تحلیل اندیشکده بروکینگز از توافق وین
واشنگتن نمی‌تواند به توافقی بهتر از برجام دست یابد
دستیار سابق وزیر خارجه آمریکا در یادداشتی تحلیلی تاکید کرد: واشنگتن نمی‌تواند به توافقی بهتر از برجام دست یابد.
«رابرت آینهورن» دستیار سابق وزیر خارجه آمریکا در امور خلع سلاح و عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای این کشور با ایران طی سالهای 2009 تا 2013 که هم اکنون در اندیشکده بروکینگز فعالیت می‌کند در تحلیلی مفصل «برنامه جامع اقدام مشترک» را با طرح 6 سوال بررسی کرده است.
اول: پس از دهه اول توافق چه بر سر برنامه هسته‌ای ایران می‌آید؟
دوم: توافق چگونه به نگرانی‌ها درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران در گذشته می‌پردازد؟
سوم: آیا دسترسی آژانس به سایت‌های حساس از لحاظ زمانی کافی است؟
چهارم: محدویت‌ها بر انتقال تسلیحات متعارف و فعالیت‌های موشک بالستیک چه اهمیتی دارد؟
پنجم: الزامات رفع تحریم‌ها از جمله آزاد‌سازی بیش از 100میلیارد دارایی‌های بلوکه شده چیست؟
ششم: عواقب رد توافق(در کنگره) کدامند؟
آینهورن در پاسخ به سوال اول می‌نویسد: عوامل متعدد توافق هسته‌ای مانع از افزایش سریع قابلیت ایران در موضوع غنی‌سازی می‌شود. محدودیت سختگیرانه در موضوع توسعه و تحقیق طی 10 سال اول باعث می‌شود ایران نیازمند توسعه و تحقیق بیشتری بر روی سانتریفیوژهای پیشرفته پس از سال دهم باشد.
وی در پاسخ سوال دوم می‌نویسد: محدودیت‌های سازمان ملل درباره واردات تکنولوژی‌های حساس برای اهداف نظامی و همزمان فراهم کردن مسیر کسب تجهیزات با استفاده دو گانه و با کاربردهای صلح آمیز مانع از تلاش ایران برای واردات مواد و تجهیزات با هدف نظامی کردن برنامه هسته‌ای می‌شود. با اجرای سختگیرانه برنامه اقدام مشترک، جمع‌آوری اطلاعات پیوسته، و تهدید معتبر توسل به زور در صورت تلاش برای گریز هسته‌ای ایران می‌توان این کشور را از اعمال گزینه ساخت سلاح هسته‌ای بازداشت، حتی اگر خروجی موضوع پی‌ام دی کاملا رضایت بخش نباشد.
تحلیلگر ارشد آمریکایی در پاسخ به سوال سوم می‌نویسد: سیستم بازرسی اعمال شده در برنامه اقدام مشترک کامل نیست، اما از لحاظ زمانی برای ممانعت از جابه جایی و یا پنهان کردن شواهد فعالیت‌های غیرقانونی کافی است.
دستیار سابق وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به سوال چهارم می‌نویسد: با وجود اینکه تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی ایران زمان پایان دارد و با وجود اینکه ایران هیچ قصدی برای رعایت آنها ندارد، نفس وجود آنها ارزش دارد. طی مهلت 5 و 8 ساله تا پایان تحریم‌ها، آمریکا و شرکایش فرصت خواهند داشت تا قابلیت‌های تسلیحات متعارف و دفاع موشکی در منطفه را تقویت کنند. برای حفظ برتری‌های کیفی اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس، کنگره باید به آنها فروش تسلیحات را پیشنهاد کند و تفاهم‌نامه جدید کمک نظامی 10 ساله به اسرائیل را تصویب کند.
به گزارش تسنیم، آینهورن در پاسخ به سوال پنجم می‌نویسد: تحریم‌های مرتبط با موضوعات غیرهسته‌ای (همچون حمایت از تروریسم، مسئله حقوق بشر) باقی خواهند ماند و تحریم‌های اضافی می‌تواند تحمیل شود.
وی در پاسخ به سوال ششم نیز می‌نویسد: با نزدیک شدن به زمان رای کنگره درباره برجام، بحث درباره عواقب رد آن تشدید شده است. دولت استدلال می‌کند که در صورت رد آن، رژیم تحریم‌ها به رهبری آمریکا از هم می‌پاشد؛ آمریکا منزوی می‌شود؛ ایران به سرعت قابلیت‌های هسته‌ای خود را افزایش می‌دهد؛ چشم‌اندازها برای یک منازعه نظامی افزایش می‌یابد. محالفان توافق سناریوی روشن‌تری را ترسیم می‌کنند: آمریکا حمایت برای تحریم‌های شدید‌تر را فراهم خواهد کرد؛ اعضای ائتلاف بین‌المللی تحریم‌ها به امید برگرداندن مذاکرات به ریل با هم متحد می‌شوند؛ مانع از تقابل(نظامی) می‌شوند و از اعمال تحریم‌ها بر شرکت‌های خود اجتناب می‌کنند؛ ایرانی‌ها به فریز کردن برنامه هسته‌ای خود (براساس توافق موقت ژنو) ادامه می‌دهند؛ و در آینده نزدیک مذاکرات برای دستیابی به توافقی بهتر از سر گرفته می‌شود و نتیجه حاصل می‌شود.
