هشدار قرآن به قضات
بیگمان یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی، نهاد قضایی است که جان و مال و ناموس مردم در دست آن است؛ زیرا میتواند حکم اعدام، ضبط و انتقال اموال و جواز عقد و حکم طلاق حتی غیابی را بدهد.
از نظر آموزههای قرآنی، قضاوت از مصادیق ولایت است و تنها زمانی مشروعیت مییابد که ولایت از خاستگاه و منشأ الهی باشد. از همین رو از شئون ولیالله است، چنانکه پیامبران از جمله رسولاللهِ (صلیاللهعلیه وآله )از آن برخوردار بوده است. پس از آن نیز امامان معصوم علیهمالسلام و نایبان ایشان در قالب ولایت فقیه از آن برخوردار هستند.
براین اساس حکومت از جمله حکم قضایی اختصاص به اولیای الهی دارد و این خلیفهًْاللَّهِ باید براساس آموزههای قرآنی و قوانین آن عمل کند که مهمترین آنها عدالت است. این بدان معنی است که قاضی باید به حکم نعمت الهی حکومت، مدافع حقوق بشر و اقامهکننده عدالت باشد. (حدید، آیه 25)
خدا از زبان حضرت موسی (ع)می فرماید : قَالَ رَبِّ بِمَا اَنْعَمْتَ عَلَیَّ فَلَنْ اکُونَ ظَهِیرًا لِّلْمُجْرِمِینَ؛ گفت: پروردگارا ! به خاطر قدرت و نیرویی که به من عطا کردی، هرگز پشتیبان مجرمان نخواهم شد. (قصص، آیه 17)
از این رو قاضی نباید به حمایت از مجرمان اقدام کند، اما از نظر آموزههای قرآنی برخی از قضات نه تنها به حمایت آنان بر میخیزند و پشتیبان آنان میشوند، بلکه برای دفاع از مجرمان و خیانتکنندگان به ستیزه با حق بر میخیزند. آنان مانند برخی از وکلا تنها در اندیشه درآمد و اثبات حقانیت برای موکلان خودشان بوده و در مقام خصیم (پشتیبان) به ستیزهجویی بر میخیزند. خدا میفرماید: إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ بِمَا اَرَاکَ اللهُ وَلَا تَکُن لِّلْخَائِنِینَ خَصِیمًا؛ یقیناً این کتاب را به درستی و راستی بر تو نازل کردیم؛ تا میان مردم به آنچه خدا به تو آموخته داوری کنی و به حمایت از خائنان، ستیزهجو مباش. (نساء، آیه 105)
واژه خصم به معنای ستیزهجو و دشمنی است، چنانکه در آیه 4 سوره نحل و آیه 77 سوره یس آمده است. در آیه 105 نیز مراد حمایت از خائنان است که به شکل ستیزه جویی علیه حق و قوانین ارائه شده از سوی خدا بروز میکند.
به هر حال، خدا به قضات هشدار میدهد که به قصد حمایت از خائنان به جنگ و ستیزه با حق و قوانین نروند و آن را دور نزنند.