امیـد، تلاش مستمر و توکل رمز پیروزی جامعه اسلامی
گروه گزارش
توصیه من امید و نگاه خوش‌بینانه به آینده است. بدون این کلید اساسیِ همه قفل‌ها، هیچ گامی نمی‌توان برداشت. آنچه می‌گویم یک امید صادق و متّکی به واقعیت‌های عینی است. اینجانب همواره از امید کاذب و فریبنده دوری جسته‌ام، اما خود و همه را از نومیدی بیجا و ترس کاذب نیز برحذر داشته‌‌ام و برحذر می‌دارم. سیاست تبلیغی و رسانه‌ای دشمن و فعّال‌ترین برنامه‌های آن، مأیوس‌‌سازی مردم و حتی مسئولان و مدیران ما از آینده است. خبرهای دروغ، تحلیل‌های مغرضانه، وارونه نشان‌دادن واقعیت‌ها، پنهان کردن جلوه‌های امیدبخش، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان‌دادن یا انکار محسنات بزرگ، برنامه همیشگی هزاران رسانه صوتی و تصویری و اینترنتی دشمنان ملت ایران است؛ و البته دنباله‌های آنان در داخل کشور نیز قابل‌مشاهده‌اند که با استفاده از آزادی‌ها در خدمت دشمن حرکت می‌کنند. شما جوانان باید پیش‌گام در شکستن این محاصره تبلیغاتی باشید. در خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید. ترس و نومیدی را از خود و دیگران برانید. این نخستین و ریشه‌ای‌ترین جهاد شما است.
(بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران 97/11/22)
امیدبخشی و تقویت باورهای مردم برای ساخت کشور و تلاش در این امر مهم‌ترین اقدام روز است. چنانچه می‌خواهیم جلوی دشمن بایستیم، چاره‌ای نداریم جز اینکه ابتدا در حوزه اجتماعی امیدآفرینی کنیم و گام‌های اقتصادی جدی در تولید و مصرف داخلی برداریم و ابداعات و رفتن به سمت تکنولوژی نوین را توسعه دهیم. مانند: حوزه‌های پزشکی، درمانی و فناوری‌های نوین.
در حوزه‌های فرهنگی نیز باید بکوشیم تا در مقابل جبهه قدرتمند دشمن که تلاش می‌کنند ما را تحت‌تأثیر فرهنگ خود قرار دهند و از هم جدا کند، بایستیم.
با این حال امیدبخشی به جامعه و تدوین شرایط حساس کنونی و برخورد با بانیان وضع موجود از محورهایی است که در روزگار کنونی می‌تواند و باید بر روی آن کار کرد و روشنگری در این امر بسیار ضروری است و باید مردم را به آینده امیدوار کرد.
امیدبخشی و غلبه بر اضطراب
امید به این معناست که فرد احساس می‌کند به آنچه دلش می‌خواهد می‌رسد. بر همین اساس امید در واقع یک احساس، مبتنی بر تفکرات فرد است؛ به این صورت که فرد برای احساس امید از درون، باید یک هدف و نقطه مطلوب در ذهن داشته باشد و برای رسیدن به آن، برنامه‌ریزی کند. همان‌طور که از این مطالب برداشت می‌شود، امید یک احساس بی‌دلیل و واهی نیست. برای ایجاد امید، شما باید هدف داشته باشید و برای رسیدن به هدف برنامه‌ریزی کنید.
محدثه محمدپور یک مشاور برایمان توضیح می‌دهد: «امید دارای سه مؤلفه بسیار مهم است:
1. داشتن یک هدف ذهنی مشخص
2. برنامه‌ریزی برای رسیدن به هدف
3. متناسب بودن برنامه‌ها با توانایی فرد برای به اجرا درآوردن برنامه
اصل جمع هر سه مؤلفه، باعث به‌وجودآمدن امید خواهد شد. همچنین درصورتی‌که هریک از این 3 عامل وجود نداشته باشند، شما نسبت به آن مسئله احساس امیدواری نمی‌کنید. آنچه بیش از همه احساس امید را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و فرد را در ناامیدی فرومی‌برد، این است که راه‌هایی برای دستیابی به هدفش در ذهن نداشته و یا علی‌رغم اینکه راه را می‌شناسد، توانایی قدم برداشتن در این راه را نداشته باشد.»
