاجل 60 روزه ایران- با آب و تاب نسبت به اجرای اینستکس اظهارنظر می‌کنند. این در حالی است که این کانال مالی حتی یک دهم تعهدات برجامی اروپا را نیز پوشش نمی‌دهد.
در روزهای گذشته روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی به نقل از منابع اروپایی نوشت که «خط اعتباری مد نظر اروپا در اینستکس، چند میلیون یورو است». این در حالی است که چند میلیون یورو حتی در مبادلات مالی بین دو کشور، عددی ناچیز و غیر قابل اعتناست؛ چه رسد به مبادلات میان ایران و کل اتحادیه اروپا!
اروپایی‌ها صراحتا اعلام کرده‌اند که به تعهد خرید نفت از ایران و برداشتن تحریم‌های مالی و بانکی طبق برجام عمل نمی‌کنند. بلکه صرفا در پیشنهادی توهین آمیز وعده داده‌اند که در صورت فروش نفت ایران به کشورهای غیر اروپایی، آنها پول نفت را از کشور ثالث گرفته و در ازای آن، منحصرا غذا و دارو به ایران بفروشند.
این در حالی است که تعهد اروپا، خرید نفت و پرداخت پول آن به ایران است، نه اعتبار توهین آمیز 4 میلیون یورویی.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه با اشاره به اینستکس گفت: اروپایی‌ها ۱۱ تعهد دادند که اینستکس هیچیک از آن تعهدات نیست بلکه مقدمه‌ای برای اجرای آن تعهدات است.
ظریف خاطرنشان کرد: اینستکس بدون اجرای سایر تعهدات اروپا معنا ندارد. اروپایی‌ها باید به تعهدات خود در مورد تضمین فروش نفت ایران، تضمین حمل‌ونقل، بازگشت دارایی‌های ایران، عوائد فروش نفت که تضمین داده بودند، عمل کنند.
بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز دیروز(دوشنبه) در بدو ورود به هتل کوبورگ وین، در جمع خبرنگاران در پاسخ به سؤالی درباره سازوکار اینستکس عنوان کرد: اگر اینستکس را به عنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن، یا با واریز ۳ یا ۴ میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست؛ باید پول نفت به آن واریز شود.
اینستکس به ایران کمک نمی‌کند
مجید تخت روانچی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در مصاحبه با سی. ان. ان گفت: ایجاد ساز و کار مالی اینستکس به خودی خود چیزی نیست که بتواند مشکلات ما را رفع کند.
تخت روانچی در این گفت‌وگو همچنین عبور ایران از محدودیت اورانیوم غنی شده را نقض توافقنامه ندانست و در این ارتباط اعلام کرد: در توافقنامه هسته‌ای پاراگراف‌های مشخصی وجود دارد که به ایران اجازه می‌دهد برخی تعهدات را انجام ندهد. کاری که ما کرده‌ایم دقیقاً براساس پاراگراف ۲۶ و پاراگراف ۳۶ توافقنامه هسته‌ای است که به ایران اجازه می‌دهد در صورت خروج آمریکا از توافقنامه هسته‌ای، تعهدات خود را کاهش دهیم. ما برای مرحله نخست دو تعهد را مشخص کردیم. در روزهای آینده اگر هیچ اتفاقی رخ ندهد ما وارد مرحله دوم خواهیم شد و تا کنون هم عناصر مرحله دوم را اعلام کردیم.
وقت کُشی اروپا
ابوالفضل حسن بیگی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره وعده اروپایی‌ها در مورد عملیاتی شدن «اینستکس»، گفت: همواره در طول تاریخ کشورهای غربی به تعهدات خود در قبال ایران پایبند نبوده‌اند. طی یک قرن گذشته اروپایی‌ها همواره دست‌شان زیر ساطور آمریکا بوده و در راستای تأمین منافع ایالات متحده اقدام می‌کردند.
حسن بیگی افزود: پس از خروج آمریکا از برجام، اروپا هیچ تلاشی برای اجرای این معاهده بین‌المللی نکرد و تنها با زمان کُشی، ایران را پایبند برجام کرد.
وی با بیان اینکه وعده‌های اروپا در راستای خرید زمان برای آمریکاست، گفت: ایران به اروپا امیدوار نیست؛ مسئولان و ملت ایران به اجرای تعهدات برجام از سوی اروپا امیدوار نیستند زیرا می‌دانند اروپا تحت امر آمریکاست و قدرت عمل مستقل برای تأمین منافع خود ندارد.
به گزارش تسنیم، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس خاطرنشان کرد: اگر برجام برای ما منفعتی نداشته باشد هیچ دلیلی ندارد که برای اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها منفعت داشته باشد و ایران باید به اقدامات خود در کاهش تعهدات برجام عمل کند.
توازن وجود ندارد
حنیف غفاری کارشناس مسائل بین‌الملل در برنامه تیتر امشب شبکه خبر با بیان اینکه ضمانت اجرایی اینستکس مشخص نیست، افزود: رویکرد اروپا به اینستکس یک رویکرد بازدارنده است که اروپایی‌ها سعی می‌کنند از این ابزار استفاده کنند تا مذاکرات را به سال آینده (۲۰۲۰) بکشانند تا انتخابات آمریکا برگزار شود.
غفاری با بیان اینکه برجام با وجود ضمانتنامه سازمان ملل متحد در پشتوانه خود، نتوانست آمریکا را متعهد کند، افزود: نباید به اینستکس اطمینان کرد، چون با ساختار مبهمی از اینستکس روبرو هستیم.
این کارشناس سیاسی با بیان اینکه بین خواسته‌های ایران و ساختار اینستکس توازنی وجود ندارد، تصریح کرد: دلیلش هم این است که ظرفیت اینستکس بسیار محدود است. ۸۰ درصد اقتصاد اروپا در دست بخش خصوصی است و ۲۰ درصد آن در بخش دولتی است. بنابراین از ۱۰۰ درصد اقتصاد اروپا تنها یک درصد از توان اقتصادی اروپا در مجرای اینستکس تعریف می‌شود.
غفاری در مورد اینکه رویکرد تحرک اروپا ناشی از تهدید ایران به کاهش تعهدات برجامی است، تاکید کرد: اروپا تنها زمانی تحرک کاملاً واقعی از خود نشان خواهد داد که ایران واقعاً تعهدات را کم کند و هر چه قدر ما در این باره منفعلانه رفتار کنیم انها وقیح‌تر خواهند شد؛ بنابراین نباید اینستکس را نقطه ثقل در نظر بگیریم و روی آن حساب باز کنیم، مشابه‌اشتباهی که در برجام مرتکب شدیم.
حسن عابدینی تحلیلگر مسائل بین‌الملل در برنامه تیتر امشب شبکه خبر گفت: باید دید که آیا در این سامانه حمایت از مبادلات تجاری تبادل پولی صورت می‌گیرد یا نمی‌گیرد و این موضوع با خرید نفت تحقق می‌یابد.
عابدینی افزود: در بهترین حالت اینستکس کار تهاتر و پایاپای را انجام می‌دهد که این مورد انتظار جمهوری اسلامی ایران نیست.
تأمین نشدن مطالبات ایران
سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا اینستکس توانسته خواسته‌های ایران را برآورده کند، خاطرنشان کرد: اینطور که می‌بینید و در خبرها منتشر شده این خواسته جمهوری اسلامی ایران و مطالبه ملت ایران نبوده و آنها را تأمین نکرده است، اما رایزنی‌ها ادامه دارد و پیام ما به طرف‌های اروپایی منتقل شده است.