در پایان این یادداشت آمده است: علی‌رغم کاستی‌های توافق وین، مرور دقیق برنامه جامع اقدام مشترک نشان می‌دهد که قادر خواهد بود- به ویژه زمانی که با سیاست‌های پیشنهادی در این متن تکمیل شود- ایران را از تبدیل شدن به دولتی هسته‌ای برای آینده قابل پیش‌بینی جلوگیری کند و منافع امنیتی آمریکا و شرکای منطقه‌ای واشنگتن را تامین کند.
در صورت رد توافق در کنگره زمانی که در آینده مذاکرات جدید آغاز شود حجم و پیچیدگی فنی برنامه هسته‌ای ایران به طرز قابل ملاحظه‌ای بزرگتر از وضعیت فعلی خواهد بود و کسب یک «توافق بهتر» اکنون و یا در آینده توهمی بیش نیست.
تخت‌روانچی: قلب رآکتور اراک مصرفی ندارد و با بتن پر می‌شود!
«مجید تخت‌روانچی» معاون وزیر امور خارجه و عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی گفت: چیزی که در رآکتور اراک پر می‌شود، مخزن نیست، بلکه قلب آن است که هیچ مصرفی ندارد و این قلب برداشته شده و قلب جدید با طراحی جدید جایگزین آن می‌شود؛ قلب جدید به مراتب پیشرفته‌تر است و حدود 4 سال راه‌اندازی آن طول می‌کشد.
تخت روانچی افزود: در مذاکراتی که با اعضای 1+5 داشتیم، دکتر ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به‌دفعات مطرح کرد: شما در جنگ تحمیلی با صدام همدست بوده‌اید.
وی در ادامه گفت: همه ما در چتر مجموعه نظام هستیم و از طریق گفت‌وگو نظراتمان را به هم نزدیک می‌کنیم و سیاست ما نزدیک شدن به مجلس و نمایندگان است.
کاخ سفید و رد برجام
در کنگره
به گزارش تسنیم، در طول تاریخ آمریکا، کنگره این کشور بیش از 200 معاهده و یا توافقنامه بین‌المللی را رد کرده یا خواهان اعمال تغییراتی در آنها شده است، در این میان 80 معاهده و توافقنامه چندجانبه بوده‌اند.
آسوشیتدپرس می‌نویسد که رأی‌گیری ماه سپتامبر درباره برجام تبدیل به یک بن‌بست عظیم بین باراک اوباما و کنگره شده، با این حال اگر قانونگذاران این برنامه اقدام را رد کنند بازی برای کاخ سفید پایان نمی‌یابد.
اوباما برای اینکه براساس توافقنامه، میلیاردها دلار از دارایی‌های ایران را تازمانی که تهران به تعهداتش پایبند است پس دهد، حداقل در زمان کنونی، نیازی به تأیید کنگره ندارد.
با توجه به اینکه حزب قدیمی بزرگ (حزب جمهوری‌خواه) کنترل هر دو مجلس کنگره، مجلس نمایندگان و مجلس سنا، را در اختیار دارد، انتظار می‌رود که برجام را رد کند. اوباما وعده داده که این اقدام کنگره را وتو خواهد کرد. حال سؤال این است که آیا مخالفین برجام می‌توانند آراء لازم (دوسوم) برای خنثی ساختن وتوی اوباما را بدست آورند یا نه؟
اما هم دموکرات‌ها و هم جمهوری‌خواهان پیش‌بینی می‌کنند وتوی اوباما پابرجا خواهد ماند - مخالفین رأی کافی برای خنثی ساختن وتو را ندارند. بیش از نیمی از دموکرات‌های سنا و مستقل‌های مورد نیاز برای 34 رأی لازم برای پابرجا ماندن وتو اعلام کرده‌اند که از توافق حمایت می‌کنند. تاکنون البته یک ضربه بزرگ وارد آمده است - چاک شامر، سناتور نیویورک، نفر سوم دموکرات‌ها در سنا و رهبر آینده حزب اعلام کرده مخالف برجام است.
در مجلس نمایندگان، بیش از 45 دموکرات از برجام حمایت می‌کنند. نانسی پلوس، رهبر حزب دموکرات، صراحتا اعلام کرده آراء لازم برای حفظ توافق را در اختیار دارد. تاکنون ده نماینده دموکرات مخالفتشان با برجام را اعلام کرده‌اند.
اوباما می‌تواند برخی از تحریم‌های آمریکا را به حالت تعلیق درآورد. وی می‌تواند با دستوری جدید مجوز مبادلات مالی را صادر کند. در حوزه مالی، اوباما می‌تواند از دستورهای اجرایی برای برداشتن برخی افراد و نهادهای ایران، شامل تقریبا بیش از 10 بانک، از لیست‌های تحریم آمریکا اقدام کرده و بدین ترتیب این افراد و نهادها دیگر هدف جرائم اقتصادی نباشند.
تنها کنگره می‌تواند تحریم‌هایش را لغو، تحریم‌هایی که جزو سخت‌ترین‌ها بوده و شامل بخش انرژی، بانک مرکزی و نیز قسمت‌های حیاتی اقتصاد می‌شوند. با این حال، کارشناسان می‌گویند، اوباما می‌تواند تأثیرات برخی از این تحریم‌ها را کاهش داده و برای تسهیل سایر تحریم‌ها با اروپایی‌ها همکاری کند.