سرویس اقتصادی-

شرکت هواپیمایی بوئینگ که بیش از 100 سال از تاسیس آن می‌گذرد و به عنوان بزرگ‌ترین شرکت فن‌آوران هوافضایی در جهان شناخته می‌شود، روزهای بدی را سپری می‌کند. این شرکت که دومین تولیدکننده بزرگ تجهیزات دفاعی جهان بوده و بزرگ‌ترین صادرکننده کالا و خدمات، در ایالات متحده است، در ماه‌های اخیر با دو حادثه تکان دهنده رو به رو شده است.
چند روز پیش یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ شرکت اتیوپی ایرلاینز با ۱۴۹ مسافر و هشت خدمه عازم نایروبی پایتخت کنیا بود که در ۶۲ کیلومتری جنوب شرق آدیس آبابا سقوط کرد و مسافران آن جان باختند. البته این اتفاق با سانحه برخورد هواپیمای بوئینگ مسافربری ترکیه با تلاطم هوایی در پرواز استانبول به نیویورک که دست‌کم ۲۹ نفر مجروح شدند نیز همراه شد.
البته سقوط اخیر تنها عامل زمین خوردن این غول هوایی جهان نبود، چه اینکه در ماه اکتبر نیز یک فروند از این نوع هواپیما در اندونزی سقوط کرد و 189 نفر از سرنشینان آن کشته شدند، به عبارت دیگر، طی پنج ماه اخیر دو سقوط مرگ‌بار و یک حادثه خسارت بار برای هواپیماهای این شرکت هواپیمایی آمریکایی رخ داده که ارزش و اعتبار بوئینگ را تحت‌الشعاع قرارداده است.
در پی این اتفاقات خسارت بار ، تبعات زیادی متوجه شرکت بوئینگ شد و قیمت سهم این شرکت هواپیماسازی با آغاز داد و ستدهای روز دوشنبه بورس آمریکا سقوط کرد؛ به نحوی که با آغاز معاملات روز دوشنبه بورس نیویورک، بهای هر سهم شرکت بوئینگ 12 درصد کاهش یافت و از ۴۲۲ دلار به ۳۷۵ دلار کاهش یافت.
هرچند در ادامه معاملات بورس نیویورک، افت قیمت سهام بوئینگ تعدیل شد و به 6/6 درصد رسید و بهای هر سهم این شرکت به ۳۹۴ دلار بازگشت اما باز هم با توجه به اینکه بهای هر سهم بوئینگ دو هفته پیش به اوج تاریخی ۴۴۰ دلاری رسیده بود، سقوط‌های اخیر تاثیر وحشتناکی بر روی ارزش این غول هواپیمایی گذاشت.
این غول هوایی آمریکا که حالا اعتبارش به شدت در جهان زیر سؤال رفته با بزرگ‌ترین کاهش قیمت سهام خود در 20 سال گذشته رو به رو شده است، و برهمین اساس بنا به اعلام خبرگزاری رویترز حتی رونمایی از هواپیمای 777 ایکس خود را که قرار بود روز 13 مارس (یعنی امروز) صورت بگیرد، لغو کرد.
بوئینگ در تنگنای بی‌اعتمادی
سقوط اخیر هواپیمای بوئینگ اتیوپی تبعات منفی دیگری هم برای این شرکت داشت، چنانچه کشورهای متعددی برای لغو پروازها صف کشیدند تا بی‌اعتباری بوئینگ را بیش از پیش به نمایش جهانی بگذارند. چین، هند، مکزیک،مراکش و سنگاپور هرکدام به نحوی پروازهای بوئینگ را محدود و به نوعی تحریم کردند.
براساس خبری که خبرگزاری فارس به نقل از ABC نیوز، نقل کرده، شرکت خطوط هوایی جت ایرویز هند اعلام کرده که پرواز هواپیماهای بوئینگ 737 مکس خود را که بالغ بر پنج فروند هستند پس از سقوط این نوع هواپیما در اتیوپی متوقف کرده است.
همچنین، سنگاپور پرواز هواپیماهای 737 مکس را ممنوع و ورود و خروج هواپیماهای بوئینگ را به حریم هوایی این کشور متوقف نمود و اعلام کرد که حتی به طور موقت عبور هواپیماهای بوئینگ 737 از مرزهای هوایی خود را نیز متوقف کرده است.
خبرگزاری رویترز هم شرکت هواپیمایی ایرومکزیکو مکزیک نیز پرواز هواپیماهای 737 مکس را به حالت تعلیق درآورده و اعلام کرده که در پی سقوط روز یکشنبه هواپیمای بوئینگ 737 مکس خطوط هوایی اتیوپی فعالیت شش فروند از هواپیماهای بوئینگ 737 مکس خود را تا روشن شدن دلایل سقوط این نوع هواپیماها متوقف کرده است.
در همین زمینه، سازمان هواپیمایی چین هم به شرکت‌های هواپیمایی این کشور دستور داد پرواز هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷ را تعلیق کنند. بر همین اساس، مقامات هواپیمایی چین اعلام کردند پروازهایی که با این مدل هواپیما قرار بود انجام شود با مدل‌های دیگری صورت خواهد گرفت.
