شبکه‌ای برای تأمین آینده مستندسازی ایران

 

 

 

رسول شمالی ورزنده

 

شبکه تلویزیونی مستند سازمان صداوسيما یکی از شبکه‌های تخصصی موفق این سازمان است که پس از ۱۴ سال از فعالیتش در قاب رسانه ملی اکنون به آن بلوغ و پختگی لازم در بین شبکه‌های تلویزیونی رسیده است. این شبکه به عنوان اصلی‌ترین منبع تولید و پخش مستند در میان اهالی سینما و تلویزیون شناخته می‌شود که در حال حاضر مخاطبان تخصصی، عمومی، پیگیر و ثابتی دارد و تا حالا توانسته با حمایت از مستندسازان جوان و با تجربه کشورمان ضمن معرفی آنها به گام‌های مؤثری را درخصوص تولید آثار فاخر مستند بردارد و همچنین برپایی جشنواره تلویزیونی مستند سیما یکی از دست‌آوردهای شبکه مستند رسانه ملی است که طی هشت دوره از برگزاری این جشنواره، شاهد معرفی مستند‌سازان جوان و تولید آثاری ماندگاری بودیم که در واقع چهره این شبکه را متمائز‌تر از سایر شبکه‌های صداوسيما کرده است که نشان می‌دهد شبکه مستند سیما در راستای تحقق اهداف و ماموریت‌های دوره تحول در سازمان صداوسيما گام برمی دارد. 

هدف اول؛ کیفیت 

حسین زارع‌زاده مدیر شبکه مستند سیما به مناسبت پانزدهمین سالگرد تأسیس این شبکه در گفت‌وگو با کیهان به تشریح اهداف و ماموریت‌های شبکه مستند پرداخت و گفت: از مهم‌ترین اقدامات انجام شده طی یک سال گذشته استحصال استاندارهای فنی و تولیدی برای مستندها بود که در واقع وجه اشتراک فنی و کیفی مستندهای تولیدی این شبکه است، به این معنی که کلیه مستندها از این پس بایستی با این استاندارها تولید شوند تا بتوانیم در آینده در صورت پیشرفت و ارتقا شبکه مستند و تبدیل کیفیتش به 4K از این تولیدات بتوانیم به‌نحو احسن استفاده کنیم‌. 

هدف بعدی؛ محتوایی 

وی ادامه داد: مهم‌ترین شاخص‌های ما جدای از بحث کیفیت و استاندارهای فنی، بحث کیفیت محتوایی و ساختاری آثار است که این کیفیت محتوایی در تطابق با طرح تحول سازمان صداوسيما است و همچنین مبتنی بر پژوهش و اصول حرفه‌ای مستندسازی. در واقع ما در این دوره از مدیریت شبکه مستند بهای زیادی به بخش پژوهش و ساختار مستندها به لحاظ روایی قائل هستیم که البته محتوایی که مبتنی بر سند تحول سازمان صداوسيما باشد.

تغییرات ساختاری در شبکه مستند سیما 

مدیر شبکه مستند ادامه داد: تغییراتی که در شبکه مستند سیما انجام شده تاکنون‌، تغییرات ساختاری است. یعنی اکنون روند تولید در این شبکه، حرفه‌ای شده است؛ استاندارهای فنی برای کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان مشخص شده و همه واقفند که باید در جهت استانداردهای شبکه مستند، آثاری را بسازند تا قابل پخش باشد. از لحاظ کیفی هم در واقع با نظارت و سختگیری بیشتری همراه شده است، بدین‌گونه که پژوهش و طراحی ساختار و بررسی روایت با سختگیری بیشتری در مرحله پیش تولید همراه است و تا مرحله تولید که با مشکلات کمتری مواجه هستیم و این‌ها مواردی است که در این دوره مدیریتی در این شبکه اتفاق افتاده و از لحاظ برآوردی و مالی هم‌، قراردادهای مالی شبکه مستند یک افزایش چشمگیر و قابل توجه‌ای داشته و این امر به روند تولید ما خیلی کمک کرده است که مستند‌های حرفه‌ای‌تر متناسب با نیاز سازمان و متناسب با سند تحول سازمان صداوسيما تولید شود.

از جشنواره تلویزیونی مستند سیما چه خبر؟

زارع‌زاده گفت: در هشتمین جشنواره تلویزیونی مستند که امسال و چند ماه گذشته برگزار شد به حمدالله چیزی حدود ۳۵۰۰ اثر مستند در بخش‌های مختلف از جمله فیلم‌، فیلم‌های کوتاه میان مدت و کوتاه مدت‌، بخش عکس، بخش مستند نگاری به دبيرخانه جشنواره ارسال شد که این تعداد آثار هم‌‌طراز یا بیشتر از تعداد مستندهایی است که به جشنواره سینما حقیقت ارسال می‌شود؛ این امر نشان می‌دهد که جشنواره تلویزیونی مستند با پشت سر گذاشتن هشت دوره موفق بوده و توانسته جایگاه خود را هم در میان مخاطبان و هم مستند‌سازان و علاقه‌مندان به آثار مستند پیدا کند. امسال همچنین بخشی هم به‌صورت آزمایشی تحت عنوان بخش بین‌الملل با موضوع مقاومت و غزه به جشنواره اضافه شد که با استقبال بی‌نظیر مواجه شدیم. علی‌رغم اینکه تبلیغات چندانی برای این امر نشده بود، با توجه به این موضوع نزدیک به ۹۰۵ اثر در این بخش از بیش از ۸۰ کشور جهان به دبيرخانه رسید که چشمگیر بود. باید اذعان کنم که جشنواره تلویزیونی مستند از پرمخاطب‌ترین جشنواره‌ها در ايران است به‌دلیل اینکه مردم و مخاطبان در روال و روند این جشنواره نقش تاثیرگذار و مستقیم دارند. بخش داوری جشنواره تلویزیونی مستند دو بخش است؛ یک بخش تخصصی است و یک بخش مردمی است که توسط مردم از طریق پیامک به آثار مستند رای می‌دهند و نظرخودشان را اعلام می‌کنند. 

