اخبار ویژه
پشت‌پرده صهیونیستی یک شبکه جعل
در فضای مجازی
مرکز پژوهشی «سیتیزن‌لب» وابسته به دانشگاه تورنتو، از شناسایی یک کمپین سازمان‌یافته مرتبط با اسرائیل در شبکه‌های اجتماعی خبر داده که با استفاده از ابزارهای جعل، در پی تاثیرگذاری بر افکار عمومی ایران در جنگ 12روزه بوده است.
به گزارش سیتیزن‌لب، این تحقیق حاصل بررسی چندماهه بیش از پنجاه حساب در ایکس و چند شبکه اجتماعی دیگر است. یافته‌های آنها نشان می‌دهد این حساب‌ها از سال ۲۰۲۳ ایجاد اما فعالیت گسترده‌شان از ژانویه ۲۰۲۵ آغاز شده و در جریان «جنگ ۱۲روزه» اسرائیل علیه ایران در ماه ژوئن به اوج رسیده است.
سیتیزن‌لب این شبکه را «پریزن‌برک» (PRISONBREAK) نامیده و می‌گوید الگوهای رفتاری و فنی آن با کمپین‌های هماهنگ اطلاعاتی مطابقت دارد.
گزارش می‌گوید: حساب‌های جعلی (فیک) با انتشار ویدیوها و تصاویر ساختگی یا دست‌کاری‌شده با هوش مصنوعی، روایت‌هایی درباره اعتراض‌ها، فساد اقتصادی، بحران‌های اجتماعی و حتی حمله اسرائیل به زندان اوین در جریان جنگ ۱۲روزه منتشر کردند. احتمال زیادی وجود دارد که عملیات پریزن‌برک از سوی یک نهاد دولتی اسرائیل یا پیمانکار نیابتی انجام شده باشد.
آلبرتو فیتارلی، پژوهشگر ارشد بخش بررسی اطلاعات جعلی در سیتیزن‌لب به بی‌بی‌سی گفت: «مشاهده ما این بود که این اکانت‌ها عملاً در هماهنگی با فعالیت‌های نظامی ارتش اسرائیل در جنگ ۱۲روزه کار می‌کردند... روایت آنها در چارچوب این هدف بود که بتوانند حکومت ایران را بی‌ثبات کنند.»
بررسی‌های سیتیزن‌لب نشان می‌دهد که شبکه «پریزن‌برک» از نظر ساختار درونی، زمان‌بندی فعالیت و نوع محتوای تولیدی، الگویی منظم و هدفمند داشته است. این شبکه متشکل از بیش از ۵۰ حساب کاربری در پلتفرم ایکس بوده که در ظاهر مستقل عمل می‌کرده‌اند اما در واقع بخشی از یک سامانه هماهنگ انتشار محتوا بوده‌اند و محتواهای تولیدی را به‌سرعت بازنشر می‌کردند.
فیتارلی گفت: «دیدیم نزدیک به ۵۰ اکانت هستند که چندین سال پیش ثبت شده‌اند اما نزدیک به یک‌سال پیش شروع به فعالیت کردند و روایت‌هایی را مرتب گسترش می‌دادند. این روایت‌ها ضد حکومت ایران و حتی ضد مخالفان حکومت ایران بود.»
براساس یافته‌های گزارش، الگوی زمانی انتشار پست‌ها نشان می‌دهد این حساب‌ها در فاصله‌های کوتاه و تقریباً همزمان، پیام‌هایی مشابه را با تغییرات جزئی منتشر می‌کردند. بیشتر این حساب‌ها، نه از تلفن همراه بلکه از ابزارهای رایانه‌ای ثابت برای فعالیت استفاده کرده‌اند. ورود به حساب‌ها از طریق چند دامنه ایمیلی مشترک و غیرمعمول انجام گرفته است. همه این اکانت‌ها در سال ۲۰۲۳ در یک بازه زمانی بسیار کوتاه ثبت‌نام کردند. همه‌شان در طی این دو سال سکوت کردند و بعد به محض جنگ ۱۲روزه همگی وارد عمل شدند.
