ترمز برجام را بکشید!
محمدحسین حمزه
هرچند توطئه مشترک آمریکا و اروپا در برجام و همدستی دو سوی اقیانوس اطلس برای زیادهخواهی و گستاخی علیه ایران با اهرم توافق هستهای عیان شده اما دولت همچنان سیاست غلط ادامه برجام به هر قیمت را پیش میبرد و خبری از کشیدن ترمز این توافق یکطرفه و خسارتبار نیست. این در شرایطی است که مقامات دولت به دستاورد نزدیک صفر ایران در برجام تصریح میکنند اما از اقدام متقابل این زمینه فقط حرف میزنند و توییت میکنند. دولت هنوز ایران و جهان را با عینک برجام میبیند. آن هم برجامی که در روز نخست اجرا در دی ماه 94 وقتی که هنوز جوهرش خشک نشده بود، توسط اوباما و با اعمال تحریمهای جدید ضد ایرانی نقض و کاغذ پاره شد. مواردی از جمله تصویب بیش از ۸۰ طرح ضدایرانی در کنگره آمریکا، تمدید قانون تحریمی آیسا، غارت ۲ میلیارد دلاری اموال ایران، تصویب قانون محدودیت ویزا، پابرجا ماندن تحریم سوئیفت، تمدید وضعیت اضطراری علیه ایران، تصویب طرح سیاه چاله تحریم یا همان جامعترین بسته تحریمی آمریکا علیه ایران در طول تاریخ و خروج از توافق هستهای، زنجیرهای از پیمانشکنی آمریکا در برجام است. توافق هستهای چه در زمان اوباما و چه در زمان ترامپ نقض شد، چه اینکه به تصریح روزنامه مدعی اصلاحات از ابتدا نوزادی مرده بود. مقامات دولت که سیاست «حفظ برجام به هر قیمت» را رها نمیکنند، ابتدا مدعی شدند که تحریمها با «روح» برجام منافات دارد و «متن» برجام نقض نشده است! با افزایش تحریمها برای لاپوشانی خباثت آمریکاییها از عدم نقض فاحش برجام! گفتند. قانون مادر تحریمهای ایران هم که تصویب شد، مالهکشی را به نهایت رساندند و ادعا کردند که تحریمها جدید نیست و تحریمهای گذشته تجمیع شده است! بهانه دیگر معماران برجام برای حفظ آن ادعای ماهیت امنیتی توافق هستهای است تا از این رهگذر رونق اقتصادی و رفع تحریمها که طبق وعده مقامات دولت باید با اجرای برجام محقق میشد، پوشانده شود. آنها از نقش خیالی آن در دور کردن سایه جنگ میگویند و هراس جنگ را القا میکنند. این در حالی است که جمهوری اسلامی امروز با رشادت مدافعان حرم و مجاهدان فی سبیلالله کشتی جنگی آمریکا را به گل نشانده و هزینهکرد هفت تریلیون دلاریاش در غرب آسیا را دود هوا کرده است.
ادعای دیگر این بود که «اگر مسئولان عالی نظام تصمیم بگیرند، ما اقدام میکنیم»! در طول مذاکرات از برخی خط قرمزهای نظام عبور شد، چگونه حالا اقدام متقابل را به تصمیم مسئولان عالی نظام پاس میدهید؟ رهبر معظم انقلاب بر مسیر قانونی تأکید دارند و دولت میتواند در این زمینه بر اساس قانون مصوب مجلس، شروط رهبری و شورای عالی امنیت ملی اقدام متقابل انجام دهد.
روحانی حتی هنگامی که آمریکا به شقیقه برجام شلیک کرد و لاشه آن را به کناری انداخت، برگ عجیب ادامه آن با اروپا را رو کرد. آن هم برجامی که با بدعهدیهای مکرر آمریکا و اروپا چیزی جز یک جنازه از آن باقی نمانده بود. انفعال دولت و «حفظ برجام به هر قیمت» زیر دندان آمریکا و اروپا مزه کرد. جریتر شدند و دندان طمعشان را تیزتر کردند. مطمئن شدند هر کنش منفی علیه ایران انجام دهند، واکنش عملی از سوی دولت رخ نخواهد داد و میتوانند به راحتی به تحریم ایران ادامه دهند. دولت سیاست «ادامه برجام به هر قیمت» را پیش گرفت، اروپا و آمریکا هم ادامه تحریم و زیادهخواهی را با خیال راحت!
اروپا پس از خروج آمریکا از برجام در حالی که باید مبادلات بانکی با ایران را تضمین میکرد، همسو با این رژیم قیافه طلبکارانه گرفت و محدودیت توان موشکی و نفوذ منطقهای ایران را جار زد و مشت خود را در همراهی با آمریکا بیش از پیش باز کرد. وعده راهاندازی کانال مالیاش هم به «اس پی وی» ـ مبادله نفت در مقابل کالاـ و سپس «اینستکس»- مبادله پول نفت دیگر کشورها با غذا و دارو ـ تقلیل یافت. همان هم سرکاری است. آنها علی رغم خروج آمریکا و تعلل در انجام تعهدات خود، به ایران توصیه میکنند که در برجام بماند! دولت اما همچنان بر حفظ برجام پافشاری میکند! کار به جایی رسید که اروپا برخی دیپلماتهای ایرانی را به بهانههای واهی اخراج یا بازداشت کرد. اسب سرکش گستاخی و تحریم در سایه مسامحه دولت همچنان میتازد. آمریکا روز شنبه باز هم ایران را در حوزه هستهای تحریم کرد. اروپا هم ابراز تأسف!
یکی از علل اصلی افزایش تحریمها در پسابرجام، همین رویکرد منفعلانه دولت در قبال سیل نقض توافق هستهای بوده است. رسانههای غربی هم تشدید فشارهای اقتصادی به ایران را نتیجه عدم واکنش تهران در پاسخ به تحریمهای قبلی و جسور شدن آمریکا به واسطه انفعال ایران توصیف میکنند. دولت و برجام گویا به دو یار جدا نشدنی تبدیل شدهاند. رویه غلط دولت فرصتهای بسیاری را هدر داد و خسارات سنگینی به کشور وارد کرد. دولت باید پاسخ دهد قربانی کردن منافع ملی پای متاع سیاسی تا کی ادامه مییابد؟ معطل ماندن اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی پیامد همین رویکرد بوده است. مردم گرفتار گرانی افسار گسیخته و تنگنای معیشت شدهاند. دولت به جای «حفظ برجام به هر قیمت» و تیرباران منتقدان، هرچه زودتر باید از این مشی دست بکشد و با اتکا بر توان داخلی ظرفیتهای بومی را فعال کند تا میوهها و مواهب اقتصاد مقاومتی به بار نشیند. ماندن در برجام چه دیروز چه امروز چه فردا بازی در کدام زمین است؟ زمین منافع ملی ما یا زمین منافع آمریکا و اروپا؟