محمدرضا کلهر
قطار انتخابات ریاست جمهوری مصر در حالی وارد ایستگاه پایانی شده است که تحلیل‌های متفاوتی درباره این انتخابات وجود دارد. ابهامی که در این مورد وجود دارد دموکراتیک و مشروع بودن این انتخابات است، چرا که براساس اقدامات اخیر دولت و نهادهای نظامی این کشور، فراگیرترین و قدیمی‌ترین حزب و گروه کشور یعنی «اخوان المسلمین» تروریستی اعلام شده و حق معرفی نامزد به صورت رسمی برای این انتخابات را نداشته است و 20درصد از جمعیت مصر که هوادار این حزب هستند انتخابات را تحریم کرده اند. اخوانی‌ها هیچ گزینه دیگری جز «تحریم» در مقابل خود نداشتند، اگر در انتخابات شرکت می‌کردند بر کودتای نظامیان مهر مشروعیت می‌زدند و این در تضاد با اصول انقلابی آنها است زیرا هنوز «محمد مرسی» را که در 17 ژوئن 2012 در اولین انتخابات آزاد مصر توانست بر «احمد شفیق» پیروز شود را به عنوان رئیس جمهور قانونی مصر می‌دانند و کودتای سوم ژوئیه 2013 را که به برکناری و زندانی شدن وی منجر شد قبول ندارند.
بیشتر ناظران منطقه ای معتقدند رئیس جمهور بعدی مصر «عبدالفتاح السیسی» وزیر دفاع سابق مصر خواهد بود و در شرایط کنونی این اعتقاد محکم تر نیز شده است. علت این امر محبوبیت گسترده یا پشتیبانی توده مردم از السیسی نیست بلکه به این دلیل است که همه نهادهای دولتی، علاوه بر تجار و کشورهای عربی خلیج فارس و طرفداران مبارک و دولت و سازمان‌های امنیتی و ارتش، همگی به‌نفع او فعالیت می‌کنند، لذا تصویر وی به‌عنوان بهترین نامزد به ملت ارائه می‌شود و زمانی که پیروز شود میلیاردها دلار از کشورهای عربی خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، کویت به‌سوی مصر سرازیر خواهد شد  تا وی به عنوان نجات دهنده مصر مطرح شود.
اما در طرف مقابل «حمدین صباحی» نامزد چپگرای این دور از انتخابات که در سال 2012 توانست جایگاه سوم را پس از مرسی و احمد شفیق کسب کند هیچ شانسی برای پیروزی ندارد چرا که موضوع ریاست جمهوری به نفع عبدالفتاح السیسی به طور کامل حل و فصل شده است و تمامی ارگان‌ها در خدمت وی  هستند و حضور صباحی تنها برای مشروعیت بخشیدن به روند این انتخابات است تا تصویر یک انتخابات دموکراتیک و رقابتی را به نمایش بگذارند.
بنا به نوشته «خلیفه جاب الله» نویسنده و کارشناس مسائل سیاسی مصر، ما نمی‌توانیم بگوییم که یک فضای انتخاباتی واقعی در مصر وجود دارد، زیرا هیچ حرکت واقعی بین مردم برای حمایت از نامزدها وجود ندارد مگر مواردی نادر و به‌صورت بسیار ضعیف. اکثریت قریب به اتفاق شهروندان متقاعد شده‌اند که نتیجه انتخابات تقریباً به‌نفع ژنرال السیسی رقم خورده است، شخصیتی که توسط سازمان‌های دولتی، بازرگانان و طرفداران رئیس جمهور اسبق یعنی حسنی مبارک حمایت می‌شود. همچنین بخش بزرگی از ملت مصر، چه حامیان انتخابات یا مخالفان آن، به تحرکات انقلابی و تظاهرات روزانه اهمیت بیشتری می‌دهند، علاوه بر این، وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم روز به روز بدتر می‌شود و این امر انتخابات را در اولویت‌های بعدی مردم قرار می‌دهد. بنابراین روند انتخابات تنها یک نمایش مضحک برای تکمیل دکور دموکراتیک است. برای همین تمام نهادهای دولتی از شهروندان خواسته اند که به خیابان‌ها آمده و به هر نامزدی که می‌خواهند رأی بدهند تا به نظر رسد که یک روند دموکراتیک وجود دارد.
در واقع نظامیان که از دهه پنجاه میلادی بر سر کار بوده اند و تنها در فاصله انتخابات 2012 تا کودتای 2013 یعنی تنها یک سال از قدرت به دور بوده اند نخواهند گذاشت پست ریاست جمهوری به جریان‌های رقیب برسد. همان طور که نوام چامسکی نیز تاکید می‌کند، ژنرال‌های مصری نمی‌توانند خود را قانع سازند که دوران حاکمیت شان به سر آمده است. آنان نمی‌توانند بپذیرند که در سایه حاکمیت اسلام گرایانی زندگی کنند که وزن و اعتباری در جهان دارند، زیرا می‌دانند چنین اتفاقی آنان را ملزم می‌کند تا سود شرکت‌های زیر نظر ارتش را که 70 میلیارد دلار در سال برآورد می‌شود به خزانه دولت برگردانند.
مرکز تحقیقات «پیو» نیز در آمریکا درباره انتخابات ریاست جمهوری مصر در جدیدترین نظرسنجی و پژوهش خود بیشترین شانس را برای السیسی می‌داند اما در عین حال اعلام کرده است که محبوبیت ارتش نسبت به سال گذشته به شدت افت کرده است. براساس نتایج نظر سنجی این مرکز، محبوبیت السیسی54 درصد است و صباحی تنها 35درصد محبوبیت دارد. در این نظرسنجی 45 درصد شرکت کنندگان نقش ارتش را منفی دانسته اند که این درصد نشان دهنده کاهش 17 درصدی محبوبیت ارتش نسبت به سال2013 است. همچنین 54 درصد از مصری‌ها خواستار برپایی یک حکومت باثباتند و تنها 44 درصد به دنبال برقراری حکومت دموکراتیک هستند.
با توجه به روند تحولات مصر می‌توان نتیجه گرفت که خروجی این انتخابات بازگشت کرسی ریاست جمهوری به نظامیان است، نظامیانی که به امپراتوری بزرگ اقتصادی در مصر بدنام هستند و 40 درصد اقتصاد کشور را در دست دارند. در صورت پیروزی السیسی نباید شاهد تغییرات گسترده ای در مصر بود چرا که وی در سخنرانی‌های خود اعلام کرده است که به توافقنامه کمپ دیوید و صلح با اسرائیل پایبند خواهد بود و در برابر فلسطینی‌ها به ویژه گروه مقاومت حماس دشمنی خود را نشان داده است. در واقع مهمترین مسئله سیاست خارجی مصر یعنی فلسطین در دیدگاه السیسی به روند دوران مبارک بازخواهد گشت. حال باید منتظر نتایج از پیش تعیین شده انتخابات مصر بود.بانیان این انتخابات کسانی هستند که علیه رای مردم کودتا کرده اند و بدعتی در مصر نهاده اند که هیچ رئیس جمهور منتخبی را از این به بعد نمی‌توان باثبات تلقی کرد و هر لحظه بیم شورش، انقلاب یا کودتایی در این کشور متمدن شمال آفریقا می‌رود.