شبکه تلویزیونی الجزیره به بررسی این سوتل پرداخت که آیا کنگره آمریکا، توافق جدید در مذاکرات وین ایران را به تعطیلی خواهد کشاند؟

در گزارش این شبکه آمده است: اعضای جمهوریخواه در دو مجلس نمایندگان و سنا متعهد شده‌اند که با توافق احتمالی مخالفت کرده و در راه آن کارشکنی خواهند کرد. این در حالی است که اعضای دمکرات در حمایت از توافق با هم متحد نیستند و اکثر آنان با آن مخالفند. بر اساس قانون اساسی آمریکا کنگره نمی‌تواند در راه دستیابی به توافق کارشکنی کند زیرا این امر در چارچوب حوزه وظایف و اختیارات قوه مجریه به رهبری جو بایدن رئیس‌جمهوری قرار دارد اما کنگره با تصویب برخی از قوانین در راه اجرای برخی از بندهای توافقنامه می‌تواند کارشکنی کند. جمهوریخواهان در مجلس سنا به اتفاق آرا در سال ۲۰۱۵ با توافق به دست آمده توسط باراک اوباما رئیس‌جمهور دمکرات در آن زمان اعلام مخالفت کردند. بر همین اساس در یک رویداد قابل انتظار ۳۳ جمهوریخواه خطاب به جو بایدن رئیس‌جمهور اعلام کردند که قصد دارند اگر بر اساس قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ شناخته شده به نام برجام به کنگره اجازه بازنگری در توافق هسته‌ای جدید و رای‌گیری در مورد آن را ندهد، اجرای هر گونه توافقی را ناکام بگذارند.  بر اساس این قانون رئیس‌جمهوری آمریکا می‌بایست ظرف پنج روز متن هر گونه توافقی با ایران درخصوص برنامه هسته‌ای این کشور را در اختیار کنگره قرار دهد به گونه‌ای که به قانون گذاران در صورت تمایل آنان اجازه بازنگری و رای‌گیری در مورد آن را خواهد داد. 

مخالفان احیای توافق هسته‌ای در حال حاضر به ویژه در مجلس سنا اکثریت را در کنگره تشکیل می‌دهند. برخی از منتقدان دارای صراحت لهجه بیشتر در مورد توافق هسته‌ای تاکید کرده‌اند که رئیس‌جمهور آینده آمریکا ممکن است از این توافق خارج شود.

کاری که کنگره می‌تواند انجام دهد و احتمالا آن را انجام خواهد داد با اعمال مجازات‌های جدید علیه ایران به بهانه‌های مختلف اجرای هر گونه توافق جدیدی را دچار مشکل خواهد کرد و یا آنکه در راه لغو برخی از تحریم‌ها که دولت بایدن وعده آنها را داده کارشکنی خواهد کرد.

باربارا اسلاوین کارشناس مسائل ایران و مدیر طرح آینده ایران در موسسه شورای آتلانتیک می‌گوید: بسیاری از دمکرات‌ها از جمهوریخواهان مخالف توافق هسته‌ای با ایران حمایت خواهند کرد و جمهوریخواهان نیز به هشدارهای خود علیه ایران ادامه خواهند داد، مبنی بر اینکه کاهش تحریم‌ها تنها یک اقدام موقت است.

دیوید دی روش استاد تحقیقات امنیتی در دانشگاه دفاع ملی خاطرنشان کرد که هر گونه واکنشی از سوی کنگره در هر حال قابل پیش‌بینی است.

«دیوید ماک» معاون سابق وزیر خارجه در امور خاورمیانه هم ابراز داشت: کلید موضع‌گیری کنگره در اختیار شمار‌اندکی از دمکرات‌ها همچون سناتور «چاک شومر» رهبر اکثریت در مجلس سنا و سناتور «روبرت منندز» رئیس‌کمیسیون روابط خارجه در مجلس سنا قرار دارد و هر دو علی‌رغم گرایش داشتن به حزب دمکرات و نزدیک بودن به باراک اوباما، با توافق مخالفت کردند.

«جودت بهجت» استاد امور امنیت ملی در مرکز خاور نزدیک و جنوب آسیا در دانشگاه دفاع ملی و کارشناس مسائل ایران معتقد است که به طور حتم تقریبا تمامی جمهوریخواهان و شمار قابل توجهی از دمکرات‌ها با توافق جدید مخالفت خواهند کرد.