پژوهشگران سیتیزن‌لب در تحلیل محتوایی به این نتیجه رسیده‌اند که تولید اصلی شبکه بر پایه ویدیوهای کوتاه و تصاویری انجام شده که بسیاری از آنها با هوش مصنوعی ساخته یا دست‌کاری شده بودند. این روش‌ها به شبکه اجازه می‌داد تا هم در نقش منابع خبری محلی و هم در قالب کاربران معمولی ظاهر شود.
در گزارش سیتیزن‌لب، حمله دوم تیر به زندان اوین در تهران به عنوان یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها از پیوند میان یک رویداد واقعی و انتشار روایت‌های ساختگی از آن معرفی شده است. شبکه «پریزن‌برک» درست در روز حمله به اوین، فعالیت هماهنگ خود را به اوج رساند و مجموعه‌ای از ویدیوها، تصاویر و پیام‌های جهت‌دار را منتشر کرد.
نخستین پست مربوط به این حمله در ساعت ۱۱:۵۲ صبح به وقت تهران منتشر شده. دقایقی بعد، ویدئویی با عنوان «تصاویر دوربین مداربسته از لحظه حمله» در پلتفرم ایکس منتشر شد که بعداً مشخص شد با ابزارهای هوش مصنوعی ساخته شده اما ظرف چند ساعت بارها بازنشر شد و هدف آن هدایت احساسات عمومی از طریق تلفیق واقعیت و جعل بوده است.
آلبرتو فیتارلی، پژوهشگر ارشد سیتیزن‌لب گفت تشخیص حساب‌های جعلی برای کاربر عادی آسان نیست اما در بررسی‌های فنی، نشانه‌هایی مانند ساخته شدن حساب‌ها در یک بازه کوتاه، فعال شدن همزمان در زمان بحران و ورود از یک ابزار مشخص کنار هم گذاشته می‌شوند و در مجموع تصویری از یک شبکه سازمان‌یافته به دست می‌دهند.
در گزارش آمده است که درباره عملیات نفوذ مستقیم دولت یا ارتش اسرائیل اطلاعات اندکی در دست است اما تحقیقات رسانه‌ای پیشین از گروه‌های مخفی چون «تیم خورخه» و «آرخیمدس گروپ» پرده برداشته‌اند.
روایت مقام سابق موساد
از اقتدار ایران و ناتوانی اسرائیل
پژوهشگر ارشد در مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS) و افسر ارشد سابق موساد تاکید کرد: ایران بسیار مقاوم‌تر و توانمندتر از آن چیزی است که ما تصور می‌کنیم.
خبرنگار روزنامه یدیعوت آحارونوت از دکتر «سیما شاین» پرسیده بود: ایرانی‌ها می‌گویند ما برای وضعیت اسنپ‌بک آماده‌ایم و می‌دانستیم که این ممکن است پیش بیاید، بنابراین خود را آماده کرده‌ایم. آینده نزدیک مشخص خواهد کرد که این حرف تا چه حد صحیح است. این یادآور مشکلات طولانی‌مدت اقتصاد ایران و بحران انرژی است. تا چه حد این تحریم‌های اسنپ‌بک ایران را می‌شکند؟
سیما شاین که در گذشته مسئولیت پرونده ایران در موساد را هم بر عهده داشته، در پاسخ به خوش خیالی خبرنگار گفت: خب، همه امیدوارند؛ اما باید دو نکته را بگویم. یکی بحث اِعمال و اجرا است: باید دید دولت آمریکا چگونه از همه ابزارهایش استفاده می‌کند و اروپایی‌ها هم چه‌قدر همراهی می‌کنند تا این تحریم‌ها را اجرا کنند. دوم اینکه من فکر می‌کنم ایران بسیار مقاوم‌تر و توانمندتر از آن چیزی است که ما ارزیابی می‌کنیم. و این یکی از مشکلاتی است که برایم ناراحت‌کننده است: در سطوح بالای تصمیم‌گیری در اسرائیل، فهم کافی از ظرفیت‌های تحمل و بازیابی ایران وجود ندارد. حتی وقتی درباره بحث نظامی هم صحبت می‌کنیم باید این را در نظر گرفت: ایرانی‌ها یک قدرت منطقه‌ای‌اند- حتی با وجود مشکلات اقتصادی، این کشوری با نفت و گاز، جمعیت بیش از ۹۰ میلیون نفر، کشوری بزرگ‌تر از آلمان است و واقعاً یک قدرت منطقه‌ای با ظرفیت‌های زیاد است. بنابراین سؤال این است که آیا ما می‌توانیم نقطه شکستش را تشخیص دهیم و آیا اصلاً به آن نقطه رسیده‌ایم؟ به نظرم هنوز نه؛ و من این را درباره کسانی هم که تصمیم می‌گیرند می‌گویم. در خلال جنگ دوازده روزه هم شنیدم حرف‌هایی که اگر به شدت به ایران حمله شود مردم شورش می‌کنند، اما این اتفاق نیفتاد شاید حتی عکس آن بود؛ مردم ایران کشورشان را دوست دارند و نمی‌خواهند که به کشورشان حمله شود.
