شورای رقابت در مصوبه اخیر خود، ‌بندی قرار داده که آزادسازی قیمت خودرو را کلید زده و بر اساس آن 120 هزار خودرو، به قیمت آزاد تا پایان سال عرضه می‌شود و با حذف شورای رقابت، عملا سازمان حمایت به حسابدار وزارت صمت تبدیل شده است!

براساس طرحی که به تصویب و امضای وزارت صمت، خودروسازان و قطعه‌سازان رسیده قرار است تا پایان سال هر خودروساز (ایران خودرو و سایپا) 

60 هزار دستگاه خودرو با قیمت پنج درصد زیر حاشیه بازار به فروش برسانند تا شاید روند صعودی قیمت‌ها در بازار کاهش و زیان خودروسازان و قطعه‌سازان هم کاهش پیدا کند. البته اگر هزینه‌های جانبی مانند انتقال مالکیت، شماره‌گذاری، بیمه و... را حساب کنیم بیش از پنج درصد تخفیف مذکور می‌شود؛ یعنی عملا این 120 هزار خودرو به قیمت بازار آزاد فروخته خواهد شد.

اما سؤال اینجاست خودروسازانی که تا دیروز در تحویل خودروهای فروخته شده در سامانه یکپارچه خودرو تأخیر داشتند و مدام رعایت استانداردهای 

85 گانه را بهانه عدم تحویل بموقع عنوان می‌کردند چگونه با مازاد 120 هزار دستگاه خودرو آن‌هم در دوماهه پایانی سال روبه رو هستند که می‌خواهند در طرحی جدید به فروش برسانند.

مگر نه اینکه بنا به گفته منطقی؛ معاون حمل‌ونقل وزارت صنعت،» دو خودروساز بزرگ محصولاتشان را تا پایان 1403 در سامانه یکپارچه برای فروش، نوبت‌دهی کرده‌اند و برای اینکه این نوبت‌دهی را تمدید کنند باید به این نوبت‌ها پاسخ دهند و ظرفیت آینده را محاسبه کنند و بر مبنای آن عرضه بالا داشته باشند» پس خودروسازان چطور می‌خواهند در سال جاری 120 هزار خودرو بفروشند؟ آیا بر خلاف تمام ادعاها در نبود تولید، خودروها در پارکینگ موجود است اما خودروساز تمایلی به تحویل ندارد و در این طرح می‌خواهد با قیمتی بالاتر بفروش برسانند؟

بی اطلاعی مردم از مصوبه یک‌ماه قبل

مازیار بیگلو؛ دبیر انجمن قطعه‌سازان در گفت‌و‌گو با خبرگزاری تسنیم با اشاره به مصوبه اخیر گفت: با وجود موافقت معاون اول هنوز این مصوبه اجرا نشده است. 

او با تاکید براینکه متاسفانه با گذشت یک ماه از این صورت جلسه هنوز اقدامی برای اجرائی شدن آن صورت نگرفته است، افزود: بر اساس این طرح خودروسازان می‌توانند مازاد تولید خود را به فروش برسانند تا از این طریق ضمن رفع مشکلات مالی قطعه‌ساز و خودروساز روند پرداخت مطالبات نیز با سرعت بیشتری انجام شود. امروز مطالبات قطعه‌سازان بیش از 50 هزار میلیارد تومان است که 12 تا 13 همت آن سررسید شده است.

از طرفی شورای رقابت در حالی مجوز این طرحِ به زیان مردم را داده که با فروش خودرو در بورس کالا که توامان به نفع مردم و خودروساز بود مخالفت کرد و بساط آن را برچید اما اکنون به وزارت صمت مجوز داده که قیمت خودرو را بر اساس نرخ بازار، آزاد کند! خودرو در بورس کالا 200 تا 300 میلیون تومان زیر قیمت بازار و 100 تا 200 میلیون بالاتر از قیمت کارخانه فروخته می‌شد و خودروسازان، سودآور هم شدند اما اکنون کاملا به قیمت بازار آزاد فروخته می‌شود؛ یعنی کاملا به سود خودروساز و کاملا به زیان مردم. به این ترتیب پس از دو بار افزایش قیمت خودرو در سال جاری، عملا قیمت این کالا در شرایط انحصار، آزاد شده است.

 تفسیر به رای شورای رقابت

جالب‌تر اینجاست گویا مجوز این فروش توسط شورای رقابت صادر شده است چرا که براساس ماده 7 دستوالعمل خودرو که توسط شورای رقابت اصلاح شده «وزارت صمت می‌تواند پیشنهادی جهت خروج برخی از خودروها از شمول ضابطه قیمتی بند 3-1 ماده 3 و ماده 4 این دستورالعمل با تعیین کف مقدار عرضه به شورا ارائه کند.» این بند از مصوبه شورای رقابت، گام اول حذف قیمت‌گذاری خودرو بدون رفع انحصار و خلاف قوانین شورای رقابت است. گام دوم هم عرضه 120 هزار خودرو به قیمت آزاد است یعنی معادل 12 درصد از یک میلیون خودروی تولید شده در سال جاری.

 با این وجود توکلی؛ سخنگوی شورای رقابت در یک تفسیر به رای از قوانین این شورا گفت: تنظیم‌گری به چند روش از جمله قیمت، عرضه و شرایط دسترسی بازار انجام می‌شود. در ابتدای اجرای مصوبه 543 به دلیل عدم امکان استفاده از دیگر ابزارهای تنظیم‌گری و مشخصاً عرضه نامناسب خودرو از ابزار قیمتی برای تنظیم استفاده شد که با محاسبه سازمان حمایت تنظیم قیمت صورت می‌گرفت که از این پس هم روال همین خواهد بود.

