شایعه‌سازی، تکنیکی برای فرار از حقیقت پیدایش ویروس کرونا
در میان سیل اخبار نادرست و شایعات رعب‌آورِ ویروس کرونا دیگر کسی فرصت اندیشیدن به چرایی پیدایش این ویروس را ندارد و این همان دلیل پیدایش شایعات است. شایعه‌سازان اصلی چه کسانی هستند؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم، شایعه یکی از اصلی‌ترین آفت‌های رسانه و حوزه خبر است و شایعه‌سازی به چند دلیل اتفاق می‌افتد. یکی از اصلی‌ترین دلایل پیدایش شایعات لذت انتشار اخبار دست اول توسط عاملان غیرحرفه‌ای حوزه خبر است و این لذت از نیاز به دانستن بشر و القای حس دانای کلی افراد تغذیه می‌شود. اشخاص دوست دارند حامل اخبار دست اول باشند و این لذت به دلیل حس جلب توجه شکل می‌گیرد. اما گاهی شایعه‌سازی اهداف کلان و سیستماتیک دیگری را پی می‌گیرد. این جریان شایعه‌سازی دیگر به عملکرد اشخاص ارتباطی پیدا نمی‌کند و اهداف کلان‌تری را پیگیر است که متاسفانه فضای اطلاع‌رسانی ایران اغلب دچار شایعه‌سازی‌های سیستماتیک می‌شود. کافی است چند رویداد با اهمیت کشور را نه در سال‌های دور بلکه در همین سال‌ها پیگیری کنید تا به این جریان‌سازی‌ها پی ببرید.
کلیپ های غیرعادی تولید شده با موضوع کرونا
در فضای مجازی
اخبار مربوط به ویروس کرونا هم تحت تأثیر همین روال شایعات قرار گرفته است اما شرایط شایعه‌سازی در ایران با دیگر کشورها متفاوت بود. نهادهای فعال برای پیشگیری و درمان ویروس در سایر کشورها با معضل دیگری به نام شایعه یا کمتر مواجه بودند و یا اصلا ذهن خود را درگیر آن نکردند اما این موج هراس و شایعه در ایران شکل دیگری داشت و در اغلب موارد هدایت شده بود. کلیپ های تولید شده دارای سناریو و روندِ ترند شدنشان در فضای مجازی غیرعادی بود. اغلب این کلیپ‌ها هم از رسانه‌های معاند و ضد انقلاب سر در می آوردند.
به‌عنوان مثال مشخص شد پرستاری که با گریه مصنوعی از شرایط بحرانی می‌گفت یک فرد عادی بوده است. بعد از دستگیری او توسط اطلاعات سپاه معلوم شد این کلیپ‌ها برای «مصی علی‌نژاد» فرستاده می‌شدند؛ یا نمایش افتادن افراد در خیابان و بی‌توجهی به آنها، که معلوم شد این افراد مشکلات دیگری غیر از کرونا داشتند یکی از اعتیاد رنج می‌برد و دیگری مبتلا به بیماری صرع بود.
اما جریان شایعه‌سازی تنها متمرکز بر نمایش بی‌تدبیری مسئولان داخلی نشد و فرآیند درمانی ویروس را هم نشانه گرفت، تا جایی که برای درمان؛ راهکارهای غلط و غیرعلمی پیشنهاد می‌شد و جان مردم را به خطر می‌انداخت. حالا هم محدودیت تردد و قرنطینه، بهانه تازه شایعه‌سازان قرار گرفته است. جریان شایعه‌سازی هم تنها محدود به ایران نشده و برخی کشورها مانند چین را در بر گرفته است.
چه جریانی از شایعه‌سازی نفع می‌برد؟!
اما چه جریانی از شایعه‌سازی نفع می‌برد؟ به‌طور حتم شایعه ایجاد می‌شود تا حقیقت در آن کتمان شود. اما کدام حقیقت است که پشت این جریان عظیم شایعه‌سازی پنهان شده است؟ حالا که چین در حال عبور از بحران درمان و پیشگیری کرونا است، فرصت بیشتری برای تمرکز بر دلایل پیدایش ویروس کرونا دارد. افکار عمومی جهان هم تشنه شنیدن این دلایل خواهد بود.
حالا گفت‌وگوهای پراکنده در جهان خبر از ارتباط ویروس کرونا و حمله بیولوژیکی می‌دهند. یک مقام چینی در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «اولین بیمار مبتلا (patient zero) در آمریکا کِی شناسایی شد؟ چه تعداد از مردم آلوده شدند؟ نام بیمارستان‌ها [محل نگهداری افراد آلوده] چیست؟ ممکن است ارتش آمریکا این بیماری همه‌گیر را به ووهان چین آورده باشد. شفاف باشید! آمارهای خود را علنی کنید! شما به ما یک توضیح مدیون هستید!»
گمانه‌زنی‌های دیگری در جهان مطرح شده که اعلام می‌کند ممکن است برخی مبتلایان به آنفلوآنزا در آمریکا که چندی پیش جان خود را از دست داده‌اند در واقع مبتلا به ویروس کرونا بوده‌اند. ممکن است این ویروس در جریان مسابقات ارتش‌های جهان که در اواخر سال 2019 در چین برگزار شد به چین آمده باشد.
یکی از اصلی‌ترین اهداف شایعه‌سازی انحراف افکار عمومی از موضوعی است که شایعه‌سازان علاقه ندارند در فضای رسانه به آن پرداخته شود و مورد کنکاش قرار گیرد. جریان شایعات هم اغلب از منابعی شکل می‌گیرد که مستقیم و یا غیرمستقیم با آمریکا در ارتباط است از رسانه‌های آمریکایی گرفته تا بستر فضای مجازی مرتبط با آن.
باعث تعجب است که چطور اینستاگرام به عنوان یک نرم‌افزار آمریکایی به‌صورت هوشمند می‌تواند عکس شهید قاسم سلیمانی را فیلتر کرده و حساب کاربران را ببندد و یا توئیتر توانایی شناسایی ویدئوهای فیک و جعلی که حتی از برای ساخت آن از «دیپ فیک» استفاده شده باشد را دارند اما توان مقابله با محتواهای جعلی مرتبط با ویروس کرونا را خیر!
شاید تمرکز افکار عمومی بر حقیقت پیدایش ویروس کرونا تبعات زیادی برای آمریکایی‌ها داشته باشد.