بررسی جایگاه زن در نظام اسلامی و رویارویی با فرهنگ منحط غرب - بخش پایانی
وارونه‌نمایی مطالبات زنان همسو با اهداف فمینیستی
رضا الماسی
عکس‌ها از محمدعلی شیخ‌زاده
با توجه به حرکت حضرت زینب(س) یکی از اولویت‌هایی که برای من اهمیت دارد، مسئله حجاب است. زنان حق دارند با رعایت عفت و حجاب اسلامی در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت داشته باشند. به نظر من مهم‌ترین انتظاری که حضرت زینب(س) از ما دارند، جلب رضایت امام عصر(ع) است. امروز مهم‌ترین انتظاری که حضرت زینب(س) از ما دارند، توجه بیشتر به مسائل فرهنگی به خصوص مسئله حجاب و تحکیم بنیان‌های خانواده است. انتظار حضرت زینب(س) از ما در عصر کنونی ادامه نهضت امام حسین(ع) است. امام حسین(ع) به خاطر ارزش‌ها به شهادت رسیدند و ما هم وظیفه داریم مثل حضرت زینب(س) راه ایشان را ادامه داده و از ارزش‌ها محافظت کنیم و...
این‌ها بخشی از اظهارات بانوان تهرانی است که در گفت وگو با گزارشگر کیهان ایراد شده، زن مسلمان ایرانی با هر سلیقه و مرامی، تا پای ارزش‌ها به میان می‌آید، از آن به دیده احترام یاد کرده و تمام هستی‌اش را در همین کالبد تعریف می‌کند. مصاحبه شونده‌های گزارش امروز ما، دل‌هایشان را به کاروانی که در مسیر کوفه و شام در حرکت است گره زده و قدم به قدم به 1380 سال جلوتر می‌آیند تا از همراهی خود با حافظ قیام حسینی، حضرت زینب(س) در این زمانه برایمان بگویند.
در متن جامعه زنان ایرانی، علیرغم یک دستی آنها در تعظیم ارزش‌های الهی که در صحنه‌های مختلف اجتماعی به وضوح قابل مشاهده است، افرادی بدون توجه به پیامدهای ویرانگر الگوسازی‌های مغایر با هویت حقیقی زن، اصرار بر خواسته‌هایی همچون فرستادن زنان به ورزشگاه‌های مردان بدون وجود زیرساخت‌های لازم و دغدغه‌هایی از این دست دارند.
خانم دکتر مینو اصلانی، رئیس‌سازمان بسیج جامعه زنان در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید: «اصرار بر فرستادن زنان به ورزشگاه‌های مردان در حالی است که ورزشگاه‌های بانوان خالی از تماشاگر است. وقتی مسابقات فوتسال و فوتبال زنان ما بدون هیچ مشوق و تماشاگری در اوج مظلومیت برگزار می‌شود، این چه ذائقه‌سازی کاذبی است که از طرف برخی مسئولان ایجاد می‌شود که زنان و دختران عفیف ما به جای حضور در ورزشگاه‌های بانوان به حضور در ورزشگاه‌های مردان با وضعیت اسفباری که هم‌اکنون وجود دارد، ترغیب و تشویق می‌شوند. در بسیاری از استادیوم‌ها خودداری و کنترل رفتارهای نامناسب وجود ندارد، انواع و اقسام حرف‌های رکیک رد و بدل می‌شود، حرکات زشتی که در شأن حتی پسران ما نیست، در جو ورزشگاهها مشاهده می‌شود. در چنین وضعیتی بسیاری از مردم ورزش‌دوست ما حاضر نیستند حتی پسران خود را به ورزشگاهها بفرستند، چه برسد به دخترانشان. واقعا خون دختر جوانی که اخیرا بر اثر خودسوزی از دنیا رفت بر عهده کیست؟ به نظر من بر عهده کسانی است که بدون فکر و نگاه عقلانی به مسئله حقوق زنان می‌پردازند. این افراد بودند که با ذائقه‌سازی کاذب این دختر جوان را از زندگی ساقط کردند.»
