سرویس خارجی-

نام گروه نظامی و پروژه‌بگیر «واگنر» از چند ماه پیش که خبرهایی از عزیمت آنها به اوکراین برای کمک به نیروهای ارتش روسیه در جنگ منتشر شده بود بر سر زبان‌ها افتاد. هنگامی که اختلافاتی میان «یوگنی پریگوژین» رئیس این گروه با فرماندهان ارتش روسیه بروز کرد، گروه واگنر معروف‌تر از هر زمان دیگر شده بود. اوج اختلافات پریگوژین با ارتش روسیه، سوم تیرماه سال جاری به نمایش درآمد. او بعد از متهم کردن نیروهای ارتش روسیه به حمله به مواضع این گروه، «شورشی مسلحانه و چند ساعته» را علیه روسیه رهبری کرد. غربی‌ها که حسابی ذوق‌زده شده بودند، با احتیاط اخباری را که زیاد هم نمی‌شد به صحت‌شان اطمینان
داشت، دنبال می‌کردند. حتی خبرهایی از احتمال لغو تحریم‌های غرب علیه این گروه منتشر شد. با آنکه پریگوژین از حامیان حمله روسیه به اوکراین بود اما به‌صورت علنی از «سرگئی شویگو»، وزیر دفاع روسیه و «والری گراسیموف»، رئیس ستاد مشترک ارتش روسیه انتقاد می‌کرد و این دو مقام روسیه را عامل کمبودهای ارتش روسیه در جنگ می‌دانست. رفته‌رفته صحبت از «خیانت» شده و... اگرچه این شورش بیشتر از یک روز طول نکشید و با پادرمیانی بلاروس به پایان رسید ولی همان زمان رسانه‌ها و کارشناسان غربی اعلام کردند که پوتین خائن را نمی‌بخشد.
2 ماه بعد...
2 ماه بعد چهارشنبه (1 شهریور) جت شخصی رئیس گروه واگنر در مسیر مسکو به سن‌پترزبورگ، در منطقه «توور» سقوط کرد. سازمان هواپیمایی روسیه اسامی همه 10 مسافر هواپیمای سقوط‌کرده در شمال مسکو را منتشر کرد که در میان این فهرست نام «پریگوژین» و معاونش «اوتکین» نیز دیده می‌شد. همچنین کانال متعلق به گروه واگنر در تلگرام، مرگ «یوگنی پریگوژین»، فرمانده این گروه را در سانحه هوایی در شمال مسکو تأیید کرد. به نوشته خبرگزاری «اسپوتنیک»، اطلاعات ناوبری روسیه اعلام کرد، «هواپیمایی که گمان می‌رود حامل پریگوژین بود، پروازی نامنظم را تجربه کرد و ناگهان از ارتفاع ۳۰ هزار پایی به ۸ هزار کاهش ارتفاع پیدا کرد...»
گمانه‌زنی‌ها...
در این بین رسانه‌های بین‌المللی گمانه‌زنی‌های مختلفی را درباره علت سقوط هواپیمای پریگوژین مطرح می‌کنند. روزنامه «نیویورک‌تایمز» به نقل از مقامات آمریکایی اعلام کرد: «سقوط هواپیمای پریگوژین ممکن است ناشی از بمب یا سوخت تقلبی باشد.» همزمان یک مقام آمریکایی به شبکه تلویزیونی الجزیره گفت: «ما در حال بررسی بیش از یک فرضیه درباره علت سقوط هواپیمای حامل یوگنی پریگوژین هستیم و تاکنون به نتیجه نهایی نرسیده‌ایم. (آنچه اکنون حدس می‌زنیم این است که) هیچ پرتاب موشکی انجام نشده است و هیچ مدرکی دال بر هدف قرار گرفتن هواپیمای پریگوژین توسط موشک‌های ضدهوایی زمین به هوا (از جانب مسکو) وجود ندارد. انفجار داخل هواپیمای پریگوژین فرضیه اصلی است و ممکن است ناشی از یک بمب باشد.» آن‌طور که خبرگزاری «مهر» نوشته است، این مقامات آمریکایی روز پنج‌شنبه به خبرگزاری رویترز گفته بودند که آمریکا در حال بررسی تعدادی از فرضیات در مورد اینکه چه چیزی باعث سقوط هواپیمای حامل یوگنی پریگوژین از جمله اصابت موشک زمین به هوا شده، هستند. به گزارش رویترز، مقامات آمریکایی که نخواستند نام‌شان فاش شود، گفتند که احتمالاً یک موشک زمین به هوا از داخل روسیه منشأ این حادثه بوده و احتمالاً هواپیما را ساقط کرده است. این مقامات تاکید کردند که اطلاعات مذکورشان هنوز اولیه و در دست بررسی بوده و لذا تغییر در ارزیابی‌هایشان را هم رد نکرده‌اند. روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال هم روز پنج‌شنبه نظریه متفاوتی را گزارش کرد: اینکه بمبی در هواپیما یا خرابکاری دیگری باعث سقوط هواپیما شده است، احتمال دارد. از سوی دیگر، برخی مقامات آمریکایی و اروپایی که خواستند نام‌شان فاش نشود مدعی شدند که باور دارند ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه دستور ساقط کردن هواپیما را داده باشد. مارک میلی، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا درخصوص سقوط هواپیمای پریگوژین گفت: در نهایت همه‌چیز مشخص خواهد شد. تا جایی که اطلاع دارم، می‌توانم به شما اطمینان خاطر دهم که آمریکا هیچ‌گونه دخالتی در این امر نداشته است. وی همچنین عنوان کرد که مرگ ناگهانی «پریگوژین» تبعاتی در پی خواهد داشت اما اطلاعی ندارد که این تبعات چه خواهد بود. به گزارش تسنیم وزارت دفاع انگلیس نیز در بیانیه‌ای درباره مرگ «یوگنی پریگوژین»، گفته «بسیار محتمل است که او واقعاً مرده باشد.» وزارت دفاع انگلیس با وجود این گفته هیچ «شواهد قطعی» مبنی بر حضور او در هواپیمایی که چهارشنبه در منطقه‌ «توور»، واقع در بین مسکو و سن‌پترزبورگ سقوط کرد وجود ندارد. مقام‌های وزارت دفاع انگلیس گفته‌اند که پریگوژین به اتخاذ «تدابیر امنیتی فوق‌العاده» شهرت داشته است. آنها در عین حال گفته‌اند با ارزیابی دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا مبنی بر اینکه پریگوژین «احتمالاً» در آن هواپیما حضور داشته موافقند. وزارت دفاع انگلیس ارزیابی خود از وضعیت گروه واگنر پس از مرگ پریگوژین را این‌طور توصیف کرده که این گروه احتمالاً بعد از این واقعه با «خلأ رهبری» مواجه خواهد بود، به‌ویژه به این دلیل که دو رهبر اصلی دیگر این گروه یعنی «دیمیتری آتکین» و «والری چکالوف» نیز در آن حادثه جان باختند.
خروج اعضای واگنر از بلاروس
برخی منابع خبری مدعی شده‌اند بعد از مرگ «پریگوژین»، فرمانده ارتش خصوصی واگنر اعضای این گروه نظامی خروج از پایگاه بزرگ‌شان در بلاروس را آغاز کرده‌اند. به گزارش فارس «مرکز مقاومت ملی اوکراین» که بعد از آغاز حمله روسیه توسط نیروهای مسلح اوکراین تشکیل شد مدعی شده اعضای گروه واگنر بعد از انتشار خبر سقوط هواپیمای پریگوژین ترک بلاروس را آغاز کرده‌اند و احتمالاً در حال حرکت به روسیه هستند. این مرکز مدعی شده مقام‌های بلاروس تلاش می‌کنند جلوی حرکت خودروهای آنها و خروج‌شان از بلاروس را بگیرند. منابع خبری دیگری مدعی شده‌اند تصاویر ماهوار‌ه‌ای نشان می‌دهند یک‌سوم از ساکنان اردوگاه واگنر در بلاروس این منطقه را ترک کرده‌اند. رسانه‌های خبری پنج‌شنبه گزارش دادند که تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد بخشی از یک اردوگاه گروه واگنر در ناحیه «آسیپوویچی» استان «موگیلف» در بلاروس برچیده شده است. به گزارش ایرنا به نقل از یاهونیوز، این گزارش افزود که ۲۷۳ چادر واگنر در این اردوگاه وجود داشت و ۱۰۱ چادر برچیده شده است. موسسه پلنت لبز در گزارش خود نوشت: با توجه به اینکه در هر چادر می‌توان حدود ۲۰ جنگجو را اسکان داد، برآورد ما این است که ۲ هزار و ۲۰ نفر از حدود پنج هزار نفری که در اردوگاه بودند، آنجا را ترک کرده‌اند.
واکنش پوتین
ولادیمیر پوتین در اولین واکنش رسمی خود به کشته شدن فرمانده نیروهای واگنر گفت که نیروهای واگنر تحت فرماندهی یوگنی پریگوژین، در جنگ علیه نئونازی‌ها در اوکراین مشارکت گسترده داشته و خدمات زیادی تقدیم کردند و ما هرگز این خدمات را فراموش نخواهیم کرد.رئیس‌جمهور روسیه همچنین مرگ پریگوژین را به خانواده او تسلیت گفت. به گفته پوتین، اطلاعات اولیه حکایت از آن دارد که هواپیمایی که در منطقه «توور» سقوط کرد، حامل شماری از اعضای واگنر بود. رئیس‌جمهور روسیه گفت که «پریگوژین سه‌شنبه (31 مرداد) از آفریقا برگشت و در روسیه نشست‌های مهمی با مسئولان قبل از واژگونی هواپیمایش داشت.» پوتین در توصیف شخصیت رهبر گروه واگنر، به وی درود فرستاد و اعلام کرد که پریگوژین مردی «بااستعداد» بود که «اشتباهاتی» مرتکب شد. رئیس‌جمهوری روسیه وعده داد که تحقیقات در مورد سقوط هواپیمای پریگوژین «تا آخر» انجام می‌شود. وی با بیان اینکه خواهیم دید که بازرسان در آینده نزدیک چه خواهند گفت، اظهار داشت: کارشناسی فنی و ژنتیکی در حال انجام است. این کار کمی طول می‌کشد. با وجود تأیید رسمی مرگ فرمانده واگنر از سوی پوتین اما سخنگوی کرملین دیروز گفت که هنوز نتیجه هیچ آزمایش رسمی مبنی بر تأیید مرگ پریگوژین منتشر نشده است.