«رسانه» ابزار کلیدی در شکلدهی به افکار عمومی و سیاستهای جهانی
زهرا نظیمی
رسانه میتواند یک ویدئو، برنامه تلویزیونی، رادیو، روزنامه، اپلیکیشن، وبلاگ، پوستر تبلیغاتی و حتی یک پیامک باشد، حتی همین صفحهای که الان در حال خواندن آن هستید هم یک رسانه به حساب میآید. پس بهطور کلی، هر کانالی که برای انتقال اطلاعات و ارتباط با مخاطبان استفاده شود، یکی از انواع رسانه است.
رسانهها با نقش بیبدیل خود مهمترین پل ارتباطی بین مردم و جهان هستند و با تاثیرگذاری بر افکار عمومی در چگونگی شکلگیری رفتارهای سیاسی و اجتماعی و همچنین تصمیمات مؤثر و تعیینکننده آنها نقش مهمی را ایفا میکنند.
نقش مهم رسانهها اعم از رادیو، تلویزیون، نشریات، اینترنت، سایتها و شبکههای اجتماعی به عنوان جزئی از ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مهمترین پل ارتباطی برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی هستند و این جایگاه و قدرت رسانه را توضیح میدهد و از این منظر توجه بدان برای حاکمیت سیاسی و حکمرانی مجازی نیز بسیار بااهمیت است.
با توجه به کلام ارزشمند رهبر معظم انقلاب به همایش رسانه ملی که: «جناب آقای جبلی؛ شما و این حضرات نقش بیبدیل رسانه و تبلیغ را در پیکارهای کنونی جهان- که بیش از همیشه است- میدانید. امروز پیروزی یک طرف را توانایی او در گرفتن و رساندن پیام و روایت او از واقعیت، رقم میزند؛ بسیار پیش و بیش از آنکه ابزارهای نظامی وارد میدان شوند و در آن اثر بگذارند. ما در این عرصه مهم باید دقت و تلاش و ابتکار خود را مضاعف کنیم.» باید گفت اهمیت رسانهها امروزه و با حضور فضای مجازی که همواره مورد سوءاستفاده دشمنان بهویژه هنگام وقوع اتفاقاتی نظیر برگزاری انتخابات، جنگ و درگیری بین کشورها، حوادث و حاشیههای داخل هر کشوری و... قرار میگیرد، بیش از پیش نقش جایگاه واقعی خود را میتواند در نزد افکار عمومی هر کشوری و حتی جوامع جهانی آشکار سازد.
نقش رسانهها در میان انسانهای امروز نقش بیبدیلی است و در دوران کنونی بخش جداییناپذیر زندگی مردم شدهاند و به عنوان یکی از دستگاههای فراگیر و گسترده در دسترس همگان قرار دارند، حتی میتوان گفت رسانهها زندگی آدمها را متحول میکنند و سعی میکنند پیامهای خاصی را به مخاطب منتقل کنند چون در جای جای زندگی انسان حضوری تاثیرگذار دارند، در شکلگیری افکار عمومی نقش اساسی دارند، در فرهنگسازی و توسعه فرهنگی نقش مؤثر دارند، و همچنین رسانهها در امیدبخشی و یا عکس آن ناامیدی به جوامع نقش بازی میکنند.
رسانهها باید جریانساز باشند، عملکرد رسانه در هر اتفاقی باید برنامهریزی شده و جریانساز باشد یعنی رسانه باید در قبل از رویداد، در حین رویداد و بعد از هر رویدادی وظیفه خودش را به صورت درست انجام بدهد و با دقت، تلاش و ابتکار رسانهای خود و به دور از هرگونه شائبه، فرا جناحی عمل کند علیالخصوص رسانههای عمومی که با رساندن پیام و روایت از واقعیت، رقم زنندهی پیروزی در
میدانها باشد.
رسانه تنها ابزار اطلاعرسانی نیست و امروزه ابزار کلیدی و نقشآفرین در مناسبات و معادلات تعیین قدرت در جهان دارد؛ حرکت به سمت قدرت مردم یا دسیسههای شیطانی دشمن؛ که با گرفتن پیام و یعد با رساندن پیام البته با روایت از واقعیت پیام به ذهن و قلب مخاطب قوت و عمق ببخشد تا در رفتار مناسب و برداشت او از مطلب تاثیر مثبت و بسزایی داشته باشد.
قدرت در اختیار کسی است که توانایی روایت از واقعیت دارد، دیدن و خبر دادن از واقعیت کفایت نمیکند بین دیدن و نگاه کردن تفاوت هست؛ روایت از واقعیت یعنی درست دیدن و عمیق دیدن واقعیت، یعنی دیدن لایههایی از واقعیت که چشم ظاهربین آنها نمیبیند؛ یعنی روایتی از واقعیت که جامع، عمیق و راهبردی است.