 

یک روزنامه اصلاح‌طلب می‌گوید؛ اگر در زمان روحانی توافق می‌کردیم، الان وارد بازار انرژی اروپا شده بودیم.

روزنامه آرمان از قول یک عضو سابق وزارت خارجه نوشت: روسیه در مذاکرات وین نقش رابطه را بین ایران و کشورهای غربی ایفا می‌کرد. کار به جایی رسیده بود که اولیانوف در برخی مقاطع در عمل به‌جای هیئت ایرانی حرف می‌زد. وی با رابرت مالی و هیئت عربستانی نیز دیدار و گفت‌وگو کرد. در پاسخ به اینکه پس از حمله روسیه به اوکراین این نقش به چه میزان خواهد بود باید گفت: قطعا هیچ. بدون تردید از این پس نقش روسیه در مذاکرات وین به صفر خواهد رسید. در چنین شرایطی موضع ایران نسبت به قبل ضعیف‌تر خواهد شد. اینکه ایران در چنین شرایطی چگونه قصد دارد به مذاکرات ادامه بدهد جای سوال خواهد داشت. مواضع اخیر ایران که خواستار توقف جنگ در اوکراین شد شاید کشورهای غربی را متقاعد کند که موضوع برجام را به صورت جداگانه در دستور کار قرار بدهند تا به نتیجه برسد.

 این دیپلمات سابق افزوده است: واقعیت غیرقابل انکار این است که دولت سیزدهم و تیمی که در حال مذاکره با کشورهای غربی است، در این مدت بسیاری از فرصت‌ها را از بین بردند. اگر اجازه داده شده بود مذاکرات در دولت روحانی به نتیجه برسد قطعا فایده بهتری برای ایران به همراه داشت. اگر این اتفاق رخ داده بود منافع ما زودتر تامین می‌شد و ما می‌توانستیم از امتیازهایی که در اختیار داریم بیشتر به سود خود استفاده کنیم. اگر این اتفاق رخ داده بود ما در شرایط کنونی می‌توانستیم وارد بازار گاز و انرژی اروپا شویم. بدون تردید این اتفاق از نظر اقتصادی پیامدهای مثبت و تعیین‌کننده‌ای برای ایران به همراه داشت. ما ملاحظات و روابطی داریم که براساس آن واکنش نشان می‌دهیم. این البته بحث دیگری است که مسئولان در جمهوری اسلامی ملاحظات خود را در نظر بگیرند و واکنش متناسب با آن را نشان دهند.

اظهارات این  دیپلمات سابق از جهات متعدد، مخدوش و غیرواقعی است. نخست این که ما یک بار در زمان روحانی توافق کردیم، اما با وجود برجام، اروپا حاضر به پیشنهاد خرید گاز ایران و کاهش وابستگی به گاز روسیه نشد.

ثانیا اروپا به قدری سطح پایین و مبتذل در پسابرجام ظاهر شد که نه تنها به تصریح آقای ظریف به 11 تعهد برجامی خود عمل نکرد، بلکه حتی نتوانست به وعده‌های بی‌مایه‌ای مانند راه‌اندازی کانال SPV و INSTEX عمل کند و حال آن که این وعده‌ها،‌ یک دهم تعهدات برجامی اروپا هم نبود. یعنی اروپا نه تنها جرأت نکرد به وعده خرید نفت ایران و فروش غذا و دارو عمل کند بلکه حتی نخواست و نتوانست که در ازای دریافت پول نفت فروخته شده ایران به سایر کشورها، با ایران معامله کند.

ثانیا جهت اطلاع این دیپلمات سابق باید یادآوری کرد که در زمان آقای روحانی مشکل تحریم‌ها حل نشده بود. یعنی نه در برجام تحریم‌ها لغو شد و نه در مذاکرات سه سال بعد عهدشکنی و خروج آمریکا از برجام، تکلیف این موضوع روشن نشده بود. بنابراین باید پرسید وقتی تحریم‌ها سر جای خود بود، توافق می‌کردیم که چه بشود؟ فقط اجازه بازگشت آمریکا به توافق و دسترسی به مکانیسم ماشه(بازگرداندن خودکار تحریم‌های سازمان ملل) را بدهیم؟! متاسفانه تلقی توافق به هر قیمت(بدون تعیین تکلیف حداقل مطالبات ایران) همان کلاهی بود که در برجام سر تیم روحانی گذاشتند و خسارت‌های هنگفتی را که بر ایران تحمیل کردند و با این وجود، عجیب است که همچنان بر همان مسیر انحرافی تاکید شود.

