کارورزی‌های کاغذی آفت مهارتافزایی فارغ‌التحصیلان
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که این روزها بسیاری از دانشجویان با آن مواجه هستند نداشتن تجارب عملی یا کم‌بار بودن روزمه کاری‌شان است که اثرات زیان‌باری برای آینده شغلی‌‌شان به دنبال خواهد داشت.
کارورزی یک نوع نظام آموزشی است که حضور دانشجویان در محیط‌های موفق صنعتی، تجاری و خدماتی را فراهم میکند تا از این طریق بتوانند با در نظر گرفتن مهارت‌های مورد نیازشان، آموزش ببینند و تجربه کسب کنند.
مهم‌ترین موضوع بحث در کارورزی این است که رابطه دانشگاه با صنعت و بازار کار قطع است یا اگر هم قطع نباشد، اثربخش نیست، این موضوع باعث می‌شود که بازار کار احساس نیاز به نیرویی کند که دارای مهارت است و پیمانکاران دیگر تمایلی به آموزش و صرف هزینه برای مهارتآموزی افراد تازه کار را ندارند و احساس می‌کنند از طریق چنین آموزشی سطح توقعات این افراد بالا می‌رود و بعد از مهارتآموزی از مجموعه خارج می‌شوند.
سابق بر این دوره‌های مختلف مهارتآموزی با اسامی مختلفی همچون کارورزی، مهارتافزایی، طرح کاد شناخته می‌شد و این موضوع در دولت‌ها و سنوات گذشته از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان فنی‌وحرفه‌ای نیز دنبال می‌شده و می‌شود که متأسفانه با سنگ‌اندازی‌هایی که صورت می‌گیرد این موضوع به طور جدی به نتیجه نمی‌رسد.
بعضاً به واسطه نظام مدرک‌گرایی در جامعه، توقع بسیاری از تحصیلکرده‌ها بالا می‌رود و اساساً فقط یک‌سری دروس را به صورت تئوری آموخته‌اند که با شرایط اجرائی و عملی متفاوت است و باید تئوری‌های که یاد گرفته‌اند را به واسطه روش‌های صحیح و درست اجرا کنند که همین مسئله باعث می‌شود آزمون و خطا زیاد شود؛ بنابراین این فارغ‌التحصیلان به دلیل عدم مهارت‌های لازم نمی‌توانند به خوبی از خواسته صنعت و بازار کار برآیند که حلقه واصله چنین کاری گذراندن دوران کارورزی است.
اگر کسی در بحث کارورزی بخواهد دست‌فرمانی بعضاً مثل دوره‌های تئوری در پیش بگیرد و با بهانه‌تراشی از دوره‌های مهارتآموزی یا کارورزی فرار کند، اولین کسی که ضرر میکند خود فرد است و دومین مجموعه‌ای که آسیب می‌بیند مجموعه‌ای است که آن فرد وارد مجموعه شده و برایش هزینه‌تراشی و فرصت‌سوزی دارد، به این دلیل بهره‌وری پایینی خواهند داشت.
اساساً مجموعه‌های بخش خصوصی که به دنبال افراد بهره‌ور می‌گردند از این تیپ افراد، فراری هستند و دنبال آدم‌های باسابقه و باتجربه می‌گردند، این رفتار به شدت مسموم، زننده و غیرمتعهدانه است که بخواهیم با پرداخت هزینه‌ای هرچند اندک طرح کارورزی که فرد باید برای آموختنش در میدان باشد را از مسیر اصلی‌اش خارج کنیم.
به عنوان مثال اگر فردی در رشته‌های مکانیک یا مهندسی درس خوانده باید شیوه‌های اجرائی و عملیاتی رشته تحصیلی‌اش را بیاموزد تا بتواند از آن بهره‌برداری مناسبی داشته باشد. متأسفانه این اتفاق در کلاس‌های تئوری اتفاق نمی‌افتد و نمی‌توانیم از این طریق مهارت افزایی‌های لازم را کسب کنیم و به دانش و خرد برسیم.
اساساً دوره کارورزی برای افزایش مهارت و خدمت به صنعت، اشتغال و افزایش بهره‌وری نیروی انسانی است و تمام تلاش وزارت علوم این است که استانداردهای آموزشی و پژوهشی در دانشگاه‌ها رعایت شود تا تمام دانشجویانی که از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند، شایستگی‌های لازم در زمینه‌های علمی، فناوری و نوآوری داشته باشند. این در حالی است که وزیر علوم، تحقیقات و فناوری معتقد است این موضوع نیاز به یک عزم فرابخشی دارد، برای اینکه آموزش و پژوهش ما هدفمند شود، باید تمام نهادها و دستگاه‌های اجرائی کمک کنند تا فرزندان مردم بتوانند برای کارورزی در بخش‌های صنایع دولتی و خصوصی مرتبط با خودشان فعالیت کنند.
