اخبار ویژه
فرافکنی نکنید آقای روحانی این کارنامه شماست
در یک نگاه کلی در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی، یکی از بدترین تورمهای چند دهه گذشته، رکورد منفی رشد اقتصادی، افزایش بیسابقه فاصله طبقاتی، ضریب جینی و کاهش چشمگیر درآمد سرانه را برجا گذاشت.
در حالی که روحانی اخیرا در دیدار شماری از روزنامهنگاران همسو، مدعی ضرورت بررسی علل نارضایتی مردم شده بود، رجانیوز در گزارشی نوشت: مراجعه به آمارها نشانگر آن است که دوره حسن روحانی و کابینهاش، بدترین دوران اقتصاد ایران در چند دهه اخیر بوده است.
یکی از وعدههای دولت روحانی کاهش پایدار تورم بود اما بیتوجهی دولت به اصلاح اساسی ساختارهای اقتصاد باعث شد کاهش تصنعی تورم، روندی معکوس در پیش گیرد و دولت روحانی را رکورددار بزرگترین تورم ۲ دهه اخیر کند.
همچنین، اگر به شاخصهای نابرابری نگاهی بیندازیم، ضریب جینی به عنوان یکی از معیارهای سنجش، گواهی بر عملکرد نامطلوب دولت روحانی است. موضوع شکاف طبقاتی در دهه ۹۰ با اجرای طرح هدفمندی یارانهها و تبدیل یارانههای غیرمستقیم به مستقیم، در کنار اقداماتی مانند مسکن مهر و سهام عدالت تا حدودی بهبود یافت تا جایی که نرخ ضریب جینی تا سال ۹۲ به رقم ۳۶ درصد رسید (دولت محمود احمدینژاد) اما با روی کار آمدن دولت روحانی رقم ضریب جینی با روند فزایندهای هر سال افزایش یافت و رکورد ۴۰ درصد را ثبت کرد. این برای دومینبار بود که پس از انقلاب رقم ضریب جینی ۴۰ درصد را رد کرد.
از سوی دیگر، تلخترین آمار اقتصادی مربوط به دهه ۹۰ مربوط به رشد اقتصادی است. در این دهه با وجود اینکه روی کاغذ مذاکرات هستهای به نتیجه رسید و تا حدودی تحریمهای مالی نیز رفع شد اما رشد اقتصادی یک رفت و برگشت عجیب را تجربه کرد. نتیجه اینکه میانگین رشد اقتصادی در دهه ۹۰ برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب ۰.۲۷ درصد یا معادل صفر شد. شرطی شدن اقتصاد و تاکید بیش از اندازه مردان اقتصادی روحانی برای تفسیر رشد اقتصادی به فروش نفت اصلیترین دلیل این اتفاق بود.
در دولت روحانی نهتنها خانه خریدن، بلکه اجاره یک واحد مسکونی هم برای بخش قابل توجهی از مردم آرزو شد. بهطوریکه طبق گزارش بانک مرکزی میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در روزهای پایانی دولت دوازدهم تهران به ۳۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید. این در حالی است که سال ۹۲ میانگین هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران تنها ۴ میلیون تومان بود. کارشناسان دلیل اصلی این رشد ۷۰۰ درصدی قیمت مسکن را توقف نهضت تولید و عرضه مسکن مهر و بیاعتنایی دولت به خانهدار کردن مردم میدانند.
اگر نگاهی به کارنامه ارزی دولت تدبیر و امید بیندازیم، بزرگترین شوک ارزی ۴ دهه گذشته در دولت حسن روحانی اتفاق افتاد. در دوره اول ریاستجمهوری حسن روحانی همزمان با امضای برجام، نرخ دلار بهطور موقت از ثبات نسبی برخوردار شد و سال ۹۳ حدود ۳۲۰۰ تومان بود و تا اواسط سال ۹۵ هم کمتر از ۴۰۰۰ تومان در بازار معامله میشد، اما فنر جمع شده کنترل تصنعی نرخ دلار اواخر سال ۹۶ و اوایل ۹۷ باز شد و شوک ارزی با افزایش ۶۳۰ درصدی در طول دولت حسن روحانی تجربه شد. اواسط سال ۹۷ دلار به طور مداوم رکورد میزد و تا ۱۸ هزار تومان هم بالا رفت. این شوک سال ۹۹ هم تکرار شد. در حالی که دلار در آغاز سال ۹۹ حدود ۱۴ هزار تومان قیمت داشت، اواسط این سال تا ۳۰ هزار تومان هم افزایش یافت و در پایان سال روی ۲۴ هزار تومان ایستاد تا بزرگترین شوک ارزی تاریخ ایران رقم بخورد. در مجموع نرخ دلار از آغاز سال ۹۳ تا پایان سال ۹۹ حدود ۶۳۰ درصد رشد داشته است.