 

اگر آمریکا حاضر به دادن تضمین نباشد، دولت جمهوری اسلامی هیچ الزامی به توافق ندارد.

روزنامه وطن امروز ضمن تأکید بر تحلیل فوق نوشت: مدتی است عباراتی ثابت بسان ترجیع‎بند در همه خبرهایی که از وین می‎رسد تکرار می‎شود؛ اینکه «ایران پیشنهادها و راه‎حل‎هایش را ارائه داده و حالا نوبت طرف مقابل است که عزم خود را نشان دهد»، اینکه «مذاکرات از فاز فنی گذشته و به سطح سیاسی رسیده و از اینجا به بعد همه چیز بستگی به تصمیم‎های سیاسی طرفین دارد»، اینکه «ایران تمام گام‎های لازم را برداشته و این آمریکاست که زیر بار ارائه تضمین‎‌های مورد نظر ایران نمی‎رود»، اینکه «تا درباره همه چیز توافق نشود، درباره هیچ چیز توافق نشده است»، اینکه «حصول توافق همان اندازه محتمل است که عدم توافق»... و مواردی از این دست. اصلا انگار سوزن اخبار مذاکرات روی این گزاره‎ها گیر کرده و پیش نمی‎‌رود.  برای چندمین بار است که خبر پایان مذاکرات و امضای توافق منتشر و درباره داده‎ها و ستانده‌های ایران حرف و تحلیل ارائه می‎شود و به فاصله کوتاهی همه چیز تکذیب می‌‎شود. 

آنچه مسلم اما حقیقت ماجراست اینکه فراسوی همه گمانه‎زنی‎ها چه چیزی در متن واقع رقم خورده و می‎خورد. مهم تیم مذاکره است که مرعوب و مقهور این فضای رسانه‌ای نشود و سر سوزنی از مطالبات بحق ملت کوتاه نیاید.  تیم مذاکره باید به‌خاطر داشته باشد این دولت به مردم قول توافق نداده و با قول توافق از مردم رأی نگرفته که «هر توافقی» برایش بهتر از «عدم توافق» باشد. هدف از مذاکرات «رفع تحریم‎ها» و «انتفاع ملت» است، نه کسب «جام اخلاق» در پایبندی به تعهدات و نمایاندن چهره بی‎اخلاق طرف مقابل به جهانیان! بنابراین «صرف توافق» دستاوردی برای این دولت به حساب نمی‎آید و اگر آمریکا حاضر به دادن تضمین نیست، حضرات الزام به «هر توافق»ی ندارند، چه اینکه مردم از رویکرد «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» رو گردانده و رو به گفتمانی آورده‎اند که شعارش تکیه بر توان داخلی است و متعهد شده امور مملکت را فارغ از توافق پیش ببرد. 

توافق زمانی ارزش دارد که ستانده‎ای حقیقی و بلندمدت با ارزشی لااقل هم‎تراز داده‎های بسیاری داشته باشد که به ‎مثابه تعهدات ایران لحاظ شده‎ است. در غیر این صورت «عدم توافق» به مراتب نسبت به توافقی فاقد تضمین‎های اعلام شده ارزش بیشتری دارد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های غربی و دنباله‌های ایدئولوژیک‎شان در کشور، مقصود از مذاکره برای دولت فعلی «احیای برجام» نبوده است و چنانچه امکانی برای رفع مؤثر همه تحریم‎ها ندارند، عطای توافق را به لقای آن بخشیده و بیش از این ملت را در حالت تعلیق نگاه ندارند. توافقی که فاقد تضمین‎های اعلام شده باشد و هیچ ضمانت عینی برای تحقق تعهدات طرف مقابل در آن لحاظ نشده باشد، همان «برجام» است، آن هم به وجهی که اجرا شد. توافقی هم که نهایتش «برجام» باشد، فرجامش هم می‎شود «خسارت محض». 

 

سخنگوی دولت سابق می‌گوید اعضای دولت تدبیر و امید آمادگی دارند تجارب خود از دستاوردهای اقتصادی توافق برجام را در اختیار دولت سیزدهم قرار دهند.