چنین روایتی چشم باطن میخواهد که در غیر این صورت روایت پیروزی در جبهه مقاومت را روایت شکست گزارش میکند در صورتیکه مقاومت به حول و قوه الهی روز به روز با شکست تدریجی دشمن به پیروزی نزدیک میشود.
بالابردن سطح فرهنگی، جامعه، سطح اطلاعاتی و اشراف به واقعیتها، طراحی نظام رسانهای مطلوب و مؤثر و.... میتواند در راستای مقابله با این جنگ رسانهای که جنگ نرم است، کارآمد باشد. به گونهای که بتواند ترفندهای کاذب رسانههای رقیب را خنثی کرده، جایگاه منطقی و ارزشی خود را در میان مخاطب افزایش دهد.
تأثیر رسانه بر جامعه و فرهنگ از طریق برنامههای تلویزیونی
و بازیهای کامپیوتری
فیلمها و سریالها همیشه برای مردم جذاب و هیجانانگیز هستند. در پشت شخصیتپردازیهای فیلمها، پیامی عمیق و گسترده نهفته است که به بینندگان منتقل میشود. افراد خوب و بد، قهرمانان و افراد شرور در این داستانها وجود دارند و هرکدام تاثیر خاصی بر مخاطب میگذارند؛
بازیهای ویدئویی خشونتآمیز رفتارهای تهاجمی مانند تیراندازی و کشتن را به مخاطب القا میکنند، در واقع کاری که توسط گیمر انجام میشود بر افکار او تاثیر میگذارد؛ چون این گیمر است که شخصیتها را کنترل میکند؛ تأثیر فیلمها و بازیها کاملا به هدف سازنده بستگی دارد و با توجه به پیام آن، میتواند مثبت یا منفی باشد.
اقداماتی که با پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت نظام جمهوری اسلامی زمینههای آن شکل گرفته و ما اثرات اولیه آن را در دنیای امروز نیز مشاهده میکنیم؛ و همچنین مقاومت اسلامی که با تأسی از پیام انقلاب اسلامی پا به عرصه حیات گذاشته با بهرهبرداری هوشمندانه از قدرت رسانهای برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی بینالمللی در این چارچوب قابل بررسی میباشد؛ تأثیر راهاندازی رسانههای برون مرزی
ایران و نیز رسانههایی همچون النور، المنار و... کمتر از سلاح حزبالله نبود بلکه در برخی مواقع کارایی قابل ستایشی داشت، که نشاندهنده قدرت نرم یا قدرت رسانهای در عرصه بینالملل است، رسانههایی که توانستند قدرت پوشالی رژیم اسرائیل را شکسته واقعیات را به مخاطبان خود منتقل کنند.
نمونه بارز از اینکه رسانهها امروز در جهان کنونی تاثیر بسزا و نقش بیبدیلی در بین افکار مردم دارند شهید شدن خبرنگارها مخصوصا خبرنگارهای واقعگوی فلسطینی میباشد، رژیم صهیونیستی برای اینکه تصاویر نسلکشیاش در فلسطین به جهان مخابره نشود، نهتنها به تیمهای خبری بینالمللی اجازه ورود به غزه را نمیدهد بلکه برای سانسور نسلکشی خبرنگاران و تیمهای خبری را مورد هدف قرار میدهد.
رسانهها پیشتر و بیشتر از ابزار نظامی عمل میکنند، یعنی وقتی شرایط جنگ کنونی را در جهان میبینیم متوجه باشیم که امروز درگیر یک جنگ ترکیبی هستیم که در این جنگ آنچه تاثیرگذاری بیشتری دارد جنگ در حوزه رسانه و افکار عمومی است که در این جنگ ترکیبی همه اجزای نزاع در خدمت جنگ در ساحت ذهن است و اگر در هر عرصهای قوت پیدا کنیم، چه در عرصه نظامی و چه دیپلماسی و چه اقتصادی اما اگر در عرصه رسانه منفعل باشیم و به جهت حکمرانی دچار ضعف شویم، میدان جنگ را واگذار کردهایم که نباید چنین ضعفی را در حکمرانی فضای رسانهای از خود نشان دهیم بلکه خبرهای ارزشمند و واقعی را مردم در یک جبهه خبری محکم و یک دژ فولادین رسانهای و خبری در برابر دروغگوییها و یاوههای دشمنان ترسیم کرده و بتوانیم با روایت واقع به گوش جهانیان از حق و حقیقت دفاع کنیم.