خانم مهتاب فری‌زاده شهروند خانه‌داری است که در گفت‌وگو با ما اظهار می‌دارد: «زنان جامعه ما تقریبا در تمام فعالیت‌های اجتماعی آزادانه شرکت می‌کنند و منعی هم برای آنها وجود ندارد. به طور مثال زنانی که در خانواده ما هستند در بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی آزادانه حضور دارند، اما حضور بانوان در ورزشگاه‌های مردان در شرایط کنونی و با توجه به فضایی که در آنها وجود دارد، اصلا مناسب شأن یک خانم نیست. اگر زیرساخت‌های لازم فراهم شود، با رعایت تمام شئونات و به صورت مجزا و کنترل شده می‌تواند این خواسته محقق شود.»
خانم دکتر فرشته روح‌افزا، استاد دانشگاه و فعال اجتماعی معتقد است: «بسیاری از خانواده‌های ما به دلیل فضای نامناسب و نبود امکانات و زیرساخت‌های لازم حتی اجازه حضور فرزندان پسر خود را در ورزشگاهها نمی‌دهند. با این شرایط چرا برخی اصرار دارند دختران جوان پاک و عفیف‌مان را این گونه به مسلخ ببرند؟! مسئولانی که این دغدغه‌ها را دارند تضمین می‌کنند که میان دختران و پسران ما در ورزشگاهها ارتباطات غلط شکل نمی‌گیرد که موجب لطمات روحی و روانی به آنها نشود؟ همه این مسائل به دنبال تضعیف نهاد خانواده برنامه‌ریزی شده است.»
همه این‌ها در حالی است که مسئولان دولتی در اظهارات بعضا متناقضی همواره بر حضور زنان در ورزشگاه‌های مردان اصرار می‌ورزند. مثلاً بنا بر گزارش خبرگزاری ایرنا، آقای ربیعی سخنگوی دولت، 20 شهریور با تاکید بر موافقت دولت با حضور زنان در ورزشگاهها می‌گوید: «بنا بر گزارشی که وزیر ورزش به دولت داده است، ورزشگاه‌های ما برای ورود زنان در بازی‌های ملی و لیگ داخلی از زیرساخت لازم برخوردارند.» در همین راستا محمود واعظی رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور در حاشیه جلسه همان روز(20 شهریور) هیئت دولت درخصوص حضور بانوان در ورزشگاهها گفت: «اگر فضای ورزشگاهها مناسب حضور خانم‌ها باشد، از نظر ما منعی ندارد، اما با فضای فعلی که هواداران علیه هم فحش می‌دهند و با هم درگیر می‌شوند، به مصلحت نیست. آقای وزیر ورزش مامور شدند که با لیدرهای هواداران تیم‌ها صحبت کنند که یک مقدار فضا را از نظر اخلاقی درست کنند.» این اظهارات متناقض از سوی مسئولان دولتی، به اذعان آقای واعظی، دولت را بر سر یک دوراهی قرار داده که نتواند به یک جمع‌بندی قطعی برسد. اما واقعا سطح چنین مطالبه دست پایینی چه میزان از مطالبات واقعی و اصلی زنان کشورمان را پوشش می‌دهد که تا سطح وزرا به آن پرداخته و اوقاتی از جلسات هیئت دولت را به خود اختصاص داده است؟
مهم‌ترین مطالبات زنان از مسئولان
خانم نمینی، فارغ‌التحصیل رشته مهندسی فرهنگی درخصوص مطالبات واقعی و اصلی زنان از مسئولان تاکید می‌کند: «مسلما مطالبات مهم‌تری از مسئله ورود بانوان به ورزشگاه‌های مردان وجود دارد. به طور مثال ایجاد شغل مرتبط با رشته‌های تحصیلی زنان و کاری که در شان آنها باشد، یکی از مطالبات مهم ما از مسئولان است. ما از مسئولان انتظار داریم حقوق قانونی و شهروندی بانوان در جامعه بیشتر رعایت شود. انتظار دیگری که از مسئولان داریم این است که در مسئله ترویج فرهنگ حجاب از کارمندان خود در مشاغل دولتی شروع کنند تا مردم هم بیشتر حریم مسئله حجاب را رعایت کنند.»
