سید محمد امین‌آبادی
هکرها طی یک سال اخیر بسیاری از زیرساخت‌های آمریکا را هدف حملات سایبری ویرانگر خود قرار داده‌اند. یک‌شنبه (23 آذر99 ) بود که خبرگزاری رویترز از یک حمله گسترده سایبری به سازمان‌ها و نهادهای مهم دولتی آمریکا خبر داد.سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی این کشور در این زمینه اعلام کردند به دلیل پیچیدگی و گستردگی این حمله سایبری، میزان خسارات ناشی از آن نامعلوم است. بر اساس گزارش‌ها پنتاگون، وزارت امور خارجه، وزارت خزانه‌داری، وزارت انرژی، وزارت امنیت داخلی، سازمان امنیت هسته‌ای آمریکا و شرکت مایکروسافت نیز در این حملات سایبری که از نیمه اسفند 98 شروع شده هک شده‌اند. به گفته «کوین ماندیا» مدیر ارشد اجرایی شرکت امنیت سایبری «فایرآی» 18 هزار سازمان در آمریکا هدف این حملات بوده‌اند اما ۵۰ سازمان و نهاد بیش از بقیه خسارت‌دیده‌اند. به نوشته روزنامه گاردین در پی این حملات سایبری اسرار هسته‌ای تا اطلاعات مربوط به واکسن کرونا نیز احتمالاً به سرقت رفته است. این حمله گسترده سایبری و خسارات گسترده آن با حمله ژاپن به «پرل ‌هاربر» در جریان جنگ دوم جهانی مقایسه شده بود.
یکشنبه19 اردیبهشت نیز رسانه‌های آمریکایی از وقوع یک حمله گسترده سایبری دیگر، این‌بار به بزرگ‌ترین شرکت خط لوله انتقال سوخت آمریکا خبر دادند. به‌دنبال این حمله، انتقال سوخت از طریق این خط لوله عملاً متوقف و دولت بایدن مجبور شد در ۱۷ ایالت و منطقه واشنگتن، «وضعیت اضطراری» و «فوق‌العاده» اعلام کند. طی روزهای اخیر نیز به نوشته بلومبرگ همه شعب شرکت فرآورده‌های گوشتی«جی‌بی‌اس»، بزرگ‌ترین تولیدکننده گوشت جهان، به‌دنبال یک حمله سایبری و قطع تولید تمام کارخانه‌های آن، که تقریبا یک چهارم نیاز مردم آمریکا را فراهم می‌کند، تعطیل شد و باز در جدیدترین مورد رسانه‌های آمریکا گزارش داده‌اند بزرگ‌ترین شرکت ارائه‌دهنده خدمات مسافرت دریایی در ایالت ماساچوست نیز هدف حملات سایبری هکرها قرار گرفته است. در این میان کار به جایی رسیده است که دولت بایدن از شرکت‌های خصوصی خواسته «گام‌هایی فوری» برای محافظت بهتر از خودشان در برابر چنین حملاتی بردارند در نامه کاخ سفید به شرکت‌ها تأکید شده است «هیچ شرکتی فارغ از اینکه چقدر بزرگ است و یا در کجا است از حملات باج‌افزاری در امان نیست». همزمان خبر رسیده که وزارت دادگستری آمریکا نیز اولویت مقابله با حملات سایبری را به سطح حملات ‌تروریستی ارتقا داده است.
