سرویس سیاسی-

«طرح استانی شدن انتخابات مجلس» پس از بحث‌های بسیار و بررسی در مجلس و کمیسیون شوراها به شورای نگهبان رفته است. «اصغر سلیمی» نماینده مردم شریف سمیرم در مجلس شورای اسلامی است و همچنین او سخنگوی کمیسیون شوراهای مجلس نیز هست. کمیسیونی که بحث و بررسی طرح استانی شدن انتخابات در آن انجام شد.
سلیمی در رابطه با سابقه این طرح در ادوار مختلف مجلس به خبرنگار کیهان گفت: «طرح استانی شدن ابتدا از مجلس پنجم شروع شد اما چون در اواخر آن مجلس بود به نتیجه نرسید. یعنی تقریبا از مجلس پنجم به بعد در مجالس مختلف این موضوع پیگیری شده اما در یکی از این موارد منتج به نتیجه شد که پس از ارجاع طرح به شورای محترم نگهبان، این شورا ایرادهای اساسی، مطابق قانون به آن طرح وارد دانست.»
نماینده سمیرم در مجلس افزود: در اوایل که این طرح مطرح شد بحث این بود که طرح استانی باشد. استانی یعنی مثل مجلس خبرگان رهبری، افراد می‌توانند از طریق استان نامزد انتخابات مجلس شوند و احزاب و جبهه‌ها نیز می‌توانستند نامزد مورد نظر خود را معرفی کنند. بعدا ایراد وارد شد که اینگونه حق شهرستان‌ها ضایع می‌شود لذا آمدند و گفتند هم استانی باشد و هم شهرستانی؛ به این ترتیب افراد می‌بایست برای ورود به مجلس حداقل رای را در شهرستان کسب کنند و حداکثر رای را در استان به دست آورند.
وی گفت: بعد ایراد وارد شد که در برخی شهرستان‌ها با این شیوه دچار مشکلات امنیتی خواهیم شد، چرا که با این روش برخی اقلیت‌ها دیگر نمی‌توانند در مجلس نماینده‌ای داشته باشند. برای حل این مشکل گفته شد که برخی استان‌ها و شهرستان‌ها را از این طرح مستثنی کنیم. خب بعدها این نیز مورد قبول واقع نشد.
سخنگوی کمیسیون شوراها اظهار داشت: سپس گفته شد در برخی استان‌ها این طرح به صورت آزمایشی اجرا شود که مورد پذیرش قرار نگرفت. در مجلس هشتم هم به گمانم یک طرح سه قلو آمد به این ترتیب که هم شوراها را تقویت کنیم و هم احزاب را کارآمدتر نمائیم و همچنین استانی شدن انتخابات مجلس را به اجرا بگذاریم. این طرح اصلا به شورای نگهبان هم نرسید چرا که اختلاف نظرها در مجلس بر روی این طرح زیاد بود.
سلیمی یادآور شد: این طرح هم که در مجلس دهم تصویب شده و به شورای نگهبان رفته تقریبا همان طرحی است که در مجلس نهم نیز تا حدودی مطرح بود. در مجلس نهم نیز حداقل 15درصد آرا بود که در طرح فعلی نیز همان 15درصد در نظر گرفته شده است. در این دوره بحثی مطرح شد مبنی بر اینکه «تناسبی» شود. تناسبی هم یعنی اینکه احزاب و جبهه‌ها با شرکت در انتخابات نسبت به میزان رای که می‌آورند و با در نظر گرفتن تعداد کرسی‌هایی که آن استان در مجلس دارد، کرسی‌های خود را به دست می‌آورند.
این نماینده در ادامه افزود: اما چیزی که ما از تناسبی شدن در دنیا داریم و می‌شناسیم این است که این مدل انتخاباتی برای حوزه‌هایی هست که دو کرسی به بالا داشته باشند، اما متاسفانه در طرحی که اکنون به شورای محترم نگهبان رفته هم حوزه‌های تک نماینده و هم حوزه‌های چند نماینده، همه را تناسبی در نظر گرفته‌اند. این گونه کار مشکل خواهد شد و با این روش در اجرا به ‌اشکال برمی‌خوریم.