علی ربیعی از جلسه اخیر برخی اعضای دولت تدبیر و امید خبر داده و نوشت: «شنبه‌شب با تعداد زیادی از اعضای دولت دوازدهم و رئیس‌جمهور پیشین جلسه‌ای آنلاین داشتیم. هرچند این روزها برخی همین جلسات را تاب نمی‌آورند و برای آن عبارات و اصطلاحاتی بکار می‌برند. آقای روحانی در این جلسه گفت: مذاکرات هسته‌ای و احیای برجام مهم‌ترین اتفاق و مسئله کشور در چند ماه اخیر است. مهم نیست که این توافق را چه کسانی احیا می‌کنند یا چه کسانی مذاکره می‌کنند، مهم آثار و تبعات آن است که باید در رشد کشور مشاهده شود. مذاکرات و توافق هسته‌ای باید منافع و مصالح کشور و مردم را تأمین کند و نتایج آن بر زندگی مردم تأثیر بگذارد. اعضای دولت تدبیر و امید آمادگی دارند به طرق مختلف تجارب خود از دستاوردهای اقتصادی توافق برجام که موجب رشد اقتصادی و کنترل تورم پس از برجام شد را در اختیار دولت سیزدهم قرار دهند».

جهان نیوز، در واکنش به این خبر، از مخاطبان خواست نظر خود را به اشتراک بگذارند؛ که گزیده‌ای از آن را می‌خوانید:

- ما رو به خیر تو امید نیست شرمرسان.

- آقای روحانی یادت است چقدر به دولت قبل از خودت تهمت زدی؟! یادت است چقدر به منتقدان و دلسوزان تهمت زدی؟! یادت است وقتی با کدخدایان تلفنی صحبت کردی توی ابرها بودی؟!!

- خسارت محض 

- روحانی که میگفت دیوار تحریم‌ها فرو ریخته است! 

- دولت روحانی ضعیف ترین دولت بعد از انقلاب بود. 

- این آقا هر وقت حرف میزنه تن آدم میلرزه...

- تازه کشور روی آرامش به خود میگیره. 

- میشه یک مدت هیچ عکس و خبری از ایشان منتشر نکنید یکم اعصابمون آرام بشه!!!! 

- ره میخواد بگه هرچی غربیا خواستن بدین بهشون، چیزی هم نگیرید.

- آقای ربیعی مطمئنا» خود تو هم موقع نوشتن این متن کلی غش و ریسه رفتی!! 

- آقای روحانی تو اگر کاربلد بودی مردم را به روز سیاه نمی‌انداختی!!!

- اگر این فرد تدبیر داشت که وضعیت مملکت این نبود.

- انتقال عبرت عبارت مناسب تری هست تا انتقال تجربه... 

- مثلا چه تجربیات نقد به نسیه، لبخند، امضای کری، صبح جمعه...

- یکی از تجربیات: نشستن در کاخ سعد آباد و صدور اوامر و فرمان تصویری 

- خواهش می‌کنم.سکوت کنی برات بهتره. چون مردم روزگار خوشی از تدبیرات نداشتن 

- دولت فعلی بدون برجام و FATF صادرات غیرنفتی را 50 درصد و صادرات نفت را 100 درصد افزایش داده و ارز حاصله هم به کشور باز می‌گردد. 

- گر اگر طبیب بودی سر خود دوا نمودی!!! 

در طول دوران ریاست جمهوری شما چه بدبختی‌هایی مردم از سیاست‌های شما که ندیدند و نکشیدند.... 

- نظر من اینه روحانی و کابینه اش تا ابد ساکت باشن 

- فقط یه گوشه بشین و کارت به هیچی نباشه و اجازه بده سید ابراهیم از تجربیات خودش استفاده کنه بلکه بتونه بخشی از کارهای 30 جنابعالی و همفکرانت رو درست کنه. 

- این بنده خدا باید الآن در محضر دادگاه و قاضی پاسخگوی کارهای 8 ساله اش می‌بود.

- برای اینکه هنوز پاسخگو نشده. 

- روحانی پیش می‌گیره که پس نیوفته....

- میخواد به رئیسی بگه آب خوردن مردم رو به برجام ربط بده

- آقای رئیسی کار نکن بشین خونه. چه خبره هرجمعه سفری، به جای پرشیا هم از بی‌ام و استفاده کن!

-حتما در مورد نحوه ساخت و تولید و عرضه سنگ پا میخواهند توضیح دهید.....!!!!! 

- تجربه دولت روحانی عبرت بود و نباید دیگر تکرار شود.