خانم سخایی که به شغل پرستاری مشغول است، می‌گوید: «مهم‌ترین مطالبه ما از مسئولان رسیدگی بیشتر به مسائل معیشتی مردم است. در حال حاضر من فقط به خاطر سختی معیشت کار می‌کنم. همچنین مطالبه مهم دیگر ما به عنوان بانوان شاغل این است که با توجه به نقش مهم زن در خانواده، تسهیلات بیشتری برای بانوان در نظر بگیرند تا بتوانیم به نقش اصلی خود که همان نقش همسری و مادری در نهاد خانواده است رسیدگی کنیم. قطعا این دسته از مسائل، جزء مطالبات اصلی بانوان از مسئولان نیست. انتظار می‌رود با توجه به اینکه مردم خیلی به مواضع و رفتارهای چهره‌های مشهور از جمله مسئولان و سلبریتی‌ها توجه و الگوبرداری می‌کنند، نظارت بیشتری روی عملکرد آنها به خصوص در فضای مجازی صورت بگیرد.»
خانم مریم سالاری، نوجوان محصلی است که از مسئولان انتظار دارد شرایطی را در جامعه فراهم کنند که دختران امنیت لازم برای رفت و آمد در جامعه را داشته باشند. او می‌افزاید: «من خودم علاقه‌ای به حضور در ورزشگاه مردان ندارم، اما انتظار دارم شرایط و امکاناتی را فراهم کنند که دختران جوان هم با آزادی و امنیت کامل در مکان‌های مناسب بتوانند به فعالیت‌های ورزشی مثل دوچرخه‌سواری بپردازند.»
خانم الهه محمدی خانه‌دار، در این خصوص به گزارشگر کیهان می‌گوید: «مطالبه اصلی من این است که مسئولان به ارزش‌ها بیشتر توجه کنند و بها بدهند. کارهای تبلیغی بیشتری در این رابطه انجام بدهند و همچنین جلوی مفاسد اقتصادی را بگیرند تا موجب عوض شدن نگاه مردم به ارزش‌ها نشود.»
حاشیه رانده شدن مطالبات اصلی زنان به دلیل ناکارآمدی مسئولان
خانم دکتر اصلانی معتقد است: «بسیاری از حواشی که در حوزه زنان مطرح و ایجاد می‌شود با هدف به حاشیه راندن مسائل و اولویت‌های اصلی زن و خانواده است. در همین حوزه ورزش بانوان، اولویت‌های فراگیر زیادی وجود دارد که به آنها توجه نمی‌شود. مثلا بحث ورزش همگانی از همین سنخ است. هم‌اکنون در بسیاری از مدارس دخترانه ما فقر حرکتی وجود دارد، چه کسی مسئله سلامت و ورزش دانش‌آموزان را باید پیگیری کند؟ این‌ها اولویت‌های اصلی زنان ماست. مسائل دیگری همچون تقویت بنیان خانواده، کاهش آمار طلاق، آموزش و تبلیغ مهارت‌های سبک زندگی اسلامی، حضور فعال در کرسی‌های علمی و... از جمله مسائل اساسی است که به حاشیه می‌رود و مسائل کم اهمیت، سطحی و کم وسعت، به خاطر ناکارآمدی مسئولان و سطحی‌نگری آنها برجسته شده و موجب التهاب جامعه می‌شوند.»
