گروه گزارش
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با ابلاغ سیاست‌های کلی «اقتصاد مقاومتی» براساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی تأکید کردند: پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل شکست و عقب نشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی علیه ملت ایران خواهد شد، همچنین اقتصاد مقاومتی خواهد توانست در بحران‌های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند.
حال با اشاره به اين تاكيدات و بطور كلي اقتصاد مقاومتي كه براساس ساختارهاي اصلي آن توليدات داخلي مي تواند زمينه رهايي از وابستگي باشد، در اين سلسله از گزارش‌ها به سراغ يكي از اركان مهم توليدي كه امروزه نقش مهمي در شكل گيري از فرهنگ و الگو برداري كشورهاي غربي دارد رفته‌ايم.
صنعت پوشاك ما بطور كلي چند سالي است كه به شدت به ساير كشورها وابسته شده است،يعني هر بيننده اي با گشت كوتاهي در برخي پاساژها به خوبي متوجه اين موضوع مي شود كه با وجود قدمت زيادي كه كشور ما در زمينه توليد و عرضه پوشاك دارد، اما با اين وجود اين بازار همچنان در قبضه كشورهايي مثل تركيه، هند، پاكستان، اندونزي، چين و حتي برخي از كشورهاي اروپايي مثل ايتاليا و انگلستان قرار دارد.البته ناگفته نماند تقاضاي برخی متقاضيان هم به گونه اي است كه عمدتا ترجيح مي دهند لباس هايشان متعلق به يك برند دهان پر كن باشد تا اينكه يك برند داخلي آن هم با كيفيتي كه شايد چندان هم مناسب نباشد!
هرچند موضوع بومي سازي و گسترش توليدات لباس هايي متناسب با فرهنگ و شناسه هاي داخلي مدت هاست كه چه از طريق مسئولان و چه از طريق كميته پيگيري مد و لباس و همين طور كارشناسان و دانشگاهيان دنبال مي شود ومورد بحث و گفت و‌گو قرار گرفته است اما با اين وجود در عمل آنچنان كه بايد شاهد رشد در اين عرصه نبوده‌ايم.
در اين سلسله گزارش‌ها نگاهي انداختيم به بيانات ارزشمند و توصیه‌های مقام معظم رهبري در خصوص برخي از سياست هاي كلي اقتصاد مقاومتي، اهميت توجه روز افزون به توليد لباس هايي منطبق با فرهنگ داخلي خصوصا در آستانه نزديكي به روزهاي پاياني سال و افزايش خريد پوشاك توسط مردم و برخي از پر رونق ترين بورس توليد اين پوشاك و ....  
اقتصاد مقاومتی با رویکردی جهادی
در بخش هايي از متن ابلاغیه رهبر معظم انقلاب اسلامي به رؤسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام آمده است كه ؛ایران اسلامی با استعدادهای سرشار معنوی و مادی و ذخائر و منابع غنی و متنوع و زیرساخت‌های گسترده و مهم‌تر از همه، برخورداری از نیروی انسانی متعهد و کارآمد و دارای عزم راسخ برای پیشرفت، اگر از الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی که همان اقتصاد مقاومتی است، پیروی کند نه تنها بر همه‌ مشکلات اقتصادی فائق می‌آید و دشمن را که با تحمیل یک جنگ اقتصادی تمام عیار در برابر این ملت بزرگ صف‌آرایی کرده، به شکست و عقب‌نشینی وا می‌دارد، بلکه خواهد توانست در جهانی که مخاطرات و بی‌اطمینانی‌های ناشی از تحولات خارج از اختیار، مانند بحران‌های مالی، اقتصادی، سیاسی و ... در آن رو به افزایش است، با حفظ دستاوردهای کشور در زمینه‌های مختلف و تداوم پیشرفت و تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی و سند چشم‌انداز بیست ساله، اقتصاد متکی به دانش و فناوری، عدالت بنیان، درون‌زا و برون‌گرا، پویا و پیشرو را محقق سازد و الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد.
اکنون با مداقه لازم و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که در ادامه و تکمیل سیاست‌های گذشته، خصوصاً سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و با چنین نگاهی تدوین شده و راهبرد حرکت صحیح اقتصاد کشور به سوی این اهداف عالی است، ابلاغ می‌گردد.