وی در ادامه می‌گوید: «شاید این سؤال برای شما هم پیش بیاید که امید در زندگی فردی و اجتماعی چه جایگاهی دارد؟ امیدوار بودن به شما این امکان را می‌دهد که در زندگی فردی خود فعال باشید و با برنامه‌ریزی مناسب به سمت اهدافتان حرکت کنید. از طرفی امید به شما در غلبه بر شرایط سخت امروز و همچنین نگرانی‌هایی که از آینده دارید کمک خواهد کرد. برای مثال در نظر بگیرید که یکی از نزدیکان شما به یک بیماری سخت مبتلا شده است. امیدواری به شما کمک می‌کند تا با انجام فعالیت‌های موردنیاز، در جهت بهبودی وی تلاش کنید و همچنین اضطرابی را که نسبت به آینده وجود دارد، تا حدودی کاهش دهید، زیرا می‌دانید که در مقابل فعالیت‌های انجام‌شده، قطعاً نتیجه‌ای را به دست خواهید آورد.
همچنین بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده، امید باعث می‌شود تا بسیاری از بیماری‌های روحی نظیر افسردگی و اضطراب کاهش پیدا کرده و عوامل مثبتی نظیر احساس رضایت از زندگی، عزت‌نفس و بهزیستی در فرد افزایش پیدا کند و در نتیجه رویکرد درمانی امید شکل بگیرد.»
محمدپور تأکید دارد: «روان‌شناسان معتقدند، چنانچه فرد اتفاقات منفی زندگی را به‌صورت درونی، پایدار و کلی ببیند، دچار ناامیدی خواهد شد. در نتیجه تغییر دیدگاه‌های وی، می‌تواند باعث احساس امیدواری در فرد بشود. در این راه کمک‌گرفتن از روان‌شناس می‌تواند بسیار مفید واقع شود.»
از این مشاور سؤال می‌کنم: «اساساً امید با خوش‌بینی محض چه تفاوتی دارد؟» وی پاسخ می‌دهد: «خوش‌بینی یک احساس درونی مبنی بر این است که فرد به یک خواسته و شرایط مطلوب دست پیدا خواهد کرد. اما امید به معنای این است که فرد برای هدف خود راهکارهایی را در نظر بگیرد و برای رسیدن به هدفش این راهکارها را به انجام برساند. همچنین می‌توان امید را در یک فرد ایجاد کرد، اما خوش‌بینی یک احساس غیرمنطقی و بی‌اساس در فرد است. اگرچه می‌توان انتظار داشت که افراد خوش‌بین، بیش از سایرین برای دستیابی به شرایط بهتر تلاش کنند و نگاه مثبت‌تری به دنیا داشته باشند.»
اثر رسانه‌ها باید آگاهی و امیدبخشی باشد
سردار مظاهر مجیدی فرمانده سپاه انصارالحسین(ع) استان همدان تأکید دارد: «فعالیت رسانه‌ها در انتشار اخبار، باید علاوه بر ایجاد آگاهی در جامعه امید و انگیزه هم ایجاد کند. فعالیت اهالی رسانه برای انتشار اخبار و اطلاع‌رسانی در این فضا باید با ایجاد انگیزه در جامعه و امیدبخشی به مردم به‌عنوان یک اولویت همراه باشد.»
سردار «مظاهر مجیدی» می‌افزاید: «رسانه‌ها در حقیقت حلقه اتصال حاکمیت با مردم و جامعه هستند و بر همین اساس کارکرد رسانه در راستای اثرگذاری، بیان واقعیت‌ها و اطلاع‌رسانی، بسیار مهم و قابل‌توجه است.»
او با اشاره به حساسیت کار رسانه و اهمیت کارکرد مؤثر و مطلوب آن در جامعه، می‌گوید: «در این میان شیوه بیان مطالب که توأم با امیدبخشی و تقویت انگیزه در سطح جامعه و اقشار مختلف مردم باشد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
فرمانده سپاه انصارالحسین(ع) استان همدان تصریح می‌کند: «اهالی رسانه و فعالان حوزه خبر و اطلاع‌رسانی، هنرمندانی باذوق و سلیقه هستند، چرا که نگارش زیبا و بیان اثرگذار مطالب و انعکاس دقیق رویدادها، هنری بسیار ظریف است و فعالان این عرصه نیز همواره این کار را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهند. بیان اثرگذار، منطقی و منطبق بر واقعیت مسائل به‌عنوان یک اصل و اولویت باید همواره موردتوجه اهالی رسانه به‌عنوان یک کارکرد مهم و قابل‌توجه باشد.»
وی در انتهای صحبت‌هایش تصریح می‌کند: «اصحاب رسانه در تولید مطالب و محتوا‌های خود باید به موضوع مهم شهدای شاخص استان نیز توجه ویژه‌ای داشته باشند.»