شاخص درآمد ناخالص ملی سرانه هم یکی از مهمترین مؤلفههایی است که برای نشان دادن وضعیت اقتصادی یک کشور به کار میرود و بهبود این شاخص بیانگر وضعیت مناسب خانوارها، بنگاههای اقتصادی و بخشهای مختلف است. درآمد سرانه در ۸ سال دولت حسن روحانی بشدت کاهش یافت. رکورد بالاترین درآمد سرانه در کشور مربوط به سال ۱۳۹۰ است که سهم هر ایرانی از تولید ناخالص داخلی کشور ۷ میلیون
و ۳۷۰ هزار تومان بود اما پس از آن شاهد نزول درآمد سرانه کشور بودیم به طوری که برآورد مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد سال ۹۸ درآمد سرانه کشور به پایینترین سطح سقوط کرده و به ۴ میلیون و ۸۷۰ هزار تومان رسیده است.
انحلال یواشکی «اینستکس» و شرمندگی آن برای غربگرایان
رسانههای زنجیرهای که به هنگام تبلیغات چند سال قبل اروپاییها درباره کانال موسوم به اینستکس، اقدام به بزک آن کرده بودند، حالا پس از انحلال آن میگویند این کانال فاقد هیچ خاصیتی بود و فارغ از ژست سیاسی، بیارادگی اروپا را نشان میداد.
تروئیکای اروپایی چهار سال قبل که دولت آمریکا رسما از برجام خارج شد، ابتدا به ایران قول دادند که تعهدات برجامی را به اجرا میگذارند و با همین دغلبازی، چندماه تیم روحانی و ظریف را معطل کردند تا اقدام آمریکا را مقابله به مثل نکند، آنها چند ماه بعد مدعی شدند امکان اجرای تعهدات برجامی را ندارند اما میتوانند کانالی به اسم SPV راهاندازی کنند که در ازای خرید نفت ایران بتوانند کالا به ایران بفروشند. مدتی بعد اما مجددا اروپاییها دبه کردند و گفتند خودشان رأساً نمیتوانند از ایران نفت بخرند اما میتوانند با راهاندازی کانال اینستکس، در ازای دریافت پول نفتی که ایران به طرفهای ثالث میفروشد، کالا به ایران صادر کنند. اما با این حال، آنها حتی به همین وعده هم عمل نکردند و در کل چند سال گذشته، فقط یکبار دارو از طریق سوئیس به میزان چندصد هزار یورو به ایران فروختند! با این حال اخیرا اعلام شد که کانال بیخاصیت اینستکس منحل شده است.
در این باره روزنامه غربگرای هممیهن از قول یک نشریه غربی نوشت: «در پایان ژانویه، هیئتمدیره اینستکس تصمیم به انحلال این شرکت گرفت. اینستکس در ژانویه 2019 توسط بریتانیا، فرانسه و آلمان تأسیس شد. این شرکت در واکنش به خروج دولت ترامپ از توافق هستهای ایران در ماه می 2018 ایجاد شد. مقامات اروپایی فهمیدند که اعمال مجدد تحریمهای آمریکا مانع تجارت اروپا با ایران میشود.
در آگوست سال 2018، فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا و ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، هایکو ماس از آلمان و جرمی هانت از بریتانیا بیانیه مشترکی صادر کردند و در آن متعهد شدند «کانالهای مالی مؤثر با ایران را حفظ کنند و ادامه صادرات نفت و گاز ایران را در شرایط بازگشت تحریمهای آمریکا تضمین نمایند.»
در ابتدا، این شرکت توسط میزهای ایران در وزارت خارجه اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی اداره میشد. مقاماتی که وظیفه کار روی اینستکس را داشتند و اغلب بسیار جوان بودند، بهسرعت متوجه شدند که اطلاعات کمی از مکانیزم تجارت اتحادیه اروپا و ایران دارند. هنگامی که آنها بهدنبال کمک گرفتن از همکاران در وزارتخانههای دارایی و بانکهای مرکزی بودند، اغلب با مقاومت مواجه میشدند. بسیاری از تکنوکراتهای اروپایی تمایلی به حمایت از پروژهای نداشتند که هدف آشکار آن کاهش قدرت تحریمهای آمریکا بود. اولین تلاشهای آنها منجر به اولین تراکنش اینستکس شد که در مارس 2020 انجام شد؛ یعنی فروش حدود 500 هزار یورو اقلام دارویی. اما بسیاری پروژه اینستکس را حتی قبل از تکمیل اولین تراکنش محکوم به فنا میدانستند. با توجه به اینکه اروپا نتوانسته بود واردات نفت ایران را حفظ کند و نتوانست از اینستکس برای این منظور استفاده کند و در عوض بر تجارت بشردوستانه تمرکز کرد، مقامات ایرانی این تلاشها را رد کردند. مقامات اروپایی بدونشک ایران را بهخاطر شکست اینستکس سرزنش خواهند کرد. تصمیم به انحلال این شرکت بهدنبال موجی از اقدامات اخیر دولت ایران- تشدید تنشهای هستهای، فروش هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه و برخورد با اعتراضات- است که ادامه فعالیت اینستکس را از نظر سیاسی غیرقابلدفاع میکند.
