9 ماه خونین در سوریه با 10 هزار کشته سقوط دمشق با سوری‌ها چه کرد؟
سرویس خارجی-
«دیده‌بان حقوق بشر سوریه»، با انتشار گزارشی از موج کشتارها و ناآرامی‌ها در این کشور بعد از سقوط دمشق، از کشتار 10هزار تَن در این 9 ماه خبر داد.
پس از سقوط دمشق و رفتن بشار اسد از این کشور در تاریخ ۸ دسامبر ۲۰۲۴ (8 آذر 1403) به دست گروه‌های مسلح تندرو و تروریست، به رهبری «ابومحمد الجولانی»، سوریه وارد مرحله‌ای شد که بسیاری آن را بحرانی‌ترین مقطع تاریخ معاصر این کشور می‌دانند. جایگزینی ساختار حاکمیتی شناخته‌شده با رژیم‌ستیزه‌جوی ابومحمد الجولانی، رهبر هیئت تحریرالشام، به معنای فروپاشی نظام اداری، قضائی و امنیتی سوریه بود. در شرایطی که دمشق پیش‌تر هرچند با محدودیت، اما توانسته بود نهادهای خدماتی، نظام آموزشی و زیرساخت‌های حیاتی را سرپا نگه دارد، حاکمیت جدید عملاً این چارچوب‌ها را از میان برد. الجولانی و همراهانش بر مبنای قرائتی سخت‌گیرانه (و البته وحشیانه) از ایدئولوژی سلفی-جهادی، دستگاهی شبه‌قضائی و شبه‌امنیتی بنا کردند که نه بر پایه قانون مدنی، بلکه بر مبنای تفاسیر محدود و خشونت‌بار از شریعتِ اهل تسنن (با گرایش سلفی و وهابی) عمل می‌کند. این تغییر، هم موجب تضعیف حس امنیت عمومی شد و هم مهاجرت و آوارگی گسترده‌تری را در پی آورد، چرا که مردم عادی دیگر نه به دولت مرکزی دسترسی داشتند و نه به نهادهای بین‌المللی که تحت سیطره گروه‌های تروریستی اجازه فعالیت نداشتند. حاکمیت الجولانی سوریه را به صحنه رقابت گروه‌های جهادی و میدان نفوذ قدرت‌های خارجی بدل ساخت. نبود اقتدار مرکزی منسجم، فضای مناسبی برای قاچاق سلاح، گسترش اقتصاد سیاه، و ظهور گروه‌های کوچک‌تر با وفاداری‌های متغیر به وجود آورد. در نتیجه، مناطق مختلف کشور شاهد درگیری‌های پی‌درپی میان خود گروه‌های مسلح شدند و هیچ نظم پایداری شکل نگرفت. افزون بر این، ساختارهای خدمات عمومی و اقتصادی که پیش‌تر زیر فشار جنگ هم تا حدی دوام آورده بودند، در این وضعیت به کلی فروپاشیدند: بیمارستان‌ها عملاً یا به مراکز نظامی تبدیل شدند یا خالی از تجهیزات ماندند، شبکه برق و آب عملاً تعطیل شد و... این شرایط نه‌تنها جامعه سوریه را به ورطه هرج‌ومرج کشاند، بلکه بستر مناسبی برای مداخله قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی فراهم آورد و آینده کشور را بیش از هر زمان دیگری نامعلوم ساخت.
9 ماه کشتار
به گزارش «مهر»، «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» با انتشار گزارش مفصلی اعلام کرد که بعد از گذشت ۹ ماه از سقوط دمشق، اوضاع داخلی این کشور به سمت ثبات حرکت نکرده بلکه خلأ و بی‌ثباتی وجب به وجب خاک سوریه را گرفته و کشتار و غارت در اکثر استان‌ها حکمفرما شده است. با سقوط دمشق اقدامات خشونت‌آمیز در سوریه به صورت بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا کرده و این کشور شاهد موج گسترده‌ای از حملات مسلحانه، انفجارها، اعدام‌های میدانی و شکنجه افراد توسط عناصر مسلح و تروریست بوده است. در گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه آمده است، تاکنون ۱۰هزار و ۶۷۲ تن در سراسر سوریه از سال ۲۰۲۴ تا سپتامبر ۲۰۲۵ (شهریور سال جاری خورشیدی) جان خود را به دلیل حملات عناصر داخلی و خارجی و نبود امنیت از دست داده‌اند. هشت‌هزار و ۱۸۰ تن از آنها را غیرنظامیان، ۴۳۸ تن از آنان را کودکان و ۶۲۰ تن را زنان تشکیل می‌دهند. از این میان ۳۳ تن به دلیل حملات رژیم صهیونیستی و ۱۲۹ تن به دلیل حملات ترکیه جان خود را از دست داده‌اند. تعداد اعدام‌های میدانی به ۳هزار و ۲۰ مورد می‌رسد.
