یادی از شاعری نام‌آور
بهروز ساقی
مرحوم حبيب الله چايچيان معروف به «حسان» تخلص خود را از حسان ابن ثابت، شاعر معروف عرب كه در حمايت از پيامبر اسلام(ص) او را مدح مي‌گفت و با شعرش از آن حضرت در مقابل كفار و مشركان حمايت مي‌كرد، گرفته بود و چون او نه تنها در مكرمت، منقبت و رثاي پيامبر و اولادش شعر مي‌سرود بلكه عشق و دلدادگي‌اش را به معصومين(ع) منحصر و وقف اين بزرگواران كرده بود؛ به طوري كه حتي گفته مي‌شود اشعار ديگرش را نثار آتش كرده است!
اين شاعر مخلص را بايد از خالص‌ترين شاعران آئيني دانست كه عمر نسبتا طولاني خود را علاوه بر شاعري براي اهل‌بيت پيامبر(ع)، مصروف گسترش و تعميق فرهنگ اهل‌بيت(ع) و تعاليم اسلامي در اين عرصه كرد. علاوه‌بر جوشش‌هاي احساسي، كوشش‌هاي شعري او در اكثر ابواب ديني و آئيني نيز به خلق آثاري قابل تقدير منتج شد كه از سرودن شعر درباره آيات و سور قرآن گرفته تا نماز و روزه و مواردي از اين دست را شامل مي‌شود.
غالبا كساني كه به معرفي مرحوم حسان پرداخته‌اند از دو اثر او كه يكي نوحه جانسوز و پر تكرار « امشب زيارتنامه عشاق امضا مي‌شود/ فردا به خون عاشقان اين دشت دريا مي‌شود»و ديگري قطعه معروف «آمدم اي شاه پناهم بده/ خط اماني ز گناهم بده»- كه با مضمون اذن ورود، با موسيقي و آواز قرين گرديده و اثري زيبا و ماندگار خلق كرده - ياد مي كنند اما كليت آثار و سروده‌هاي او مفيد و مآجور خواهد بود.
ما در تاريخ ادبياتمان كساني را داريم كه تنها به خاطر يك بيت نامشان بر زبان‌ها افتاده و ماندگار شده است چرا كه همان يك بيت به‌قدري نغز و تأثيرگذار بوده كه وارد ذهن و دل مردم و به عبارتي مقبوليت عامه يافته است. اين قبيل موارد در نتيجه همين فرآيند حتي تبديل به تمثيل و ماندگار شده است. از اين نظر مي‌توان نه بيت، كه اشعاري از اين شاعر آئيني را مايه ادامه حيات و ناميرايي او در ذهن و زبان مردم و جاودانگي‌اش دانست؛ خصوصا كه اين آثار پيرامون آئين‌ها و شخصيت‌هايي ماندگار همچون حادثه كربلا و امام حسين(ع) و
امام رضا عليهم‌السلام باشد.
البته اشعار ديگر حسان كه همه ديني و آئيني است نيز در خدمت توده مردم و اعتقادات آنان بوده و خواهد بود.
او مدح و ثناي خود را نثار ائمه و معصومين‌عليهم‌السلام كرد و صله‌اش را هم از خود آنان گرفت كه در اين دنيا نام‌آوري و در آن دنيا نيز بهشت عدن است.
از امام صادق(ع) نقل است كه فرمودند: هر كس درباره ما بيت شعرى بگويد خداوند برايش در بهشت خانه‌اى بنا مى‌كند. (محمّدبن على صدوق، عيون اخبارالرضا 7، ج 1، ص 440.)
ــــــــــــــــــــ
* استادحبیب‌الله چایچیان، متخلص به حسان شاعر آئینی ۹ آذر سال جاری در ۹۴ سالگی درگذشت.