اما بیشتر تقصیر شکست اینستکس باید متوجه اروپاییها باشد. سقوط این شرکت خیلی پیشتر اتفاق افتاده بود. مقامات اروپایی وعده یک پروژه تاریخی برای اثبات حاکمیت اقتصادی خود را دادند، اما هرگز واقعاً به این تعهد عمل نکردند. مکانیسمی که برای حمایت از میلیاردها دلار در تجارت دوجانبه در نظر گرفته شده بود، در عوض سرمایهگذاری ناچیزی ارائه داد. دولتهای اروپایی هرگز نفهمیدند که چگونه میتوانند به اینستکس دسترسی به نقدینگی یورو را بدهند. برای ایرانیها، این بهتنهایی گواه این واقعیت بود که رهبران اروپایی اینستکس را یک ژست سیاسی میدانند که ممکن است تهران را آرام کند، نه اینکه ابزاری اقتصادی که اقتصاد ایران را در مواجهه با «فشار حداکثری» ترامپ تقویت میکند». روزنامه اعتماد نیز در گزارشی با عنوان «پایان رویاپردازی درباره استقلال اقتصادی اروپا از آمریکا» به نقل از اسفندیار باتمانقلیچ (موسس اندیشکده بورس و بازار) منتشر کرد و نوشت: امروز موسسان و سهامداران اینستکس در سکوت این سازوکار را منحل کرده و بیسروصدا داراییهای اندکی را که شرکت در اختیار داشت مانند لپتاپ، صندلی اداری و... فروختهاند، ایران چیزی از دست نخواهد داد بلکه این اروپاست که در حال شکست است.»
تقلید کورکورانه «هممیهن» از ارگان سازمان سیا
برخی نشریات زنجیرهای در دنبالهروی از سیاستهای دولت آمریکا با ارگان سازمان سیا و صدای آمریکا مسابقه گذاشتهاند. اخیراً پس از آن که همسر جو بایدن در جشنواره موسوم به «گرمی» جایزهای فاقد سابقه و رقیب را به شروین حاجیپور داد، رادیو فردا ارگان رسمی سازمان سیا، تحلیلی با عنوان «حاجیپور و ترانهاش چگونه جهانی شدند» را منتشر کرد و صدای آمریکا از قول رابرت مالی نوشت «همانطور که بانوی اول آمریکا (همسر بایدن) گفت آهنگ شروین حاجیپور با نام «برای» همچنان در جهان طنینانداز و الهامبخش است. جایزه «برای تغییر اجتماعی» ادای احترام به مردم ایران است».
البته هیچ یک از رسانههای آمریکایی، اشاره برای خیانتها و جنایات چند ده ساله دولت متبوع خود علیه ملت ایران از جمله تحمیل تحریمهای ظالمانه نکردند. اما در همین حال روزنامه هممیهن (وابسته به کرباسچی) به تبعیت از رادیو فردا تحلیلی با عنوان «برای جهانی شدن» را منتشر کرد و نوشت: شروین حاجیپور، جایزه تغییر اجتماعی را از آکادمی گرمیبه دست آورد. او پس از بازداشت، یکشبه ره صد ساله را رفت و حالا یکی از جوایز معتبر و مهم موسیقی دنیا را به دست آورد».
برخلاف این ادعا، جایزه کذایی جایی در سوابق جشنواره موسوم به گرمی ندارد و ترانه کذایی نیز رقیبی نداشته تا از میان رقیب انتخاب شود، بلکه تشخیص تحمیل دولت آمریکا (ناتوی فرهنگی- سازمان) سیا این بوده که باید به کالبد مرده پروژه آشوب در ایران به هر طریق شوک داده شود؛ از جمله به واسطه نامزد کردن شروین حاجیپور و نقشآفرینی سیاسی همسر رئیسجمهور آمریکا. گفتنی است شروین حاجیپور یکی از شرکتکنندگان جوان برنامه عصر جدید شبکه 3 سیما در سالهای گذشته بود.