خبرنگار در ادامه پرسید: شما اشاره کردید به کشورهایی که سعی کردند این اقدام را مسدود کنند (روسیه و چین) ولی غیر از آنها، کدام کشورهای دیگر با تحریم‌ها علیه ایران مخالفت دارند و منافعشان چیست؟
شاین پاسخ داد: باید فرق بگذاریم بین کشورهایی که از ایران حمایت سیاسی می‌کنند یا با ایران معامله می‌کنند، و آن‌هایی که عضو شورای امنیت بودند و در بحث تحریم‌ها نقش داشتند. واقعاً کشورهایی مثل روسیه، چین و پاکستان از تحریم‌ها حمایت نکردند. در حوزه تجارت هم کشورهایی هستند مثلاً هند که نفت از ایران می‌خرد؛ هندی‌ها به آمریکا می‌گویند اگر ما باید از خرید از روسیه یا ایران دست بکشیم، همان‌طور که ترامپ اخیراً گفته، پس ما باید منابع دیگری پیدا کنیم. یعنی بعضی کشورها همچنان به‌دلیل منافع اقتصادی با ایران معامله می‌کنند. همچنین کشورهایی در خلیج (فارس) وجود دارند که مسیرهای ترانزیتی و فعالیت‌های بانکی برای ایران فراهم می‌کنند، مثل امارات. به‌خاطر دلایل اقتصادی و دیگر دلایل، تعدادی از کشورها به ایران اجازه می‌دهند از طریق آنها فعالیت کند. این وضعیت بسیار پیچیده است و برای اعمال فشار لازم است آمریکا اقدام قاطع و تهدیدآمیز و اطلاعاتی انجام دهد تا این کشورها را مجبور به قطع همکاری کند. اکنون نمی‌بینم که دولت ترامپ آماده چنین کاری باشد.
او افزود: باید توجه کنیم که یکی از تخصص‌های ایرانی‌ها طی دو دهه گذشته این بوده که چگونه از تحریم‌ها عبور کنند و کالاها و قطعات مورد نیازشان را تأمین کنند؛ به‌ویژه برای صنایع موشکی و موشک‌های کروز و سامانه‌ها. در ماجرائی که مربوط به قطعات موشکی فروخته‌شده به روسیه بود و اوکراینی‌ها آنها را کشف کردند، بیش از پنجاه درصد قطعات منشأ غربی داشت، هم آمریکایی و هم اروپایی. بنابراین ایرانی‌ها واقعاً در این حوزه مهارت یافته‌اند. لازم است تیم‌هایی باشند که مخصوصاً دنبال شرکت‌های پوششی و «خریدار نهائی» بگردند تا جلوی این مسیرها را بگیرند، و متخصصانی در جلوگیری از تأمین کالاهای حساس برای صنایع موشکی، کروزها و برنامه هسته‌ای ایران.
ایرانی‌ها قطعات باکیفیت‌تر را عمدتاً از غرب می‌گیرند و در طول سال‌ها روش‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها توسعه داده‌اند.