همچنين در بيان سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی نيز به محورهاي متعددي اشاره شده است كه برخي از آنها به گونه اي است كه اين شرايط را فراهم سازد، تأمین شرایط و فعال‌سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی و تأکید بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات کم‌درآمد و متوسط، پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، پیاده‌سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه، محور قراردادن رشد بهره‌وری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید، توانمندسازی نیروی کار، تقویتِ رقابت‌پذیری اقتصاد، ایجاد بستر رقابت بین مناطق و استانها و به کارگیری ظرفیت و قابلیت‌های متنوع در جغرافیای مزیت‌های مناطق کشور و...
وقتي بازار خودي‌ها را پس مي زند
حال و با توجه به تاكيد پر رنگ‌تر در خصوص برخي از محورهاي مهم اقتصاد مقاومتي، مي‌توان به خوبي اهميت افزايش طراحي و توليد پوشاكي منطبق با فرهنگ ايراني و اسلامي را مورد بحث و بررسي قرار دارد.محمدرضا امین اللهی کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «دراين موضوع تولید داخلی ما با خلأ‌ها و نقاط ضعف بسياري مواجه است . از يك سو دانشگاه‌ها، اساتيد و دانشجويان و طراحان و هنرمندان خبره اي در اين زمينه در حال كار هستند و از سوي ديگر متاسفانه مي بينيم كه در عمل اين طراحي‌ها به توليد عمده نمي رسند، چرا که هیچ‌گونه حمایتی از آنها نمی‌شود و در نتيجه شانس كمتري براي جا گرفتن در سبد خريد خانوارها دارند.خانوارهايي كه ترجيح مي دهند هزينه خريد پوشاكشان صرف برندهاي معروف جهان شود تا مثلا مانتو يا پيراهني كه توليد و طراحي داخل كشور است و از نوعي اصالت و درجه هنري بهره مند است.»
وی تاکید می‌کند: «برخي فروشنده‌ها معتقدند كه يكي از دلايلي كه اين نوع از پوشاك داخلی شانس زيادي در قبال رقباي خارجي ندارند عدم حمايت و سرمايه گذاري از طراحان آنهاست همان طور كه باز هم مي بينيم طي اين سالها برندهايي كه توسط مصرف كنندگان و البته توليد كنندگان انبوه حمايت شدند،با استقبال بسيار زيادي به خوبي به آحاد جامعه معرفي شدند.»
برندهای خارجی در بازار داخلی
اينجا ميدان هفت تير است.يكي از بورس هاي اصلي خريد مانتو و لباس هاي زنانه.جايي كه نه تنها براي خانم هاي زيادي آشناست كه اتفاقا محبوبيت زيادي هم در بين خانم‌ها دارد و هميشه براي خيلي از آنها يادآور خاطرات خوش خرید است اما تا چشم كار مي كند مانتوها و پالتوهايي در ويترين‌ها ديده مي شود كه از برچسب هاي مشخصاتشان به خوبي مشخص است كه يك كشور با اسم و رسم را يدك مي كشند.تركيه، چين، هند و .... حتي اگر خودشان هم توليد اين كشورها نباشند به قول فروشنده‌ها، پارچه‌هايشان مال آن طرف آب است!
يكي از فروشنده‌ها كه خودش را رحمتی معرفي مي‌كند درباره دلايل استقبال نكردن فروشنده‌ها از مانتوهاي بومي و با طراحي هنرمندان و طراحان لباس داخلي و توجه به تولیدات خارجی، به گزارشگر روزنامه کیهان مي‌گويد: «خب اين در واقع يك ريسك محسوب مي شود.ما بياييم و به يك گروه دانشجوي طراحي لباس پول بدهيم و بخواهيم كه براي ما جنس طراحي كنند آن هم با پارچه هايي كه الان قيمت آنها خيلي گران است. حالا به فرض كه همه اين كارها را هم كرديم چه تضميني وجود دارد كه مشتري از اين طرح استقبال كند. تازه اكثر اين طراحان لباس به دليل اينكه مدعي هستند كارشان خيلي خاص است و در هيچ مزون يا فروشگاه ديگري پيدا نمي شود با قيمت خيلي گران تري آنها را به ما مي دهند خلاصه كه خيلي‌ها زير بار اين ريسك نمي‌روند و ترجيح مي دهند يا به سري دوزها سفارش دهند و يا حتي به كشورهاي ارزان‌تر مثل چين و پاكستان سفارش دهند.»
