براساس آمارهای منتشر شده از سوی یک مؤسسه بین‌المللی، ایران با ثبت رشد 

۱۹ درصدی تولید نفت و میعانات در سال گذشته، دومین کشور جهان از این نظر بوده است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، آمار منتشر شده در گزارش مرور آماری انرژی جهان که از سوی مؤسسه انگلیسی IE منتشر شده نشان می‌دهد ایران رتبه دو جهان در افزایش میزان تولید نفت خود در سال گذشته را کسب کرده است.

تولید نفت خام و میعانات ایران در سال 2023 با رشد 19 درصدی نسبت سال قبل از آن مواجه شده و به سه میلیون و 940 هزار بشکه در روز رسیده است. ایران در سال پیش از آن سه میلیون و 331 هزار بشکه در روز نفت تولید کرده بود.

رشد 19 درصدی تولید نفت خام و میعانات ایران در سال 2023 که با وجود تداوم تحریم‌های غیرقانونی آمریکا به دست آمده است بیش از 13 برابر متوسط رشد تولید نفت دنیا در این سال بوده است. کل تولید نفت خام و میعانات دنیا در سال 2023 با رشد یک و چهار دهم نسبت به سال قبل از آن به 82 میلیون و 636 هزار بشکه در روز رسیده است.

بر اساس این گزارش، ایران هفتمین تولیدکننده بزرگ نفت خام و میعانات دنیا طی سال میلادی گذشته بوده و چهار و هشت دهم درصد از کل نفت خام و میعانات تولیدی دنیا مربوط به ایران بوده است. 

 سرپوش گذاشتن دولت تدبیر

بر ناکامی‌ در فروش نفت

گفتنی است دولت سیزدهم در حالی تولید و صادرات نفت کشور را ظرف سه سال و علی‌رغم تحریم‌های همه‌جانبه غرب متحول کرده است که در زمان آغاز به‌کار این دولت، تولید و فروش نفت وضعیت مناسبی نداشت. با این حال مسئولان دولت موسوم به تدبیر و امید با استفاده از شلوغی ایام انتخابات، ادعاهایی مطرح کرده‌اند که با واقعیت‌ها همخوانی ندارد.

روز چهارشنبه ششم تیر، حسن روحانی رئیس‌جمهور دولت‌های یازدهم و دوازدهم با انتشار فیلمی به موضوع صادرات نفت در دولت خود پرداخت و ضمن تکذیب افت فروش نفت ایران به کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه در روز، همه‌گیری کرونا را عامل نزولی شدن رقم صادرات در سال‌های پایانی دولت خود دانست.

چندی پیش نیز بیژن زنگنه وزیر سابق نفت نیز از رکوردشکنی صادرات فرآورده‌های نفتی در دولت دوازدهم خبر داد و عنوان کرد که برای بررسی عملکرد فروش نفت، باید میزان صادرات فرآورده‌های نفتی همچون بنزین نیز در مقایسه در نظر گرفته شود و این رقم در ماه پایانی سال ۹۹ به ۶۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.

بررسی اظهارات بیژن زنگنه در زمان وزارت وی نشان می‌دهد که در آن دوران، رقم فروش نفت افت چشمگیری داشته ولی صادرات فرآورده‌های نفتی در اوج قرار گرفته است. به عنوان مثال وزیر سابق نفت در سوم بهمن سال ۹۹ در بیان دستاوردهای خود، از «صفر نشدن صادرات نفت» و «رکوردشکنی فروش فرآورده» نام می‌برد.

به بیان ساده، از دید دولت روحانی، «همه‌گیری کرونا» دلیل افت غیرمعمول فروش نفت ایران بوده و افزایش صادرات فرآورده به «برنامه‌ریزی و مدیریت» آنها برمی‌گردد؛ اما این دو گزاره چقدر صحیح است؟

طبق آمار مؤسسه ردیابی نفتکش‌ها کپلر، رقم صادرات نفت ایران قبل از تاثیر همه‌گیری کرونا بر بازارهای بین‌المللی و افت تقاضای جهانی نفت، در می ‌(اردیبهشت) سال ۲۰۲۰ به ۱۷۳ هزار بشکه در روز رسید و از رقم دو میلیون و ۷۷۴ هزار بشکه در روز به میزان ۹۴ درصد کاهش یافت.

 در واقع افت فروش نفت ایران در دولت روحانی قبل از اثرگذاری شیوع جهانی کرونا بر بازارهای جهانی به علت محدودیت‌های ناشی از آن رخ داده است و به این پدیده ارتباطی ندارد.

اگر کاهش صادرات نفت ایران طبق ادعای روحانی به علت افت تقاضای جهانی نفت در اثر کرونا بوده، باید در آمار سایر صادرکنندگان نفت همچنین تاثیری می‌گذارد. اما بررسی آمار صادرات نفت سایر کشورها از جمله عربستان نشان می‌دهد که رقم فروش نفت این کشور در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۱۹ و قبل از همه‌گیری کرونا به ترتیب فقط ۶ و ۱۲ درصد کاهش یافته است؛ نه مثل ایران ۹۴ درصد.

در واقع دلیل اصلی افت شدید صادرات نفت در دولت روحانی، نه کرونا و نه تحریم بوده؛ بلکه مربوط به اجرای برجام و شفاف کردن شبکه فروش نفت ایران برای آمریکا است. سیدمحسن قمصری مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران و مسئول فروش نفت در دوره تحریم در مصاحبه‌ای در بهمن سال ۹۸ صراحتا عنوان کرد که درباره فروش نفت، شبکه صرافی‌های ایران را خودمان افشا کردیم.