رمزگشایی از سه مولفه کنشگری هیسپانتیوی
سعید رضایی
همزمان با افزایش قابل توجه نقش رسانهها در شکلدهی به افکار عمومی و برجسته شدنِ بیش از پیش جایگاه آنها به ویژه در چهارچوب معادلات بینالمللی، این پدیده(رسانه) به یکی از ارکان مهم در حوزه حکمروایی(Governance) تبدیل شده و اساسا عدم فعال سازی ظرفیتها در این حوزه توسط دولتهای مختلف، تا حد زیادی به مثابه هدر دادنِ فرصتها از سوی آنها و در نتیجه تضییع منافع ملیشان در نظر گرفته میشود.
در واقع، اگر در جهان کنونی هر کشور نتواند روایتهای خود را به زبان رسانهای در مورد مسائل گوناگون به جهانیان ارائه کند، دیگرانی از جبهه مخالفان و یا رقبای یک کشور، مدیریت صحنه را به دست میگیرند و دست به روایت سازی و تحریف حقایق در مورد آن میزنند. از این رو، ایران نیز با توجه با موقعیت خاص و مهم بینالمللی این کشور، در سالهای اخیر توجه ویژهای را به شبکههای برونمرزی و مخصوصا حوزههای کمتر مورد توجه قرار گرفته بینالمللی معطوف کرده است.
در این میان جدای از فعالیتهای قابل توجه رسانههای برون مرزی کشورمان در پوشش مخاطبان جهان عرب و انگلیسی زبانها، شاهد فعالیتهای قابل توجه شبکه «هیسپان تیوی» که جامعه هدف آن مخاطبان اسپانیولزبان هستند، بودهایم. شبکهای که به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگران رسانهای، توانسته جای پای محکمی را نیز در میان مخاطبان اسپانیول زبان پیدا کند. تحلیل و بررسی کلی روند فعالیتهای رسانهای شبکه هیسپان تیوی نشان میدهد که به طور خاص میتوان 3 دلیل عمده و محوری را برای توضیح علل کارآمدی و اثرگذاری این شبکه عنوان کرد.
یک: تعهد به پوشش محلیِ اخبار و تحولات
یکی از ویژگیهای بارز و قابل توجه شبکه «هیسپان تیوی»، نگاهِ محلی آن به پوشش رویدادها و تحولات کشورهای اسپانیول زبان است. در واقع، این شبکه از ظرفیتهای خودِ کشورهای اسپانیول زبان درجهت پوشش تحولات آنها بهره میبرد و این مسئله موجب میشود که نوعِ نگاه این شبکه به رویدادها و تحولات کشورهای مذکور، واقعیتر و به دور از تصنعاتی باشد که میتوانند مخاطبان را از برنامههای ارائه شده توسط این شبکه دور کنند.
در شرایط کنونی شبکه هیسپان تیوی در دل خود شبکهای پیچیده از همکاران رسانهای را مخصوصا در منطقه آمریکای لاتین ایجاد کرده و با سرعتی بالا نسبت به پوشش وقایع و تحولات این منطقه اقدام میکند. در این چهارچوب، جنس تحلیلهایی نیز که در مورد تحولات و رویدادهای این منطقه ارائه میشوند نیز تا حد زیادی به واقعیتهای عینی آن نزدیک است و این مسئله موجب شده تا مردم برخی کشورهای اسپانیول زبان، هیسپان تیوی را شبکهای موثر و البته متعلقِ به خود تصور کنند.
دو: رعایت استانداردهای سیاستگذاری-مدیریتی و فنی کار خبری
یکی از ویژگیهای برجسته شبکه هیسپان تیوی این نکته است که این شبکه چه از حیث سیاستگذاری- مدیریتی و چه ظرفیتهای فنی، در سطحی کاملا حرفهای فعالیت میکند. در این راستا، از حیث مدیریتی- سیاستگذاری، اساسا این شبکه به دنبال تحمیل آنچه اصول و مبانی فرهنگ ایرانی نامیده میشود به فرهنگ دیگر کشورها نیست و در عین حال، در بسیاری از برنامههای آن شاهد این هستیم که بعضا افرادی که لزوما با دیدگاهها و سیاستهای کلان کشورمان همسو نیز نیستند، بر پایه قاعده آزادی بیان که در این رسانه برقرار است، حضور دارند(در واقع این شبکه بنای خود را بر اطلاعرسانی درست و عادلانه از تحولات کشورهای به ویژه اسپانیول زبان قرار داده است).
البته که از حیث فنی نیز کیفیت بالای امکانات فنی شبکه هیسپان تیوی در قالبهایی نظیر استودیوهای خبر مدرن و همچنین تصویربرداری زیبا و امثالهم هم با جذابیتهای خاصی همراه است که همین موضوعات شبکه هیسپان تیوی را به شبکهای جدی و جذاب در میان شبکههای فعال در حوزه کشورهای اسپانیول زبان تبدیل کرده است.
سه: کنشگری در طرحواره کلی فعالیت رسانههای ضدامپریالیست
در نهایت باید گفت که هیسپان تیوی از جمله رسانههایی است که تریبون خود را در اختیار صداهای به حاشیه رانده شده از سوی جریان مسلط امپریالیست سیاسی و رسانهای قرار میدهد و همین موضعِ آن سبب شده که دشمنیهای زیادی از سوی جریانهای مذکور به سمت آن جلب شوند.
اهمیت این بخش از فعالیتهای شبکه هیسپان تیوی از آن جهت قالب توجه است که بدانیم در سالهای اخیر، جنبشهای ضدغربگرا و ضدامپریالیست در منطقه آمریکای لاتین، اوجگیری قابل توجهی داشتهاند و حتی پیش از این مسئله نیز هیسپان تیوی کنشگری خود را در کشورهای مختلف این منطقه آغازکرده و به صدایی برای این جریانها تبدیل شده است.
این مسئله در بطن خود حاکی از این مسئله است که هیسپان تیوی نوعِ جهت گیری علایق سیاسی و اجتماعی افکار عمومی مردم آمریکای لاتین و به طور خاص خستگی و نارضایتی آنها از نسخههای دستوری حکمروایی غربی و به ویژه آمریکا در حوزههای مختلف را به خوبی درک کرده است و خود را در مسیر استقلالطلبی و روحیه مبارزه با سلطه غرب بر کشورهای آمریکای لاتین قرار داده است.