بحران قفقاز ریشه‌های عمیق دارد توافق باکو و ایروان پایدار نمی‌ماند
مجله تحلیلی سیاسی آمریکایی با اشاره به «ریشه‌های عمیق بحران قفقاز» نوشته است، توافق صلحی که بین آذربایجان و ارمنستان در واشنگتن امضا شد، دوام نخواهد یافت.
شامگاه جمعه به وقت ایران بود که رسانه‌ها اعلام کردند، سران ج.آذربایجان و ارمنستان در کاخ‌سفید و با میزبانی ترامپ توافقی را امضا کردند که گفته می‌شود قرار است به خصومت 35ساله بین دو کشور پایان دهد. با گذشته چند روز از این توافق، رسانه‌های غربی با انتشار گزارش‌هایی به چالش‌های پیش‌روی این توافق پرداخته و نوشتند توافق بین این دو کشور بعید است پابرجا بماند. مثلاً چند روز پیش «اکونومیست» نوشت چالش‌های اجرای این توافق همچنان به قوت خود باقی است چرا‌که در ارمنستان رفراندوم برای تغییر قانون اساسی انجام نشده است، پاشینیان چندان محبوبیتی برای پیشبرد این توافق ندارد، علی‌اف ممکن است زیاده‌خواهی کند و ترامپ نیز ممکن است علاقه خود را برای پیشبرد این توافق از دست بدهد.
شکننده و بی‌ثبات
حالا «نشنال‌اینترست»، مجله تحلیلی و سیاسی آمریکایی در گزارشی نوشته است: «ایروان» و «باکو» بار دیگر با یکدیگر دست دوستی داده و توافق صلحی را امضا کرده‌اند، اما این صلح به اعتقاد کارشناسان شکننده است و ثباتی به همراه نخواهد داشت. این نشریه آمریکایی معتقد است که صرف امضای توافق‌نامه صلح بین ارمنستان و آذربایجان کافی نیست و کشورهای این منطقه باید بابت رفتارهای گذشته خود پاسخگو باشند؛ در غیر این صورت، صلح پایداری در قفقاز برقرار نخواهد شد. این گزارش می‌افزاید: صلح باکو و ایروان، آن هم در کاخ‌سفید، بار دیگر فرصتی برای رئیس‌جمهور آمریکا فراهم کرد تا خود را به عنوان عامل مهم این صلح معرفی کند؛ این در حالی است که به عقیده بسیاری از کارشناسان، آزمون واقعی، اجرای تعهدات و تغییر رفتار طرفین در میدان عمل خواهد بود و نه امضای یک سند سیاسی. به گزارش فارس به نقل از نشنال‌اینترست تحلیلگران غربی معتقدند که اختلافات دیرینه میان دو کشور، فراتر از موضوعات مرزی، شامل مسائل انسانی، فرهنگی و تاریخی نیز هست که تاکنون راه‌حل عملی برای آنها ارائه نشده است. بازداشت زندانیان، ابهام در وضعیت اسیران جنگی و اتهامات مربوط به تخریب اماکن مذهبی و تاریخی همچنان در فهرست نگرانی‌های دو کشور قرار دارند.کارشناسان می‌گویند که هرگونه توافق پایدار باید به تضمین حقوق اقلیت‌ها، بازگشت امن آوارگان و پایبندی به احکام مراجع بین‌المللی منجر شود. به باور آنها، بدون اقدامات مشخص برای اعتمادسازی
و رفع تنش‌های عمیق، خطر بازگشت درگیری‌ها همچنان بالاست. در پایان این گزارش آمده است در حالی که واشنگتن می‌کوشد این توافق را به عنوان موفقیتی در دیپلماسی منطقه‌ای معرفی کند؛ حتی رسانه‌های تحلیلی آمریکا نیز اذعان کرده‌اند که این صلح به دلیل اختلافات عمیق میان دو کشور، چندان پایدار نخواهد بود.
افزایش تنش‌ها بین آذربایجان و روسیه
اما در خبری دیگر که می‌شود آن را از نتایج نزدیکی باکو به واشنگتن و بازکردن پای آمریکا به منطقه قفقاز‌جنوبی دانست رسانه‌ها از افزایش تنش‌ها بین جمهوری آذربایجان و روسیه خبر می‌دهند. در این رابطه وب‌سایت «آزمدیا» جمهوری آذربایجان هشدار داد که «در دریای خزر، تنش‌ها بین روسیه و آذربایجان در حال افزایش است.» این رسانه جمهوری آذربایجان معتقد است که تنش‌ها با روسیه «بر سر یک اختلاف دریایی که تا حد زیادی بی‌سابقه است، اما در صورت وقوع می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد، در حال افزایش است.» به روایت این رسانه، «در بیشتر دوران پس از استقلال، روابط بین دو کشور بده بستانی اما با تنش بوده است. در تمام این مدت، روسیه موقعیت غالب خود را در دریای خزر حفظ کرده و ناوگان خزر خود را با ده ناوچه و رزم‌ناو مدرن، که برخی از آنها مجهز به موشک‌های کروز کالیبر با بُرد ۱۵۰۰ مایل هستند، حفظ کرده است.» به گزارش فارس آزمدیا می‌افزاید «به عنوان نشانه‌ای از وخامت روابط، مطبوعات آذربایجان شروع به اشاره به نام‌های مکان‌های روسی با نام‌های قبل از شوروی خود کرده‌اند. کالینینگراد به کونیگسبرگ بازگشته و ولگا به رودخانه ایتیل بدل شده است. از سمت روسیه، خبرگزاری تاس از نام‌های ارمنی به‌جای نام‌های آذری در جمهوری ناگورنو-قره‌باغ که اکنون منحل شده است، استفاده می‌کند. اگرچه چنین مسائلی برای خارجی‌ها بی‌اهمیت است، اما واکنش‌های ملی‌گرایانه افراطی را در منطقه ایجاد می‌کند. آذربایجان همچنین از آنچه موج ناعادلانه دستگیری آذری‌های شاغل در روسیه توصیف می‌کند، ناراحت است و با دستگیری گانگسترهای روسی در باکو تلافی کرده است.»
واکنش علی‌اف به حملات روسیه
گزارش‌ها همچنین حاکی است طی روزهای اخیر روسیه تأسیسات نفت و گاز آذربایجان در اوکراین را نیز هدف حملات سنگین خود قرار داده است که باز می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از تشدید تنش بین دو کشور محسوب شود. الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، روز یکشنبه با محکوم کردن این حملات اعلام کرد حملات روسیه همکاری میان باکو و کی‌یف در بخش انرژی را مختل نمی‌کند. به گزارش «رویترز»، رئیس‌جمهوری آذربایجان درباره تماس تلفنی خود با ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی‌اش، گفت: «در جریان این گفت‌وگو، دو طرف حملات هوائی عمدی روسیه به یک مخزن ذخیره‌سازی نفت متعلق به شرکت «سوکار» آذربایجان در اوکراین، سایر تأسیسات آذربایجانی، و یک ایستگاه تقویت فشار که گاز آذربایجان را به اوکراین منتقل می‌کند را محکوم کردند.» به گفته نهاد ریاست‌جمهوری آذربایجان، طرفین همچنین به یکدیگر اطمینان دادند که حملات روسیه
مانعی برای همکاری میان آذربایجان و اوکراین در بخش انرژی ایجاد نخواهد کرد.