حمایت همه‌جانبه از مستندسازان 

وی افزود: درخصوص حمایت از مستندسازان جوان باید بگویم که فضای جشنواره تلویزیونی مستند سیما بستری است برای بروز و ظهور استعدادهای جوان مستند ساز در سراسر کشور و براساس عدالت رسانه‌ای سعی و تلاش ما این است که بتوانیم در حد و توان خودمان این عدالت رسانه‌ای را انجام دهیم که براساس آن مستندسازان در سراسر کشورمان می‌توانند یک دسترسی به آنتن تلویزیون داشته باشند و مردم ما این مستندسازان را ببینند و معرفی شوند و ما این دسترسی را ایجاد کردیم. این دسترسی در مرحله اول از طریق جشنواره تلویزیونی مستند سیما اتفاق می‌افتد. بسیاری از اتفاقات با کشف استعدادها در جشنواره شکل می‌گیرد و ما بعداز جشنواره معمولاً به این مستندسازان سفارش کار می‌دهیم و اگر خودشان طرح‌هایی داشته باشند این طرح‌ها را مطرح و بررسی می‌کنیم و سعی ما این است که این استعداد‌ها هرچه بیشتر شکوفاتر شوند و درواقع آنتن تلویزیون هم می‌تواند از این استعداد‌ها بهره ببرد.

مستند‌هایی درباره غزه و مقاومت 

زارع‌زاده گفت: از مهرماه سال گذشته و با توجه به وقایع و اتفاقاتی که در غزه و برای مردم فلسطین اتفاق افتاد شبکه مستند اقدام به تولید و پخش مستندهای مختلف مناسب با این اتفاقات 

کرد. 

این مستندها در حوزه‌های مختلف اعم از تولیدی و هم تأمینی انجام شد که شبکه مستند بیش از ۲۰۰ عنوان مستند در این ایام پخش کرد؛ حدود ۱۱ مجموعه فقط در شبکه مستند سیما تولید شد، همچنین دو مجموعه برنامه تحلیلی و گفت‌وگو محور هم از شبکه مستندپخش کردیم. از جمله برنامه «دوران» و یک فصل مجزا از برنامه «مثبت نگاتیو» که به موضوع غزه و فلسطین و جنایات رژیم صهیونیستی اختصاص داشت ودر حال حاضر هم به‌مناسبت روز جهانی قدس فصل جدید مجموعه مستند «در برابر تاریکی» را آماده کرده‌ایم.

برنامه‌های ماه رمضان و نوروز ۱۴۰۴ 

مدیر شبکه مستند بیان کرد: ما برای ماه مبارک رمضان امسال و نوروز ۱۴۰۴‌، تمهیداتی اندیشیدیم و بر مبنای آن یک سری مجموعه‌های تولیدی را برای پخش از شبکه مستند آماده کرده‌ایم که برای اولین‌بار تولید شدند و تا این‌جا که پخش شده مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است از جمله مجموعه « نگاه من» که در واقع یک نگاه امیدبخش و امیدآفرین به زندگی معلولین و افراد کم‌توان در حوزه‌های مختلف دارد و موفقیت‌هایی که این افراد به ‌دست آوردند. همچنين برای ایام نوروز هم چند بخش ویژه از مستندهای داخلی را در این ایام داریم‌، مثل فصل دوم مجموعه «لحظه‌های وحشی» و مجموعه «اهل سفر» که موضوع آن سفر به استان کرمانشاه است و معرفی جاذبه‌های دیدنی آن استان. ازجمله مجموعه مستندهای خارجی هم می‌توان به «سفر بزرگ»،»ملکه‌ها» و...

تولید مجموعه‌های جدید مستند 

زارع‌زاده همچنین گفت: شبکه مستند سیما آینده بسیار روشنی را پیش روی خود دارد و هم اکنون چند مستند جدید فاخر و تماشایی در حوزه‌های مختلف در حال تولید دارد که ان‌شاءالله در سال ۱۴۰۴ این مجموعه‌ها به‌تدریج راهی آنتن خواهند شد که از جمله آنها،  یک مجموعه مستندی با موضوع بوسنی و نقش انقلاب اسلامی در اروپا و ماجرای بوسنی است‌، و یکی هم مجموعه مستندی با فضای دفاع مقدس است که این مستند یکی از کامل‌ترین و بهترین مجموعه‌های مستندی است که در زمینه دفاع مقدس تاکنون تولید شده و همچنین مجموعه مستندی درخصوص شخصیت‌های تأثیرگذار در دهه‌های اخیر انقلاب اسلامی که الان در حال تولید است و همچنین مجموعه‌هایی را با ژانر شهدا در دست تولید داریم که از جمله آنها یک مجموعه مستند در‌باره شهید فخری‌زاده، یک مجموعه در‌باره شهید طهرانی‌مقدم و مواردی دیگر که در آینده از این شبکه پخش می‌شود. 

 مدیر شبکه مستند سیما در پایان این گفت‌وگو با برشمردن اهداف و ماموریت‌های اصلی شبکه مستند سیما گفت: یکی از اولویت‌ها و اهداف اصلی ما فعالیت در زمینه مستندهای حیات وحش و تنوع زیستی هم هست که در این راستا چندین مجموعه بسیار خوب و درخشان در دست تولید داریم که ان‌شاءالله بتدریج از تابستان ۱۴۰۴ برروی آنتن شبکه مستند سیما خواهد رفت.