وی ادامه داد: با تولید و عرضه زیاد شاهد کاهش قیمت و رقابتی شدن بازار خودرو خواهیم بود بنابراین روش دوم هم تنظیم‌گری از طریق عرضه و مقدار است؛ به این معنا که اگر تولید و عرضه یک خودروی اقتصادی افزایش یابد، در آن صورت راهکارهای متنوعی در نظر می‌گیریم و وزارت صمت مختار است تا در این خصوص پیشنهاداتی ارائه کند. اگر تولید و عرضه یک خودروی اقتصادی افزایش یابد، وزارت صمت مختار است تا در این خصوص پیشنهاداتی برای تنظیم قیمت ارائه کند.

خودحذفی شورای رقابت از قیمت‌گذاری؟!

در حالی‌که شورای رقابت مجوز آزادسازی قیمت خودرو را داده و عملا خود را از فرآیند قیمت‌گذاری خودرو حذف کرده سخنگوی این شورا با اشاره به اینکه اختیارات شورای رقابت قابل واگذاری نیست و همچنان بازار خودرو انحصاری است، افزود: مسئول تنظیم بازار خودرو شورای رقابت و فقط تنظیم‌گر فنی بازار خودرو وزارت صمت است اما در حوزه اجرا اختیارات بیشتری پیدا کرده.

توکلی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری تسنیم، افزود: براساس اصلاحات انجام شده مانند گذشته خودروسازان هزینه‌های تولید را برای سازمان حمایت ارسال کرده و این سازمان براساس دستورالعمل 543 شورای رقابت محاسبه قیمتی را انجام می‌دهد.

او در موضعی متناقض با «مسئول تنظیم بازار خودرو شورای رقابت است»، گفت: در این مرحله به جای بررسی این موضوع در کارگروه خودروی شورای رقابت، مستقیماً سازمان حمایت درخواست‌ها را در قالب دستورالعمل 543 شورای رقابت محاسبه و قیمت‌ها را به معاونت حمل‌ونقل وزارت صمت برای تایید و ابلاغ به خودروسازان ارسال می‌کند. باید اصلاحات دستورالعمل خودرو بعد از طی کردن فرآیند اداری که حدوداً یک تا دو روز زمان می‌برد به وزارت صمت ابلاغ شود.

گفتنی است، شورای رقابت در جلسه 632 دستورالعمل تنظیم بازار خودروهای سواری (مصوب 543) را اصلاح کرد و در ماده 7 این مصوبه، عملا حذف قیمت‌گذاری دستوری خودرو، بدون رفع انحصار را کلید زد. در متن ماده 7 مصوبه شورای رقابت آمده است: «وزارت صمت می‌تواند پیشنهادی جهت خروج برخی از خودروها از شمول ضابطه قیمتی بند 3-1 ماده 3 و ماده 4 این دستورالعمل با تعیین کف مقدار عرضه به شورا ارائه کند.»

این شورا با بهانه قرار دادن قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برای کاهش عرضه (!) و بدون اشاره به ناکامی خود در رفع انحصار و کاهش تولید خودروسازان، اختیار قیمت‌گذاری را به وزارت صمت داده و عملا زمینه حذف قیمت‌گذاری خودرو بدون رفع انحصار را ایجاد کرده است.

مجلس مهلت 3 ماهه را پس بگیرد

مصوبات شورای رقابت که وضعیت محاسبه قیمت را پیچیده کرده واکنش‌های منفی مردم را در پی داشت که برخی از مطالب قابل نشر آن در پی می‌آید؛ 

-الان چی شد؟ یعنی قیمت بازار آزاد رو پذیرفتیم؟ و می‌خوایم توی حاشیه‌اش بفروشیم؟ شورای رقابت هم تعطیل کردیم؟ بعد این‌ها ۱۲۰ هزارتا خودرو دپو داشتن منتظر این مصوبه که بفروشن؟

- سامانه یکپارچه مگه سقف داشت؟ چرا هر روز یک ادبیات جدید می‌سازن

-سلام، مازاد بر میزان تعهد سامانه یکپارچه نداریم که. اینا موظف هستند عرضه را فقط در سامانه یکپارچه انجام دهند. تاکنون چهار الی پنج بار سامانه یکپارچه باز شده ولی ایران‌خودرو اعلام کرده خودرویی برای عرضه ندارد. بعد الان خودرو از کجا آورده که می‌خواد به قیمت دلال‌‌های بازار بفروشه؟ باید مقابل این نون به نرخ روزخورها ایستاد.

-مجلس مهلت سه ماهه را از وزیر صمت پس بگیرد و همین امروز، مسیر قانونی را برای ساماندهی وضع خودرو شروع کند.

- ایران‌خودرو فقط در مرحله اول عرضه کرد. از بعد از اولین عرضه، متوقف کرده و ما مدام پیگیری می‌کنیم که چرا ایران‌خودرو محصولاتش رو عرضه نمی‌کنه. ضمنا طبق قاعده‌ای که بین وزارت صمت، شورای رقابت و سازمان حمایت وجود داشت، عرضه خودرو قرار بود فقط از طریق سامانه یکپارچه انجام شود