طرح استانی شدن انتخابات توسط برخی نمایندگان مطرح شد و سپس گفته شد که دولت و شورای نگهبان نیز طرح‌های خود را در رابطه با انتخابات مجلس به نمایندگان ارائه داده‌اند. از سلیمی پرسیدیم آیا این طرحی که اکنون به شورای نگهبان ارائه شده ترکیب این طرح‌ها هست؟ و آیا این ترکیب شکل قابل اجرایی از طرح ساخته است؟
سلیمی در پاسخ گفت: این شکلی که الان ساخته شده برای خود ما که در مجلس بودیم و در کمیسیون شوراها روی این طرح بحث و بررسی کرده‌ایم پیچیده و گنگ است چه برسد به مجریان انتخابات که بخواهند این مدل را به اجرا بگذارند. چرا که استانی شدن انتخابات یک شیوه مشخص دارد و همچنین شیوه تناسبی نیز ساز و کار مختص به خود را دارد، اما حالا ترکیب این دو که همزمان هم استانی و هم تناسبی را به کار بگیریم به نظر بنده کار را بسیار سخت می‌کند. به خاطر همین وضعیت بود که این طرح 6 بار اصلاحیه خورد و برگشت یعنی این در هم آمیختگی ابهامات زیادی به وجود آورده و اکنون روی این طرح 6 اصلاحیه کمیسیون شوراها وجود دارد. به این خاطر اگر شورای نگهبان این طرح را دارای ابهام بداند و به مجلس ارجاع دهد و مجلس نیز بخواهد روی آن پافشاری کند آنگاه باید طرح به تشخیص مصلحت برود که اگر چنین شود دیگر این طرح به انتخابات امسال نخواهد رسید.
یکی از ایرادهایی که به طرح استانی شدن انتخابات وارد شده این است که ممکن است کسانی از یک منطقه به مجلس راه یابند که شناختی از شهرستان‌های حوزه انتخابیه خود و مشکلات مردم آن ناحیه نداشته باشند. در عوض نمایندگان موافق طرح استانی شدن می‌گویند که کار نماینده باید تنها در دو مسیر قانونگذاری و نظارت باشد و مراجعه مردم به او برای حل مشکلاتشان از تمرکز نماینده بر آن دو موضوع می‌کاهد. این طیف معتقد هستند این بخش از وظایف نمایندگان را باید به شوراهای شهر و روستا سپرد.
سلیمی در پاسخ به این موضوع گفت: شوراها اکنون در کشور ما آن‌جایگاهی که باید داشته باشند را ندارند. خیلی از شوراهای ما در میان خودشان اختلافات عمده دارند. بعضی از آنها در آستانه انحلال هستند. دیده‌ایم که این شوراها حتی در تعیین شهردار هم دچار اختلاف و مشکل هستند. تقریبا اکثر افراد این شوراها نیز کسانی نیستند که بتوانند با بدنه دولت و ساختار اجرایی کشور در ارتباط باشند. این ارتباط برای این منظور است که نماینده از آن برای حل مشکلات مردم استفاده کند. از آنجا که نماینده هم در پایتخت مستقر است و هم در حوزه انتخابیه‌اش این موضوع امکان آن را به وجود می‌آورد که هم با مردم ارتباط داشته باشد و مشکلاتشان را بشنود و هم اینکه با دولتمردان و مسئولان در تعامل قرار بگیرد.
نماینده سمیرم افزود: شوراهایی که در یک شهرستان هستند حتی با یک استاندار هم نمی‌تواند ارتباط برقرار کند. اگر بخواهیم این ایده را هم به صورت درست اجرا کنیم به نظرم باید به شیوه دو مجلس عمل کنیم. یعنی یک مجلس عوام داشته باشیم و یک مجلس خواص، وگرنه شوراها اکنون در کارهای فعلی خودشان هم مانده‌اند و بی‌تعارف اگر بخواهیم بگوییم شوراها خودشان اکنون به یکی از مشکلات شهرستان‌ها تبدیل شده‌اند و تنها می‌توان آنها را شورای شهرداری بنامیم. از قضا برخی از این مشکلاتی که در شهرستان‌ها داریم توسط همین شوراها ایجاد شده است. بنابراین اینها کسانی نیستند که بتوانند جایگاه نماینده را بگیرند.
در مورد طرح استانی شدن انتخابات مجلس این موضوع مطرح است که اگر این شیوه اجرا شود ممکن است فردی که شهرستان حوزه انتخابیه خود حائز اکثریت شده در نهایت در مجموع استان به مقدار لازم رای دست نیابد و در عوض شخصی که در همان شهرستان بسیار کمتر از فرد اول رای آورده به مجلس راه یابد. آیا این موضوع باعث کم شدن مشارکت مردم در انتخابات نخواهد شد؟
سلیمی در پاسخ گفت: اگر به شهرستان‌ها نگاه کنید در خیلی از شهرستان‌ها رقابت بسیار سنگین است و مسایل قومیتی و زبانی هم مطرح است. به جز این ممکن است مردم یک منطقه از نماینده‌ای به خاطر عملکردش در دوره‌های قبل رضایت داشته باشند و به او رای دهند اما با مدل انتخاباتی جدید ممکن است فردی در شهرستان حوزه انتخابیه‌اش حائز اکثریت آرا شود مثلا 70درصد آرا به او اختصاص یابد اما همین فرد در استان نتواند آن مقدار رای لازم را به دست آورد و به این ترتیب رقیب او در آن شهرستان که مثلا 15درصد رای آورده به مجلس راه یابد. خب مردم می‌بینند کسی را که به او رای داده‌اند برای نمایندگی او به مجلس راه نیافته. به این ترتیب آیا مردم آن شهرستان به این نتیجه نخواهند رسید که رای آنها اثرگذار نیست؟!