وی درباره مذاکرات ایران و آمریکا هم گفت: مسئله این است که حداقلِ آمریکایی‌ها با حداکثرِ ایرانی‌ها منطبق نمی‌شود؛ یعنی اختلافات خیلی زیاد است. خواسته اصلی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای، برای ایرانی‌ها کاملاً غیرقابل‌قبول است؛ از رهبر گرفته تا افراد تأثیرگذار. آنها می‌گویند این حق ماست و NPT (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) جلوی آن را نمی‌گیرد؛ آنها به پیشرفت فناورانه و علمی خود اشاره می‌کنند و مصرانه می‌گویند که حاضر نیستند حق غنی‌سازی را از دست بدهند. آنها تکرار می‌کنند که ما از حق غنی‌سازی خود دست نخواهیم کشید. سؤال این است که آیا راهی پیدا می‌شود تا میان این خواسته‌ها مصالحه شود. به نظرم مهم‌ترین نگرانی ایران امروز جلوگیری از دور دیگری از عملیات نظامی است. این مسئله را مرتب مطرح می‌کنند و یکی از شروط بازگشت به مذاکرات، تضمین در این باره بوده است. آنها می‌گویند در مذاکرات قبلی با آمریکا پنج دور داشتیم و درست دو روز قبل از ششمین دور، اسرائیل حمله کرد و آمریکا هم همراه شد، چطور می‌توان به اینها اعتماد کرد؟ برای ایرانی‌ها این نکته حتی از رفع تحریم‌ها هم مهم‌تر است، یا دست‌کم هم‌تراز آن. ایرانی‌ها مایل‌اند به توافقی برسند که تحریم‌ها را لغو کند و در مقابل ضمانت‌های امنیتی و توقف حملات هم داده شود؛ اما پر کردن این شکاف‌ها بسیار دشوار است و در آمریکا هم شور و اشتیاق کافی
نمی‌بینم.
رئیس سابق میز ایران در موساد همچنین گفت: امیدوارم که در اسرائیل آگاهی و درک کافی از ظرفیت ایران برای بازسازی وجود داشته باشد. ایرانی‌ها سخت در تلاشند خود را بازسازی کنند؛ برخی در داخل اسرائیل می‌گویند آنها ممکن است فقط وانمود کنند که آسیب دیده‌اند، و این منطق درستی هم دارد، اما ایرانی‌ها هم می‌گویند ما به اسرائیل ضربه زدیم و در دور بعد دیگر در ۱۲ روز متوقف نخواهیم شد. آنها قصدِ خستگی و فرسایش هرچه بیشتر را در دور بعد دارند تا ضربه سنگین‌تری به اسرائیل بزنند. من فکر می‌کنم ما باید دقیقاً نسبت نیروها، پایداری و توان کشورهایی مثل را اسرائیل بسنجیم. کشوری کوچک با جمعیت و منابع محدود، پس از دو سال جنگ چه می‌تواند تحمل کند؟ و ایران با ۹۰ میلیون جمعیت و سرزمینی وسیع، حتی با مشکلات و کمبودها، ظرفیت بقا دارد و دسترسی به همه مناطقش سخت است؛ مردمش هم به کمبودها عادت دارند.
انتقاد حامی پزشکیان
از عدم وفاداری دولت به قانون برنامه
کارشناس حامی انتخاباتی آقای پزشکیان با انتقاد از سردرگمی و بی‌تصمیمی دولت درباره اجرای برنامه توسعه گفت دولت حق ندارد بهانه‌جویی و قانون‌گریزی کند.
دکتر فرشاد مؤمنی استاد دانشگاه علامه طباطبایی، ضمن انتقاد از پیش‌نویس لایحه بودجه 1405 اظهار داشت: امیدوارم نهادهای نظارتی و به‌ویژه مجلس، دقت بیشتری کنند و نگذارند افتضاحات به جاهای غیرقابل بازگشت برسد. از دریچه همین سند پیش‌نویس برنامه بودجه، می‌بینید که به حکم علی‌الاطلاق رابطه این سند بودجه ۱۴۰۵ با اسناد بالادستی منقطع می‌شود. این نمی‌شود که از رئیس‌مجلس گرفته تا پایین دائما از برنامه داشتن سخن بگویند. درباره اینکه برنامه هفتم تا چه اندازه خودش برنامه است بحث دیگری است؛ اما همین که آقای رئیس‌جمهور در مبارزات انتخاباتی گفته بودند می‌خواهند روی برنامه هفتم تمرکز کنند، ما نزدیک به ۱۰ جلسه را به سهم خودمان روی این مسئله تمرکز کردیم. اینکه شما بخواهید به برنامه پایبند باشید یک امر مثبت است، اما این سند بودجه با آن ادعا فاصله‌ای عمیق دارد.