2000 کشته فقط در سویدا
دیده‌بان حقوق بشر سوریه همچنین اعلام کرد در پی تحولات اخیر در استان سویدا، اجساد ۱۲ فرد مفقودشده کشف شده است. بر پایه گزارش این نهاد، بخشی از قربانیان به دست نیروهای دولتی اعدام شده‌اند و شمار کل کشته‌شدگان از نیمه ژوئیه گذشته تاکنون به بیش از ۲۰۰۰ نفر رسیده است. به گفته این نهاد، اجساد پنج تن از آنها در بیمارستان‌های «المواساه» و «المجتهد» پیدا شده است و آنها افرادی بودند که از تاریخ ۱۶ ژوئیه (25 تیر) مفقود بودند. همچنین، هفت نفر دیگر از جمله یک زن، در جریان حمله به شهر سویدا در ۱۳ ژوئیه (۲۲ تیر)، به دست نیروهای وابسته به وزارتخانه‌های دفاع و کشور دولت هیئت تحریرالشام به ریاست ابومحمد الجولانی اعدام میدانی شده‌اند.
براساس اعلام این نهاد حقوق بشری، آمار قربانیان حوادث از صبح ۱۳ ژوئیه (22 تیر) تاکنون، بر اثر درگیری‌ها، اعدام‌های میدانی و حملات هوائی رژیم صهیونیستی، به ۲هزار و ۲۶ نفر رسیده است. طبق جزئیات منتشرشده، از این تعداد ۷۳۰ نفر از کشته‌شدگان از اهالی استان سویدا بوده‌اند که بیشترشان از پیروان طایفه دروزی هستند. در میان آنها ۱۶۲ غیرنظامی شامل ۲۱ کودک و ۵۱ زن حضور دارند. همچنین، پنج نفر از قربانیان در بیمارستان المجتهد و ۱۲ غیرنظامی دیگر از خارج از طایفه دروزی، از جمله ۶ زن، شناسایی شده‌اند. در میان نیروهای وزارت دفاع و امنیت عمومی دولت هیئت تحریرالشام نیز ۴۷۷ نفر کشته شده‌اند که ۴۰ نفرشان از عشایر و یک نفر تبعه لبنان بوده است. حملات هوائی رژیم صهیونیستی نیز جان ۱۵ نفر از عناصر الجولانی را گرفته و در حمله به ساختمان وزارت دفاع در دمشق، سه نفر از جمله یک زن و ۲ فرد ناشناس کشته شده‌اند. گزارش‌ها همچنین حاکی است که در جریان درگیری‌ها ۲ خبرنگار کشته و سه نفر از اعضای عشایر، از جمله یک زن و یک کودک، به دست افراد مسلح دروزی اعدام میدانی شده‌اند. دیده‌بان حقوق بشر سوریه همچنین اعلام کرد که ۷۹۶ نفر از شهروندان دروزی، شامل ۷۳ زن، ۱۵ کودک و سالخورده و ۲۰ نفر از کادر درمان بیمارستان ملی سویدا نیز در جریان اعدام‌های میدانی به دست عناصر الجولانی کشته شده‌اند. گفتنی است، حوادث خونین اخیر که از ۱۳ ژوئیه ۲۰۲۵ (۲۲ تیر) آغاز شد به دلیل مجموعه‌ای از عملیات گروگان‌گیری متقابل میان گروه‌های محلی در سویدا و برخی عشایر بادیه‌نشین بود که در پی آن نیروهای دولتی در ۱۴ ژوئیه (۲۳ تیر) وارد منطقه شده و با مقاومت نیروهای محلی روبه‌رو شدند.