همچنین، خبرگزاری اسپوتنیک اعلام کرد خطوط هواپیمایی پادشاهی مغرب تصمیم به توقف پروازهای تجاری هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷ مکس به دنبال سقوط هواپیمای بوئینگ از اتیوپی به کنیا گرفت. یک منبع مغربی اعلام کرد: خطوط هواپیمایی پادشاهی مغرب تصمیم به توقف پروازهای بوئینگ ۷۳۷ مکس از مغرب به پاریس، لندن و بارسلون گرفته است.
ذوق زدگی دولتمردان از ورود سه عدد بوئنیگ!
اما نکته مهم درباره سقوط‌های بوئینگ متوجه غربگرایان داخل کشور است که تا پیش از این همواره پرواز با این هواپیما را برای مردم کشورمان به شدت رنگ و لعاب می‌دادند و حتی برخی از آنها با یک نوع آن عکس یادگاری می‌گرفتند ولی حالا در قبال سقوط‌های پیاپی این هواپیمای آمریکایی سکوت عجیبی اختیار کرده‌اند.
این درحالی است که پس از امضای برجام اداره خزانه‌داری آمریکا سه مجوز اوفک را برای سه کارخانه سازنده هواپیما صادر کرد و قرار بر این شد تا ایرباس ۱۰۰ فروند هواپیما، ۴۰ ATR فروند هواپیما که ۲۰ فروند آن آپشنال بود و بوئینگ ۸۰ فروند هواپیما را به ما تحویل دهد و قراردادهای ایرباس و بوئینگ ۱۰ ساله بود.
بر همین اساس، در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادی سه فروند هواپیمای ATR تحویل داده شد و تا پایان سال ۲۰۱۷، هشت فروند هواپیمای ATR تحویل گرفتیم و قرار بود در مورد هواپیمایی بوئینگ در سال ۲۰۱۹ نیز تعداد مورد نظر ساخته و تحویل داده شود، که البته با خروج آمریکا از برجام منتفی شد.
جدا از اینکه آرزوهای برجامی دولتمردان با خروج آمریکا از این توافقنامه بر باد رفت، اما بعد از اینکه رسانه‌های جریان اصلاحات زودتر از موعد سعی کردند مواهب برجام را بشمارند برخی از نزدیکان دولت با نشستن یک هواپیمای ایرباس ذوق زده شده و با آن عکس یادگاری گرفتند! این موضوع سبب شد برخی از رسانه‌ها و همچنین افکارعمومی به این حرکات هیجان زده انتقاد کنند. حتی مطرح شد که این تصویر یادآور تصویر ورود اولین اتومبیل به کشورمان است که عده‌ای با آن عکس یادگاری گرفتند... کشور ما که در زمینه‌های بسیاری خصوصا علم و فناوری پیشرفت کرده، آیا باید از ورود یک هواپیما اینقدر ذوق زده شود؟
این ذوق زدگی در حالی بود که در آذر امسال، شرکت هواپیمایی سانینگ ایرلاینز و مقامات مسئول ایمنی نقص فنی در هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ از پونتاکانا به مقصد تورنتو را تایید کردند که باعث فرود اضطراری این هواپیما در ۱۴ نوامبر شد؛ به عبارت دیگر، این هواپیماها از نقص فنی نیز رنج می‌بردند اما انگار مسئولان ما توجه چندانی به این موضوع نداشتند!
معیارهای دوگانه برخی رسانه‌ها
زمانی نه چندان دور، رسانه‌های اصلاح‌طلب و وابسته به دولت، زمانی که هواپیماهای توپولف سقوط می‌کرد به طور تفصیلی به شرح این سقوط‌ها می‌پرداختند و در نهایت با کنایه نسبت به اینکه چرا در زمینه هواپیمایی سراغ روس‌ها رفته ایم، مرز انتقادات خود را سقوط هواپیما بالاتر می‌بردند.. پس از قراردادهای نیم بندی هم که برای خرید بوئینگ بسته شد برخی رسانه‌ها از تیتر‌هایی مانند: «پایان 40 سال انتظار، بوئینگ و ایرباس به ایران می‌آیند» به استقبال هواپیماهای جدید رفتند، غافل از اینکه این هواپیماها هم از نقص فنی رنج برده و سقوط‌های اخیر نیز شاهدی بر این نقص‌ها می‌باشد.
اما جالب اینجاست که حالا و با بروز مشکلات عدیده شرکت بوئینگ که خوشبختانه پای آن به ایران باز نشد؛ رسانه‌های مذکور علاقه و تمایلی به موضع گیری و پرداختن به مشکلات بوئینگ ندارند! رسانه‌هایی که یکروز از ورود هواپیماهای برجامی به کشور چنان ذوق زده شده بودند که تیتر می‌زدند: «به افتخار برجام» الان چرا واکنشی نسبت به این سقوط‌ها اتخاذ نمی‌کنند؟
آیا جز این است که حوادث توپولف به دلیل اینکه در زمان دولت قبلی یا اینکه مربوط به دولت قبلی می‌شد، این رسانه‌ها واکنش نشان می‌دادند اما حالا که مشکلات هواپیماهای برجامی مشخص شده، به‌خاطر ارادتی که به این دولت دارند واکنش چندانی نشان نمی‌دهند؟ چنین موضع‌گیری‌هایی جز سیاسی کاری و اتخاذ موضع دوگانه چه نام دارد؟