افزایش حملات سایبری به آمریکا از یک سو و همچنین ارتقای تهدید ناشی از حملات سایبری به سطح حملات ‌تروریستی حاوی نکات مهمی‌است که باید به آنها توجه کرد؛ اول، زمانی که دولتی مثل آمریکا با بیشترین امکانات مادی و بالاترین سطح تکنولوژی در حوزه‌های اطلاعات و ارتباطات در مقابل حملات سایبری مستاصل می‌شود این مسئله باید زنگ خطری برای بسیاری از دولت‌ها تلقی شود چرا که به‌نظر می‌رسد مفهوم جنگ و منازعه و شیوه‌ها و ابزارهای دست زدن به آن دستخوش تغییرات و تحولات شگرفی شده است. تا پیش از این جنگ‌ها از طریق توپ، ‌تانک، موشک و جنگنده پیش می‌رفتند اما با ورود بشر به عصر اطلاعات دکترین و استراتژی‌های نظامی نیز دستخوش تغییرات گسترده و پیچیده‌ای شده است و یک حمله موفق سایبری می‌تواند میزان خسارت به مراتب بیشتری از یک جنگ متعارف به یک دولت تحمیل کند. لذا به‌نظر می‌رسد نظام جمهوری اسلامی ایران نیز در کنار افزایش توان دفاعی کشور باید طرح‌ها و برنامه‌ها و بودجه‌های مناسبی برای حوزه دفاع از زیرساخت‌های حیاتی کشور در مقابل حملات سایبری تدارک ببیند.
نکته مهم دیگر درباره حملات سایبری به زیرساخت‌های آمریکا این است که این حملات به‌نظر می‌رسد بسیار با صرفه‌تر از حملات نظامی متعارف باشد. در دوران جدید فضای وب ظرفیتی را فراهم کرده است که مهاجمین با استفاده از این ظرفیت می‌توانند جنگی اعلام نشده را بر ضد یک دولت حتی توسعه یافته و پیشرفته به راه بیندازند؛ بدون اینکه شناخته شوند. به عبارت دیگر جنگ‌ها از این پس از انحصار دولت‌ها خارج شده و افراد و گروه‌های ناشناس غیر‌دولتی نیز در جهت منافع خود می‌توانند از این ابزارها استفاده کنند. ویروس‌ها، کرم‌های رایانه‌ای و هک کردن، ابزارهای جنگ‌های عصر پسامدرن محسوب می‌شوند و جنگ‌های سایبری اطلاعاتی، هیبریدی و شبکه‌ای مفاهیمی ‌هستند که برای توضیح جنگ‌های عصر جدید ساخته شده‌اند. با توجه به اینکه هزینه دست زدن به جنگ‌های سایبری بسیار کم و میزان خسارت وارده به دشمن می‌تواند از یک جنگ متعارف بسیار بیشتر باشد و همچنین این امکان که مهاجم یا مهاجمین شناخته نشوند یا با پرچم دروغین وارد این کارزار شده و دیگران را متهم معرفی کنند، جنگ‌های سایبری بسیار وسوسه‌انگیز هستند و با توجه به این، مزیت‌ها بعد از این ما شاهد گسترش این مدل از جنگ‌ها در فضای بین‌المللی خواهیم بود. لذا در فضای به‌وجود آمده جدید دولت‌هایی موفق‌تر خواهند بود که در زمینه جمع‌آوری، پردازش، ذخیره‌سازی و انتقال اطلاعات از حریف خود سرتر باشند و توانایی ایجاد اختلال، نابودی و تغییر در سیستم‌های اطلاعاتی و ارتباطی دشمن را داشته باشند و دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در این عرصه‌ها با توجه به محتمل و حتی قطعی و حتمی بودن حملات سایبری باید سرمایه‌گذاری کند.
از سوی دیگر با توجه به اینکه تقریباً از جزئی‌ترین تا کلان‌ترین مسائل در اکثر کشورها از طریق فضای وب مدیریت می‌شود و ظرفیتی که این فضا برای پیشبرد جنگ‌های سایبری در اختیار مهاجمین قرار می‌دهد دولت‌ها باید بسیار مراقب باشند تا از ورود مهاجمین به این شبکه‌ها جلوگیری کنند. اختلال درشبکه‌های برق، آب، حمل‌ونقل و ‌ترافیک، شبکه‌های پولی و بانکی، بورس و شبکه‌های اطلاع‌رسانی سناریوهایی هستند که می‌تواند فجایع بسیار مصیبت‌باری ایجاد کند. سناریوی وحشتناک دیگر نفوذ در شبکه‌های مدیریت و فرماندهی نظامی و ایجاد اختلال یا ارسال دستورات جدید یا تغییر دستورات قبلی است.