پرسش:
مفهوم پلورالیسم دینی چیست و آیا آموزه‌های قرآنی چنین رویکردی را تأیید می‌کند؟
پاسخ:
 به نحو اجمال پلورالیسم دینی به معنی به رسمیت شناختن تمامی ادیان است که پیروان هر کدام در پرتو دین خود می‌توانند به حقیقت برسند و در نهایت سعادتمند، نجات یافته و اهل بهشت باشند. چنین رویکردی مورد تأیید آموزه‌های قرآن نمی‌باشد که در ذیل با تفصیل بیشتر به آن می‌پردازیم:
مفهوم پلورالیسم
واژه پلورالیسم (Pluralism) از پلورا (Plura) به معنای تجمع و کثرت گرفته شده و پلورالیسم یا کثرت‌گرایی که نقطه مقابل حصرگرایی (Exclusivism) است به معنی پذیرش کثرت، تعددپذیری و تکثر انگاری است و در برابر نفی کثرت یا تأیید وحدت و یا تأیید قلت قرار دارد. (فرهنگ حیم، ص468)
در اصطلاح، مراد از پلورالیسم به‌طور کلی، هر نظریه‌ای است که در آن اصل و ریشه امور بیش از یکی دانسته شود، و پلورالیست کسی است که کثرت یا چندگانگی را اصل قرار می‌دهد. (در مقابل وحدت یا یگانگی). از این‌رو می‌توان او را کثرت‌گرا یا چندگانه‌گرا خواند. اصطلاح پلورالیسم برای اولین بار توسط «لوتسه» در سال 1841 میلادی در کتابی به نام مابعدالطبیعه وارد فلسفه شد، اما به‌طور رسمی و گسترده تاریخچه آن به سال 1970 میلادی به «جان هیگ» کشیش انگلیسی و شاگردان او برمی‌گردد. البته مبحث تکثرگرایی دینی در اسلام سابقه دارد و در زمان مأمون الرشید خلیفه عباسی توسط «یوحنای دمشقی» مطرح شده است. به‌طور کلی کثرت‌انگاران دینی معتقدند، تمامی ادیان، مذاهب و مکاتبی که در جهان وجود دارند، می‌توانند انسان را به نجات و حقیقت برسانند و موجب سعادت و رستگاری او شوند، هرچند که این ادیان، ادعاهای متفاوت و متعارضی نسبت به یک حقیقت داشته باشند.
انواع پلورالیسم
حوزه‌های کاربرد تکثرگرایی به انواع و اقسام مختلفی چون؛ علمی، هستی‌شناختی، فلسفی، روان‌شناختی، ارزشی، دینی، اجتماعی، سیاسی،  اقتصادی، قانونی، فرهنگی، سیاسی و... تقسیم می‌گردد که از این بین پلورالیسم دینی بیشتر از سایر موارد، محل توجه دانشمندان و محققین قرار گرفته است.
در پلورالیسم دینی دو بحث عمده مطرح می‌شود: 1- کثرت‌گرایی در فهم دین 2- کثرت‌گرایی در خود دین. مقصود از کثرت‌گرایی در فهم دین معتقد بودن به برداشت‌ها و فهم‌های مختلفی از دین و به تعبیر امروزی قرائت‌های مختلف از دین است و مقصود از کثرت‌گرایی در نفس دین این است که خود ادیان راه‌های مختلفی به سوی حقیقت واحد هستند.
نقد مبانی و اصول پلورالیسم دینی
از منظر اسلام به هیچ وجه پلورالیسم و کثرت‌گرایی ادیان به معنای حقانیت همه ادیان مورد پذیرش اسلام نیست، گرچه پیروان ادیان آسمانی رسمیت اجتماعی دارند و در چارچوب قوانین اسلام حق حیات و فعالیت‌های اجتماعی را دارند. قرآن کریم حقانیت طولی شرایع انبیای الهی را می‌پذیرد و همه آنها را در عصر خود مصداق اسلام می‌داند، اما حقانیت عرضی ادیان معارض با اسلام را نمی‌پذیرد. همچنین آیات قرآنی علاوه بر دلالت بر انحصار دین حق در اسلام و نفی پلورالیسم دینی به صراحت با بعضی از اصول و مبانی پلورالیسم مخالف است و آن را ابطال می‌کند.
1- نفی شکاکیت و نسبیت‌گرایی در رسیدن به حقیقت
برخی از آیات قرآن کریم با مبنای شکاکیت و نسبیت‌گرایی و عدم امکان دستیابی به حقیقت که از مبانی و پیش‌فرض‌های پلورالیسم دینی است در تضاد و تقابل است و نشان می‌دهد که از دیدگاه قرآن به هیچ وجه شکاکیت و نسبیت در دین مورد پذیرش نیست و رسیدن به حقیقت امکان‌پذیر است. این آیات به عنوان نمونه عبارتند از:
الف- آیاتی که شک‌ورزان را مورد سرزنش قرار می‌دهد. (نحل- 66)، (جاثیه- 32)
ب- آیاتی که ادله پیامبران را روشن و آشکار و تردید شکاکان را بی‌وجه معرفی می‌کند. (ابراهیم- 9و 10)، (بقره- 256)
ج- آیاتی که امر به تبعیت از علم و یقین و نهی از پیروی ظن و گمان دارد. (اسراء- 36)، (یونس- 36)، (نجم- 28)
ادامه دارد