خانم دکتر روح افزا در این باره می‌گوید: «طبق آمار رسمی، ما حدود 20 میلیون جوانان 15 تا 29 سالِ در انتظار ازدواج داریم. این‌ها آماده ازدواج هستند، اما شرایطی همچون‌اشتغال، مسکن و... برایشان فراهم نیست. 14 سال از نگارش قانون تسهیل ازدواج می‌گذرد، اما اقدام مناسبی برای اجرای این قانون صورت نگرفته است. از طرفی فضای مجازی امنی وجود ندارد. عمده جوانان ما از تفریحات سالم هم برخوردار نیستند و برنامه‌ریزی درستی در این حوزه صورت نگرفته است. این همه خلأ و اولویت جدی برای جوانان ما وجود دارد، اما متاسفانه به مطالبات کاذب پرداخته می‌شود. اگر مسئولان ما در وعده‌های خود نسبت به حقوق شهروندی زنان صادق هستند، حقوق حداقلی مادران در جامعه را پیگیری نمایند.»
دست‌های پشت پرده انحراف مطالبات زنان
آشِ برجسته‌سازی مطالبات کاذب زنان اخیراً به قدری شور شد که در ماجرای خودسوزی دختر جوان، برخی مسئولان رسمی کشور در دولت و مجلس نیز همنوا با سلبریتی‌ها و رسانه‌های مسئله دار خارجی و داخلی روی اعصاب و روان مردم اسکی رفته و موجبات برهم زدن امنیت روانی جامعه را فراهم آوردند. خانم روح‌افزا تاکید می‌کند: «به نظر من دست‌هایی که پشت پرده انحراف مطالبات زنان است به دنبال آسیب زدن به بنیان خانواده‌اند. این‌ها به دنبال آنچه بر سر نهاد خانواده در غرب آمده هستند تا بر سر خانواده‌های ایرانی هم بیاید. برای اینکه خانواده آسیب ببیند مادر خانواده که نقش اصلی تربیتی دارد را هدف قرار می‌دهند. اگر زن در خانواده بشکند، حتماً فرزند و همسر خواهند شکست. لذا این‌ها برنامه‌هایی است که خارج از مرزها برای خانواده‌های ما ریخته شده که متاسفانه مسئولان ما درایت لازم را برای تبعیت نکردن از آنها ندارند. ما خیلی راحت می‌توانیم در مجامع بین‌المللی از منطق خود دفاع کنیم و مقابل این اهداف بایستیم. امام خمینی(ره) درخصوص مقام زن می‌فرمایند؛ همانگونه که قرآن، انسان ساز است، زن نیز انسان‌ساز است.»
خانم دکتر کبری خزعلی، نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای زنان و خانواده با‌اشاره به حواشی اخیر می‌افزاید: «شبکه نفوذ در هریک از نهادها(دولت، مجلس، رسانه‌ها، هنرمندان و...) نیرو دارد. لذا جا دارد مسئولان امنیتی بیشتر به این مسائل توجه کنند که در صورت بی‌اهمیتی آنها امکان تکرار حواشی اینچنینی وجود دارد. این جریان هر از گاهی به بهانه‌ای آرامش جامعه را برهم می‌زنند. یک بار به بهانه ازدواج کودکان، بار دیگر به بهانه ورود زنان به ورزشگاه‌های مردان، یک بار به بهانه دوچرخه‌سواری بانوان و... این جریان چون منطق قوی و استدلال ندارند، هروقت می‌خواهند قانونی را برهم بزنند و لایحه جدیدی را به تصویب برسانند با این دست اقدامات یک سناریو می‌سازند تا بتوانند موج اجتماعی ایجاد کرده و با فشار مصوبه بگیرند.»