مهم‌ترین رسالت حوزه‌های علمیه
امیدبخشی به جامعه
حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین می‌گوید: «هنر ما طلاب این است که برای بد اخلاقی‌های که بعضاً در جامعه دیده می‌شود، چاره‌جویی کنیم که خیلی از طلاب این کار را کرده‌اند و در سفر تبلیغی خود در روستاها به‌جای اینکه فقط به منبر و مسجد بروند در زمین‌های کشاورزی هم رفته و تحولات زیادی در نقاط مختلف کشور به وجود
آورده‌اند.»
وی، اولین و مهم‌ترین رسالت حوزه‌های علمیه را امیدواری و امیدبخشی دانسته و خاطرنشان می‌کند: «محال است که ما با قرآن سروکار داشته و مأیوس باشیم چراکه در آیه ۲۸۶ سوره بقره شیطان می‌گوید: شما چیزی ندارید و شیاطین استکباری دائماً در حال القای ناامیدی و نتوانستن هستند که قرآن اجازه نمی‌دهد ما این‌گونه باشیم.»
امام‌جمعه قزوین ادامه می‌دهد: «بیشترین منابع امید در مقابل یاس پراکنی شیطان را می‌توان در این آیه دید. پس باید حوزه‌هایمان را امیدوار به بار آوریم و باید تلاش کنیم این اکسیر معنوی تأثیرگذار در طلاب افزایش پیدا کند.»
گل‌واژه‌های همت و امید در کلام رهبری
با توجه به اشراف کامل رهبر معظم انقلاب بر اوضاع اقتصادی اعم از مشکلات و توانایی‌ها، ایشان همواره خواستار جلوگیری از حاشیه‌‌سازی و متاثرنشدن از جو زمانه شده‌اند تا امور جامعه در کمال آرامش و شناخت درست به سامان رسانده شود.
ظرفیت‌های داخلی که رهبری برآن تأکید دارند، عبارتند از:
-۱ ظرفیت‌های مهم اساسی و اقتصادی، مادی مثل معادن، جنگل‌ها، موقعیت جغرافیایی، تنوع اقلیمی.
-۲ ظرفیت تاریخی و هویتی ملی ملت ایران به‌عنوان یک عامل اقتدار و شکوه.
-۳ ظرفیت‌های معنوی یعنی ایمان مذهبی و انقلابی و جهادی که بنیه قوی و حضور در میدان حوادث و دفاع از انقلاب را سبب شده است.
رهبر معظم انقلاب بسیار ظریف و دقیق کشور را به موجودی قوی، اما دارای بیماری معرفی می‌کنند که قوی بودن بنیه بیمار، قدرت دفاعی را بالا برده، اما بیماری خطرناک است و خطرآفرین و باید این مشکلات را در اولویت رسیدگی قرار دهند:
الف- مشکلات بنگاه‌های تولیدی و توجه به افزایش و جهش تولید.
ب- سختی معیشت طبقات پیین و متوسط جامعه.
ج- نادیده نگرفتن نقش تحریم‌ها و توجه به ظرفیت‌های داخلی در دوران تحریم.
د- توجه دادن به طرح‌های زیربنایی کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان.
حجت‌الاسلام و المسلمین ذوعلم عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه می‌گوید: «در بیانیه گام دوم انقلاب، رهبر معظم انقلاب اسلامی یک مرحله جدیدی از خود‌سازی و جامعه‌پردازی و تمدن سازی را نوید می‌دهند و همه مخاطبان به خصوص جوانان را به آن دعوت می‌کنند. در حوزه‌های علمیه نیز مراجع سیاستگذاری حوزه، بخش‌های مدیریتی و طیف بدنه جوان و فاضل حوزوی مخاطب مستقیم بیانیه گام دوم تلقی می‌شوند.»
وی در ادامه می‌گوید: «امروز تعامل فرهنگی و اندیشه‌ای مناسبی میان حوزه‌های علمیه با نهادهای تربیتی، آموزشی و رسانه‌ای وجود دارد و این تعامل تجربه‌های خوبی را در دوره بعد از انقلاب داشته، ولی کافی نیست. با این تجربه باید ساختارهای موثرتر و کارآمدتری برای این تعامل طراحی شود لذا ضروری است با نگاه جهادی و انقلابی به این تعاملات توجه شود و سرمایه‌گذاری مدیریتی و فراهم کردن زیرساخت‌ها و امکانات لازم برای اینکه این تعاملات موثر واقع شوند در دستور کار قرار گیرد تا یک نوع کمک فرهنگی به دستگاه‌های مسئول رسانه‌ای و آموزشی و تربیتی و پژوهشی انجام می‌گیرد.»