مسجد چهلستون داراي يك مدرسه علميه با پانزده حجره و كتابخانة وسيعي در حدود 1500 متر مربع است كه دربارة هريك در شرح زندگي آيت‌الله حسن سعيد تهراني توضيح مختصري خواهد آمد.
اولين امام جماعت مسجد، باني آن آيت‌الله ميرزا مسيح مجتهد استرآبادي و بعد از او فرزند و نوداگان او به ترتيب زير بوده‌اند:
آيت‌الله ميرزا ابوالحسن تهراني
آيت‌الله ميرزا آقابزرگ تهراني
آيت‌الله ميرزا عبدالله سعيد تهراني معروف به چهلستوني
آيت‌الله شيخ حسن سعيد تهراني
حجت‌الاسلام شيخ محمود سعيدي تهراني
در دو محراب ديگر شبستان نيز مدتي ميرزا محمود، ميرزا محمد و ميرزا محمدحسين جامعي نماز مي‌خواندند و ميرزا محمود مسجد جامعي به تدريس سطوح عاليه دروس حوزوي نيز مي‌پرداخته است.
مروري بر زندگي‌نامه برخي از ائمه جماعت شبستان چهلستون
    الف ـ آيت‌الله ميرزا مسيح مجتهد استرآبادي در سال 1193 ق (1157 ش) در استرآباد (گرگان) متولد شد. پدرش قاضي سعيد استرآبادي فرزند ملاآقا بابا فردي فاضل و اهل علم بود و ميرزا مسيح در دامان او مقدمات ادب و فرايض ديني را آموخت و سپس در همان شهر به تحصيل علوم پرداخت و بعد از چند سالي عازم شهر قم شد و از محضر ميرزاي قمي بهره‌ برد و پس از رسيدن به اجتهاد، مدتي در مشهد به سربرد و سپس در تهران ساكن شد و به مجتهد تهراني شهرت يافت. بنابه گفتة مرحوم آيت‌الله مرعشي نجفي نسخه خطي و چاپي رسالة عمليه ميرزا مسيح در كتابخانه ايشان موجود است.
مهدي بامداد دربارة ميرزا مسيح مي‌نويسد:
« ميرزا مسيح مجتهد استرآبادي در سال 1193 ق متولد و در زمان خود مجتهد مسلم تهران بود و نفوذ روحاني زيادي داشت.»
ميرزا مسيح در تهران علاوه بر مقام مرجعيت، شاگرداني نيز تربيت نمود كه اطلاعي از اسامي آنان در دست نيست ولي سه تن از شاگردان وي در مشهد مقدس عبارتند از: حاج ميرزا نصرالله مشهدي (تربتي) از علماي مشهور خراسان و شاگرد حاج ملاهادي سبزواري؛ حاج ميرزا احمد ساوجي از مشايخ فقهاء و شاگرد حاج ملا احمد نراقي؛ شيخ عبدالرحمن شيخ الاسلام، شيخ‌الاسلام و مدرس مشهد مقدس.
آثار قلمي ميرزا عبارت است از:
القواعد الاصوليه، كشف النقاب في شرح اللمعة الدمشقه، شرح كتاب المعاطاة،‌ شرح قواعد الاحكام في معرفة الحلال و الحرام، شرح مختصر النافع، رساله في احكام النيابه و جواب الاسئله‌الفقهيه، رساله في تحقيق ان العقود و الايقاعات هل تحتاج الي اللفظ ام لا، احكام الشرط في ‌العقود و الايقاعات، رساله في الاجتهاد و التقليد، رساله تقليد در اصول دين، كتاب فقه، رساله عمليه المصباح لطريق الفلاح، المصباح، مجموعه مسائل متفرقه.
ميرزا مسيح علاوه بر شهرت علمي و اجتماعي در زمان خويش، به‌خاطر جريان قتل الكساندر گريبايدوف وزير مختار روسيه، در تاريخ سياسي ايران نيز جايگاه ويژه‌اي دارد. به خلاصه ماجرا از كتاب گلشن ابرار توجه نمائيد.
قيام مردم تهران
به رهبري ميرزا مسيح
در روزگاري كه ميرزا مسيح مشغول آگاهي بخشيدن به مردم در امور شرعي و اجتماعي بود به موجب بي‌كفايتي و سستي دربار و اختلاف شاهزادگان و عيّاشي فتحعلي‌شاه قاجار و نيز به سبب ويژ‌گي‌هاي جغرافيايي و اقتصادي، ايران به پهنه رياست بازي جهاني كشيده شد و آلت دست توسعه طلبي، غارت، تجاوز و تهاجم بيگانگان گرديد. ميرزا مسيح كه به نيرنگ‌ها و دسيسه‌هاي قواي سلطه‌طلب واقف بود، با بيانات افشاگرانه خويش مردم را نسبت به سياست‌هاي حيله‌گرانه متجاوزان آگاه مي‌ساخت و از اين‌كه سياستمداران قاجار در غفلت و بي‌خبري و عياشي به‌سر مي‌بردند بسيار نگران بود. روسها از ضعف و نابساماني و اختلاف شاهزادگان ايران سوءاستفاده كرده، در تجاوزات پي‌درپي خود بخش‌هايي از ايران را به قلمرو خود افزودند و معاهده‌هاي ننگيني را به كشور ايران تحميل كردند. از جمله آنها معاهدة ننگين تركمنچاي است كه در پنجم شعبان 1243[30/11/1206ش] بين ايران و روس بسته شد و چون زنجيرگراني براي مدت تقريباً يك قرن سياست و اقتصاد ايران را خدشه‌دار كرد و آثار نكبت ‌بار فرهنگي و نظامي فراواني به ‌بار آورد. در تحميل غرامت سنگين ناشي از جنگ با ايران، الكساندر گريبايدوف نقش مؤثري داشت. او با رفتار سراسر نخوت و پرتكبري كه داشت مأموريت يافت كه به عنوان وزير مختار به ايران آمده، ماده سيزدهم عهدنامه تركمن‌چاي را كه با اصرار خود در آن گنجانيده بود، عملي سازد. يادآور مي‌شود كه برطبق اين برنامه بايد همه كساني كه از دو سو در جنگ اسير شده‌اند ـ خواه از نبرد اخير و جنگ‌هاي سابق ـ به فاصله چهار ماه باز پس گردانده شود. گريبايدوف كه در تاريخ يكشنبه 5 رجب 1244 ق [ 20/10/1207ش] براي استرداد اسراء و دريافت غرامت به ايران آمد مي‌خواست به ضرب و زور و از سرغرور و جاه‌طلبي هرچه سريع‌تر كار خود را انجام دهد. به همين بهانه به تحقير و توهين مردم پرداخت و نسبت به شيعيان و علماي ديني رفتار بدي از خود بروز داد. او بدون اين‌كه لحظه‌اي در فرجام كار خويش انديشه كند با گستاخي تمام به بهانه جستجوي گرجيان و روس‌هاي پناهنده، به حريم خانه‌هاي مسلمين تجاوز كرد و درپي تعقيب زنان گرجي برآمد، غافل از آن‌كه بسياري از اين زنان در زمان آقا محمد خان قاجار به ايران آورده شده و درپي حقانيت اسلام و تشيع و موقعيت مذهبي جامعه ايران مسلمان شده و ازدواج كرده و صاحب چندين فرزند شده بودند.