براى نزديكى به خدا، اصل قضيه، ترك گناهان است. انجام مستحبّات و نوافل و توسّلات و دعا و بقيه‏ امور، فرع است. اصل قضيه، اين است كه انسان از صدور گناه و خلاف از خود، مانع بشود. اين، همان تقوا را مى‏طلبد. تقوا و پرهيزکارى، مهم‌ترين يا بگوييم اوّلى‏ترين مظهرى است كه وجود انسان بايد داشته باشد. همين است كه مانع از گناه انسان مى‏شود. گناه نمى‏گذارد كه انسان، حتّى خود را به لبه‏ درياى عظيم مغفرت الهى برساند و از آن استفاده كند. گناه نمى‏گذارد كه ما حال دعا و توجّه پيدا كنيم. گناه نمى‏گذارد كه ما به فكر بازنگرى و بازسازى خودمان بيفتيم. كوشش بكنيم از گناه فاصله بگيريم. 

البتّه گناهان مختلفند؛ گناه‌هاى گوناگونِ فردى و اجتماعى، گناه‌هايى كه به‏وسيله‏ دست يا چشم يا زبان و از طرق گوناگون حاصل مى‏شود. براى افراد مسلمان، شايد گناهان، مخفى نباشد و مى‏دانند كه چه چيزى گناه است. آن كسى كه دعا هم مى‏خواند، مستحبّات را هم انجام مى‏دهد، وظايف شرعي اش را هم انجام مى‏دهد؛ امّا در كنار آنها، از گناه هم اجتناب ندارد، مثل آن كسى است كه در حال سرماخوردگى و تب، هم داروهايى را كه ضدّ سرماخوردگى است و شفابخش است، مى‏خورد و هم از غذاهايى كه براى سرماخوردگى مضرّ است، استفاده مى‏كند. معلوم است كه آن داروها، اثر نخواهد كرد. معلوم است كه اگر آدم بيمار، آن غذايى كه براى او مضرّ است، آن عملى كه براى او زيان‏آور است، به آنها ارتكاب بكند، براى او، دارو اثرى نخواهد كرد.

بايد زمينه‏ استفاده از رحمت و مغفرت و افاضات معنوى الهى را آماده كرد و آن، با ترك گناه است. لذا شما در دعاى كميل مى‏بينيد كه اميرالمؤمنين(ع) مى‏فرمايد: اللّهمّ اغفرلي الذّنوب الّتى تحبس الدّعاء. يعنى خدايا! آن گناهانى كه دعاى مرا حبس خواهد كرد، آنها را بيامرز. گناهان، مانع از اجابت دعا مى‏شود. در همين شبها و سحرها، در دعاى شريف ابو حمزه مى‏خوانيد: فرّق بينى و بين ذنبى المانع لي من لزوم طاعتك؛ خدايا! ميان من و گناهم فاصله بينداز؛آن گناهى كه مانع از انجام وظايفم مى‏شود و باعث مى‏گردد كه نتوانم خودم را به تو نزديك كنم. اصل قضيه، مسئله‏ ترك گناه است.

اهميّت حفظ فضاي سالم در جامعه‏ اسلامي و اجتناب از گناه

مهم‌ترين حُسن يك نظام و حكومت اسلامى در اين است كه فضا را، فضاى گناه‏آلود نمى‏كند. در نظام‌هاى طاغوتى، فضا گناه‏آلود است. اگر انسان هم بخواهد گناه نكند، گويى براى او ميسور نيست و همه چيز، انسان را به طرف گناه سوق مى‏دهد. در نظام اسلامى، اين‏طور نيست. در نظام اسلامى، فضا گناه‏آلود نيست. گناهكار هست، در سطوح مختلف و در مشاغل متعدّد هم هست، با اختيارات گوناگون هم هست نه اينكه نيست امّا گناه، ممكن است فقط جاذبه‏ شخصى داشته باشد؛ يعنى هوى و هوس انسان، او را به طرف گناه بكشاند. اين نظام، غير از نظام طاغوتى و شيطانى است كه گناه، معيار پيشرفت اجتماعى هم است! در نظام اسلامى، گناه نه فقط معيار پيشرفت نيست، بلكه ضد پيشرفت و ضد ارزش و معيار تنزّل است.

گناه، از هركسى كه صادر بشود، نبايد گفت چون اين شخص انجام مى‏دهد، پس اشكالى ندارد، يا لابد اشكالى ندارد. نه، گناه را بايستى شناخت و گناهكار را به‏وسيله‏ گناه بايد شناخت. هركسى گناه را انجام داد، گناهكار است؛ هركه مى‏خواهد باشد. اين تصور غلط است كه ما بگوييم چون فلانى اين كار را مى‏كند، لابد اشكالى ندارد كه مى‏كند؛ اگر اشكال داشت، كه نمى‏كرد. البتّه حمل بر صحّت، ايرادى ندارد بلكه خوب و مستحسن است. در كار همه‏ مؤمنين، انسان بايد حمل بر صحّت بكند. تا آنجايى كه ممكن است، نبايد حمل بر فساد كرد؛ امّا وقتى يك عملِ خلافِ بيّن و واضح از كسى سر زد، هيچ تفاوت نمى‏كند كه اين كس، چه كسى باشد. هركسى باشد، گناه، گناه است؛ بلكه وقتى افراد ممتاز گناه را انجام بدهند، جرم گناه در آن افراد، بيشتر هم خواهد بود.

بنابراين، اصل قضيه، اجتناب از گناه است كه بايد سعى كنيم در اين ماه رمضان، ان‌شاءالله با تمرين و حديث نفس و رياضت، گناه را از خودمان دور كنيم. اگر گناه از ما دور شد، آن‏وقت راه براى عروج و پرواز در ملكوت آسمان ها ممكن خواهد شد و انسان خواهد توانست آن سيرِ معنوى و الهى و آن طيرانِ معيّن‏شده براى انسان را انجام بدهد؛ امّا با سنگينى بار گناه، چنين چيزى ممكن نيست. اين ماه رمضان، فرصت خوبى براى دور شدن از گناه است.

* بیانات در ديدار با اقشار مختلف مردم 

(روز يازدهم ماه رمضان) - 18/ 01/ 1369