مؤمنی افزود: آقای رئیس‌جمهور نه به قانون برنامه وفادار مانده و نه اصلاحیه‌ای ارائه داده است. نتیجه این شد که رئیس‌مجلس به ایشان هشدار داده که علی‌الظاهر مقامات رسمی دولت در جلسات مشترک با نمایندگان مجلس، مکررا گفته‌اند چیزهایی که در این سند آمده اصلا قابل اجرا نیست. رئیس‌مجلس این بار حرف درستی زد و گفت دولت نمی‌تواند کشور را روی هوا نگه دارد. اینکه بگویید ما این سند را قابل اجرا نمی‌دانیم به هیچ وجه از نظر اخلاقی و قانونی مسموع نیست. چون آن موقع که دوران ماه عسل بود، رئیس‌جمهور به صراحت گفته بود من فقط این سند را اجرا می‌کنم.
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه «قوه مجریه موظف به اجرای قانون است» گفت: اگر قانونی را مناسب یا قابل عمل نمی‌داند حق ندارد این را بهانه‌ای برای قانون‌گریزی کند. باید لایحه پیشنهادی جایگزین خودش را بیاورد، هر جایی را که می‌خواهد اصلاح کند و هر جایی را که غیرقابل عمل می‌داند حذف کند و تعهدات قابل عمل را جایگزین نماید. هیچ‌کدام از اینها تا این لحظه از طرف دولت به صورت عمومی انعکاس پیدا نکرده است.
مؤمنی با انتقاد از نوع مواجهه دولت با شرایط اظهار داشت: این معنایش این است که هر جا قرار است فشار روی مردم آورده شود می‌گویند کشور شرایط خطیری دارد و سایه شوم جنگ بالای سر ماست. اما برای اداره کشور که در چنین شرایطی باید با بی‌سابقه‌ترین تحرک و بسیج ظرفیت‌ها مواجه باشیم، با کمال تاسف عبارت‌های ولنگارانه و خطرناکی می‌شنویم. در همین شرایط، مسئولان کلیدی قوه مجریه می‌گویند اگر بخش بزرگی از کارکنان دولت سر کارشان نیایند، اصلا آبی از آب تکان نمی‌خورد! پس آن حرف‌هایی که در مبارزه انتخاباتی می‌زدید چه شد؟ وقتی خودتان در گزارش‌ها و اظهاراتتان می‌گویید هزاران بحران کوچک و بزرگ وجود دارد، شرم نمی‌کنید که بگویید کاری وجود ندارد که اینها بیایند سر کار؟ پس بنابراین مثلا به شکل‌های ظاهری و باطنی اینها را بگذاریم حقوق بگیرند ولی انتظاری از نظر انجام تعهد و مسئولیت نداشته باشیم؟ در شرایطی که این همه مسئله وجود دارد، احساس می‌کنید دوران استراحت و تفریح فرارسیده؟ مشاوران رئیس‌جمهور چه کسانی هستند؟
وی درباره لایحه بودجه افزود: از منظر سازه‌های ذهنی، در این سند مانند برخی سندهای دیگری که در دو ماه اخیر از طرف قوه محترم مجریه بیرون آمده، سایه شوم سرگشتگی و بی‌اندیشه بودن و آشفتگی و سردرگمی مشاهده می‌کنیم.
این اقتصاددان با اشاره به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره کتاب «هنر تحریم‌ها» نوشته ریچارد نفیو، گفت: در آنجا تصریح شده که در این موج جدید تحریم‌ها دیگر فقط برای رساندن بعضی از پیام‌ها از ابزار تحریم استفاده نمی‌کنیم، بلکه ماموریت فروپاشی از درون برای ایران طراحی شده است. واقعا یک هیئت منصفه با شرافت و غیروابسته به مافیاها و مشهور به سلامت مالی و صلاحیت علمی بیاید آن سند را یک‌به‌یک نگاه کند. مولفه‌هایی که در آن پژوهش گذاشته شده و به تصریح خودشان می‌خواهند از درون فروپاشی برای ایران رقم بزنند، باید شفاف و شرافتمندانه خط قرمز سیاست‌گذاری‌هایشان اعلام شود. اما عزیزان انگار گوش‌هایشان را به روی سخنان عالمانه و همراه با شفقت بسته‌اند.