لزوم برخورد جدی با سوء‌استفاده‌کنندگان از احساسات عمومی
اما پس از مانور‌های مبتنی بر دروغ عده‌ای از نمایندگان مجلس، رسانه‌ها، سلبریتی‌ها و... در ماجرای خودسوزی این دختر جوان و همچنین موج سواری روی مطالبات کاذب زنان، لزوم برخورد با دروغ‌پردازان و کسانی که دست به سوءاستفاده از مسائل این چنینی می‌زنند به یک مطالبه عمومی تبدیل شده و مردم از مسئولان انتظار دارند اقدامات لازم در این باره با سرعت و قاطعیت صورت بگیرد.
در این باره آقای غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه در یک برنامه تلویزیونی گفته است: «قوه قضائیه انتظار اقدام مناسب از ناحیه نهادهای شبه قضایی که دارای مسئولیت حقوقی و قانونی هستند را دارد. در همین موضوع اخیر معتقدیم که در حوزه رسانه و خبرگزاری‌ها هیئت نظارت بر مطبوعات، در حوزه برخی از مقامات و مسئولان اجرایی، هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری و حراست‌ها و بازرسی‌ها و در مورد نمایندگان مجلس هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان باید وظایف قانونی خود را انجام دهند. البته قصور و یا کوتاهی هرکدام از این نهادها مانع اقدام دادستان و مراجع قضایی نیست. در صورتی که وظایف دیگران منتهی به نتیجه مطلوب و اثربخشی نشود مراجع قضایی تکلیف قانونی خودشان را انجام خواهند داد.»
آقای دکتر امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نماینده مجلس شورای اسلامی هم به گزارشگر کیهان می‌گوید: «اقدامات هماهنگ این جریان در مسائل اینچنینی به دلیل این است که این‌ها در یک اردوگاه فکری قرار دارند. همچنین این اردوگاه فکری از بیرون مرزها تغذیه می‌شود. لذا به دلیل وابستگی فکری این اردوگاه به جریان‌های معاند خارجی، معمولاً افکار آنها را منعکس می‌کنند. به طور خاص در ماجرای اخیر که از خبر دروغ سایت خبرآنلاین شروع شد باید توجه داشت که این سایت بار اولی نیست که خبر کذب منتشر می‌کند و به نوعی آمدنیوز داخلی است. این سایت بارها از زبان افراد مختلف اخبار دروغ منتشر کرده، از زبان خود بنده و سایر نمایندگان نیز به همین ترتیب عمل کرده است. لذا به نظر من نباید خیلی این سایت را جدی گرفت. اما فارغ از انتشار خبر کذب توسط خبرآنلاین، باید توجه داشت که مجموعه برخی سلبریتی‌ها، برخی نمایندگان مجلس، رسانه‌ها و... یک اردوگاه فکری هستند و در مسائل مختلف به هم پاس می‌دهند. یک عده هم یاد گرفته‌اند که بدون بررسی صحت و سقم قضیه خودشان را وسط ماجرا انداخته و بعداً مرتب عذرخواهی کنند. به نظر بنده این‌ها از یک بیماری «شهرت‌طلبی» و «دیده شدن» به هر قیمتی رنج می‌برند.قاضی‌زاده تاکید می‌کند: «کسی که از طرف عموم مردم برای کنترل فضای عمومی جامعه انتخاب شده باید با این موارد برخورد کند. متاسفانه ما در مقابل دروغ کوتاه می‌آییم. ما وقتی در انتخابات ریاست‌جمهوری اجازه می‌دهیم هر کسی هر دروغ بدون سندی را بیان کند و کسی هم از او سند نمی‌خواهد، قبح این مسئله شکسته شده و عادی می‌شود. این درحالی است که در کشورهای دیگر از جمله آمریکا این امکان وجود ندارد. مثلاً در آمریکایی که به ظاهر همه چیز آزاد است، شما اگر کوچک‌ترین ادعایی در رسانه‌ها مطرح کرده و نتوانید سندش را ارائه کنید، مقام قضایی بلافاصله ورود کرده و با شما برخورد می‌کند.»