سنتي‌ها شانسي براي رقابت ندارند  
البته يكي از بحث هايي كه هميشه و از گذشته وجود داشته بحث و جدل ميان طرح هاي سنتي و مدرن است و اين مهارت كه طراح بتواند تلفيقي از اين دور را طراحي، توليد و عرضه كند.
يكي ديگر از فروشندگان به نام ملک احمدی درباره اين مدل‌ها به گزارشگر کیهان مي گويد: «به نظر من براي بيشتر اين طراحان صنعت مد و لباس اصل مهم اين است كه كارهايي را طراحي كنند كه در مزون‌هاي ديگر وجود نداشته باشد. يعني خيلي تاكيد زيادي دارند بر نوآوري و خلاقيت در اين مدل‌ها.خب اين موضوع في نفسه خوب است اما بايد ديد كه مردم عادي با يك در‌آمد معمولي ماهانه آن هم در شرايطي كه مثلا بعضي از مشتري‌ها شايد در سال فقط دو بار بتوانند يك مانتو خريداري كنند، مي خواهند كه اين مدل هاي خاص و كمتر ديده شده را به تن كنند؟ يعني از يك طرف بايد هزينه بيشتري نسبت به مانتوها و پالتوها و مدل‌هاي معمولي كه در بازار است پرداخت كنند و از طرف ديگر، مدلي را خريداري كنند كه شايد چندان فراگير و همه پسند نباشد كه همين موضوع كمي اين قضيه يعني كمك گرفتن از طراحان جوان داخلي را دور از ذهن مي كند.»
وی همچنين تاكيد مي كند: «گذشته از اين چه بپذيريم و چه مقاومت كنيم بايد با اين واقعيت كنار بياييم كه صنعت مد با چنان سرعتي در جهان درحال فراگير شدن است كه ديگر كمتر كشوري راهي براي شانه خالي كردن از آن دارد.به نظر من اگر قصد شما واقعا از تهيه اين مطالب كمك به حل اين موضوع است نبايد به ناديده گرفتن مد جهاني تاكيد كنيد بلكه برعكس بايد دنبال راهكاري براي آشتي دادن طراحان داخلي و بومي با مدهاي جهاني باشيد.وگرنه حتي اگر توليد كننده و فروشنده هم زير بار توليد و فروش اين نوع پوشاك بروند،تا وقتي كه مشتري مي آيد و دنبال خريد آخرين مدل مانتوي فلان برند مطرح جهان است نه ما و نه هيچ كس ديگري نمي تواند او را متقاعد كند كه مثلا قيد آن برند را بزند و بيايد از اين مانتو هاي توليد داخل بخرد.من خودم  بشخصه بعد از حدود 17 سال كار در اين بازار و بازارهای مختلف مثل بازار بزرگ و ... اين تجربه را بدست آوردم كه مشكل ما اينجاست كه يا صفر هستيم يا صد. يعني يا دنبال مدل هاي خارجي و با برندهاي مطرح جهاني هستيم و يا دنبال طراحي و توليد مدل هاي سنتي.هرچند هر كدام از اين‌ها خواهان و مشتري هاي خاص خودشان را دارند اما در تمام اين سالها چندان به تلفيق اين دو تاكيد زيادي نشده است. شايد اصلا همين موضوع باعث بي‌انگيزگي طراحان داخلي شده باشد چون واقعا در اين فضاي بي در و پيكر صنعت مد جهاني، طراحان داخلی در حال حاضر به دلیل اینکه هیچ‌گونه حمایتی از آنها نمی‌شود هيچ شانسي هم براي رقابت با اين برندها و طراحان خارجی ندارند، و اين خيلي طبيعي است كه مشتري طالب نمونه كارهاي يكي از اين برندهاي خاص باشد تا اينكه بخواهد از يك طرح داخلي با هنرهاي اصيل و بومي خودمان استقبال كند.»