وی با تأکید بر مهارت‌محور شدن دانشگاه‌ها، می‌گوید: مهارت‌محور شدن دانشگاه‌ها و آموزش نیازمحور براساس آمایش یکی از برنامه‌های مهم وزارت علوم است که اتفاقا در قالب برنامه توسعه هفتم کشور در مجلس نیز در حال تصویب و بررسی است. در یکی از بندهای برنامه هفتم توسعه پیشنهاد شده است که با گذشت ۶ ماه از تصویب این برنامه، دانشگاه‌ها اعم از دانشگاه‌های تحت نظارت وزارت علوم یا دانشگاه‌های علوم پزشکی مسیر خود را در راستای آموزش نیازمحور و مهارت‌محور مدیریت کنند.
اما با وجود تناقض‌هایی که در رابطه با دوره کارورزی یا مهارتآموزی وجود دارد، یکی از فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی می‌گوید: گاهاً بعضی از دانشجویان با دوره کارورزی مخالف هستند و زمانی که قرار است برای گذراندن این دوره صرف کنند را بیهوده می‌دانند.
وی می‌گوید: حضور در بعضی از مؤسسات با روحیه همه سازگار نیست. من به عنوان یک دانشجو بعینه با این موضوع مواجه بودم بعضی از دانشجویان تمایلی به حضور و گذراندن دوره‌های کارورزی ندارند و با زدو‌بندی که با اساتید و مسئولین بعضی از گروه‌های علمی، صنعتی یا تجاری دارند تلاش می‌کنند تأییدیه و امضاهای پوچ و توخالی پای برگه‌‌هایشان زده شود تا با خیالی آسوده پرونده دوره کارورزی‌شان بسته شود. نمی‌توان از مسئولین درباره چنین موضوعاتی خرده گرفت، این خود ما هستیم که به خودمان و آینده‌مان ظلم می‌کنیم و به نوعی با خریداری مدرک نمی‌توانیم آینده روشنی داشته باشیم.
قطعاً اگر کارورزی به عنوان دوره‌ای باشد که فقط نمره‌ای داد شود و رفع تکلیف شود؛ خیلی نتیجه‌بخش نخواهد بود، کارورزی و کارآموزی باید به نوعی جهت‌دهی شود که دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بتوانند متناسب با رشته و گرایش تحصیلی‌شان وارد بازار کار شود.
این در حالی است که رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب معتقد است دانشگاه‌ها باید نسبت به دوره‌های کارورزی رویکرد مهارتی داشته باشند؛ یعنی دوره‌های کارورزی و کارآموزی در دانشگا‌ها طبق روال سنتی گذشته باشد و حضور دانشجویان در دوره‌های کارورزی و مهارتی منجر به از بین رفتن نقایص می‌شود و دانشجویان می‌توانند از این طریق به انجام فعالیت‌های حرفه‌ای در جامعه مسلط شوند.
وی می‌گوید: در دانشگاه آزاد طرح پویش در حال برگزاری است که امکان اشتغال همزمان با تحصیل را فراهم کرده است، در این طرح ارتباط خوبی بین صنعت و دانشگاه برقرار شده و دانشجویان در حین تحصیل به صنعت معرفی و جذب بازار کار می‌شوند که کاری بسیار مفید است؛ همچنین از این طریق نقایصی که در زمینه کارورزی و کارآموز‌ی‌ها وجود دارد از بین می‌رود و دانشجویان به کارهای حرفه‌ای که در جامعه وجود دارد مسلط می‌شوند.
ناگفته نماند گذراندن دوره‌های کارورزی و کارآموزی به عنوان یک تحول در آموزش عالی است و در دستور کار بیشتر دانشگاه‌ها قرار گرفته است.
معاون آموزشی دانشگاه تهران هم می‌گوید با هماهنگی‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برنامه تحولی در آموزش پیش‌بینی شده که بیشتر از قبل به دروس مهارتی توجه می‌شود و دوره کارورزی جزء برنامه‌های تحول در دانشگاه تهران است؛ بنابراین هرچقدر دانشجویان بتوانند در حین تحصیل از طریق دروسی مانند کارآموزی، کاربینی و کارورزی که دانشجو را با محیط کار مرتبط میکند، با محیط کار بیشتر آشنا شوند زمینه اشتغال و آمادگی برای ورودشان به بازار کار در آینده بیشتر می‌شود.
به نقل از فارس؛ دانشجویان با شرکت در دوره‌های کارورزی یا کاربینی با محیط کار و اصول و قوانین فضای کار آشنا می‌شود و امکان تبادل تجربیات با سایر کارورزان را پیدا کنند که از این طریق به خودباوری می‌رسند و با به‌کارگیری خلاقیت در حل مسائلی که در حین آموزش به‌وجود می‌آید می‌توانند به زمینه فرصت‌های شغلی در آینده‌شان را رقم بزنند.