برخي چنين بينشي دارند که دين اسلام آمده تا ظلم و فساد و تباهي را از ميان بردارد و مردم بتوانند در سايه دين، در امنيت و آرامش زندگي کنند.بر اساس اين بينش، سئوالي مطرح مي‌شود که آيا خداوندي که قصد دارد به وسيله دين و ارسال پيامبران و ائمه (ع)، جهان را اصلاح کند و فساد و تباهي را به حداقل برساند، نمي‌توانست به گونه‌اي عمل کند که انبياء و ائمه (ع) تا اين حد مورد آزار و اذيت قرار نگيرند؟ آيا رواست که مثلا سيد‌الشهدا (ع) با اين مقام نزد خداوند متعال که از برترين موجودات عالم است، به خاطر رفاه مردم و کم شدن ستم، با اين وضع فجيع به شهادت برسد؟
هدف آفرینش انسان
 حقيقت اين است که هر چند اجراي دين در جامعه سبب کم شدن ظلم و ستم مي‌شود، اما هدف از خلقت انسان‌ها وتشريع دين و ارسال رسل، نه خوشي و آسايش مردم براي زندگي کردن در اين دنيا، بلکه آزمايش آنهاست تا در سايه پيروزي در آنها، به کمال ابدي و قرب الهي برسند.همه زندگي بشر، يک جلسه بزرگ امتحان است وچنين نيست که با مذاکره و برداشتن تحريم، مشکلات حل شده و مردم همواره در آسايش زندگي کنند، چرا که خداوند متعال اصلا بشر را آفريده تا او را امتحان کند و صد البته که هر کس ظرفيت و استعداد بالاتري دارد، امتحان سخت تري هم در پيش رو خواهد داشت.در برخي امتحانات الهي، انسان‌ها چنان زير و رو و غربال مي‌شوند که برخي کساني که از پيشگامان در دين بوده‌اند، سقوط کرده و برخي کساني که در گذشته تقصيراتي داشتند، بر ايمان و عمل صالح خود افزوده، کمبودهاي خود را جبران کرده، در امر دين سبقت گرفته و در درجات انسانيت و کمال ترقي مي‌کنند.البته خداوند متعال هر چند همه را مورد امتحان قرار مي‌دهد، اما انسان هر راهي را که انتخاب کند، خداوند نيز او را کمک مي‌کند ولو راه سقوط باشد.
بر اساس منطق قرآن و نهج البلاغه، هدف از آفرينش انسان، رسيدن به کمال در سايه امتحانات است،حتي نعمت‌ها و پيشرفت‌هاي مادي نيز به نوعي ابزار امتحان به شمار مي‌رود. لذا حتي ما با ماهواره، اينترنت، تلويزيون و تلفن همراه آزمايش مي‌شويم؛ آيا اين وسيله‌ها سبب انس بيشتر ما با قرآن و تهجد مي‌شود يا موجب سرگرمي و دوري از خدا؟
سقوط پیشگامان
 گاه در امتحانات پيچيده الهي، کساني شکست مي‌خورند که قابل باور نيست. به عنوان نمونه در فتنه 88، کساني مردود شدند که باور آن دشوار بود؛ افرادي با سابقه‌هاي درخشان خدمت به نظام که حتي اگر کسي نسبت به آنها بدبين هم بود، در ذهنش نمي‌گنجيد که آنها تا اين حد سقوط کنند! اما بايد توجه داشته باشيم که امتحان فقط براي آنها نبود؛ براي ما هم هست و به تناسب ظرفيت و پيشرفتمان، امتحاناتمان سخت‌تر نيز مي‌شود.
خداوند با هيچ کس قرابتي ندارد،دنيا، محل فتنه‌ها و بلاياست و هيچ تضميني وجود ندارد که کسي از گزند شکست در امتحانات الهي محفوظ بماند؛ لذا بايد از فتنه‌هاي گذشته عبرت بگيريم و خود را براي فتنه‌هاي بعدي آماده کنيم؛ چرا که فتنه تمام شدني نيست.
