تفاوت روح‌ بزرگ و روح کوچک

حسین بن علی‌(ع) یک روح بزرگ و یک روح مقدس است. اساساً روح که بزرگ شد تن به زحمت می‌‏افتد و روح که کوچک شد تن آسایش پیدا می‌کند. این خود یک حسابی است. ابن‌عباس‏‌ها بیایند نهی کنند، مگر روح حسین(ع) اجازه می‌دهد؟! 
متنبّی، شاعر معروف عرب شعر خوبی دارد، می‌گوید:
وَ اذا کانَتِ النُّفوسُ کباراً / تَعِبَتْ فی مُرادِهَا الْأجْسامُ‏ 
می‌گوید وقتی که روح بزرگ شد جسم و تن چاره‌‏ای ندارد جز آنکه به دنبال روح بیاید، به زحمت بیفتد و ناراحت شود. اما روح کوچک به دنبال خواهش‌های تن می‌رود، هرچه را که تن فرمان بدهد اطاعت می‌کند. روح کوچک به دنبال لقمه برای بدن می‌رود اگرچه از راه دریوزگی و تملّق و چاپلوسی باشد. روح کوچک دنبال پست و مقام می‌رود ولو با گرو گذاشتن ناموس باشد. روح کوچک تن به هر ذلت و بدبختی می‌دهد برای اینکه می‌خواهد در خانه‌اش فرش یا مبل داشته باشد، آسایش داشته باشد، خواب راحت داشته باشد.
اما روح بزرگ به تن نان جو می‌خوراند، بعد هم بلندش می‌کند و می‌گوید شب زنده‌داری کن. روح بزرگ وقتی که کوچک‌ترین کوتاهی در وظیفه خودش می‌بیند، به تن می‌گوید این سر را توی این تنور ببر تا حرارت آن را احساس کنی و دیگر در کار یتیمان و بیوه‌زنان کوتاهی نکنی! روح بزرگ آرزو می‌کند که در راه هدف‌های الهی و هدف‌های بزرگ خودش کشته شود؛ فرقش شکافته می‌شود، خدا را شکر می‌کند.
روح وقتی که بزرگ شد، خواه ‌ناخواه باید در روز عاشورا سیصد زخم به بدنش وارد شود. آن تنی که در زیر سم اسب‌ها لگدمال می‌شود، جریمه یک روحیه بزرگ را می‌دهد، جریمه یک حماسه را می‌دهد، جریمه حق‌پرستی را می‌دهد، جریمه‏ روح شهید را می‌دهد.
* استاد شهید مطهری‌، حماسه حسینی، جلد اول، صص 30 و 31.