از صدر اسلام و حتي در دوران انقلاب مي‌توان نمونه‌هاي متعددي از مصاديق روايت اميرالمؤمنين (ع) مبني بر سقوط پيشگامان را مشاهده کرد، آيا مي‌توان باور کرد که يک مرجع تقليد، بخواهد مرجع تقليد ديگري را به قتل برساند؟ اما در همين انقلاب يکي از مراجع که به نوعي اميدهايي نيز به وي وجود داشت، در کاري شريک شد و از کساني حمايت کرد که اگر موفق به انجام کار خود مي‌شدند، بيت امام (ره) منفجر مي‌شد!! در فتنه 88 نيز کساني نقش اول را در فتنه ايفا کردند که سال‌ها در انقلاب حضور داشتند و زحمت‌ها کشيدند.
راهکار‌هاي موفقيت در فتنه ها
گام اول اين است که شناخت و درک درست از دين، موقعيت، دوست و دشمن خود داشته باشيم و بتوانيم وظيفه ديني خود را تشخيص دهيم؛ گام بعدي نيز خودسازي است و بايد تمرين کنيم تا به لغزشگاه‌ها نزديک نشويم و در رابطه با احکام الهي با احتياط رفتار کنيم.
البته هم کسب شناخت دين و هم خودسازي بسيار دشوار است،حتي کساني که ده‌ها سال در حوزه درس خوانده‌اند، اعتراف مي‌کنند که هنوز بينش کامل و جامعي نسبت به اسلام ندارند؛ خودسازي نيز بسيار دشوار است و ترک همه گناه‌ها و انجام واجبات، قدم اول آن به شمار مي‌رود و بسياري از ما در همين گام اول مانده‌ايم.
هر چند کسب شناخت و خودسازي بسيار مهم و البته سخت است، اما خداوند متعال علائم و نشانه‌هايي را براي ما قرار داده است تا در هنگام فتنه‌ها با نگاه به آنها، مسير حق را تشخيص دهيم. اين علائم، همان پيامبر (ص)، ائمه (ع) و ولي‌فقيه است.
هرگز کسي نمي‌گويد که ولي‌فقيه معصوم است،همان‌طور که عمل به فتاواي مرجع تقليد، علي رغم احتمال اشتباه بودن برخي فتواهايش، عقلا و شرعا واجب است، چون همان عقل و خدايي که اطاعت از پيامبر و ائمه (ع) را ضروري مي‌داند، به ما مي‌گويد تا در زمان غيبت به فقها رجوع کنيم. همين عقل نيز مي‌گويد کسي که قانون را بهتر مي‌شناسد، تعهد وي در عمل به قانون بيشتر از ديگران است و مصلحت مردم را هم بهتر مي‌فهمد – ولو با کمک مشاوره با متخصصان– بايد مورد اطاعت قرار گيرد تا قانون اجرا شود.
براي محفوظ ماندن از فتنه بايد فرد اصلح براي ولايت را شناخت و از او اطاعت نموده و وي را حمايت کرد، تضعيف مقام ولايت، بزرگترين خيانت به اسلام، انقلاب و خون شهداست.ما مي‌دانيم که امام عصر (عج) در جامعه حاضر است و دعا کردن او براي ما و توسل به او، تأثير دارد و همين مسئله روح کار است که در کنار اسباب ظاهري که ذکر شد، بايد مورد توجه قرار بگيرد؛ لذا بايد همواره سعي کنيم تا دلمان را با امام زمان (عج) مرتبط نگاه داريم.
سخنرانی آيت‌الله مصباح يزدي (دام ظله) در دیدار طلاب، فضلا و اقشار مختلف مردم قم؛ 8/10/1393
زلال بصیرت روزهای  پنج شنبه منتشر می‌شود.