رسانه ملی روی خط هویت‌محوری و عدالت‌گستری
آرین امیدوار
صدا و سیما فراگیرترین رسانه کشور به شمار می‌رود و رادیو و تلویزیون مخاطبان پرشماری در سراسر ایران دارند. حتی کم بودجه‌ترین سریال‌ها هم با لحاظ جمعیت ایران و با در نظر گرفتن طیف مخاطبان و گستره جغرافیایی کشور بینندگان میلیونی دارند، حالا بماند که حساب آثار نمایشی ویژه‌ای مانند چندگانه‌های «پایتخت» و «نون خ» که از این فرمول جدا است و می‌توان مخاطبان چند ده‌میلیونی را برای آنها متصور شد.
بازار رادیو هم اگر چه با توجه به ظهور و فعالیت رسانه‌های جدید به گرمای گذشته نیست؛ همچنان میلیون‌ها نفر با این رسانه شنیداری محبوب و نجیب همراه‌اند و روز و شب خود را با آن سپری می‌کنند. طبیعی است که هر رسانه‌ای در طول فعالیت‌های خود دارای فراز و فرودهایی باشد و بنابر مقتضیات و صلاحدیدها و البته نیاز جامعه، سیاست‌ها و استراتژی‌های متفاوتی را در پیش بگیرد.
رمز پایداری یک رسانه، پویایی آن است و درک درست، منطقی و هوشمندانه‌اش از نیازها و خواسته‌های جامعه مخاطبان هدف. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان رسانه‌ای فراگیر و جامع، از این قاعده مستثنا نیست و در هر دوره فعالیت، با هدف جلب رضایت حداکثری مخاطبانش و البته عقب نماندن از رقبا در ماراتن نوین رسانه‌ای، سیاست‌ها و راهبردهایی را تعریف و تبیین کرده و در سرلوحه فعالیت‌هایش قرار می‌دهد.
تمرکز رسانه ملی در دور جدید فعالیت‌هایش بر چند مفهوم مهم و اساسی از جمله هویت‌محوری و عدالت‌گستری استوار است. اصول مهمی که البته و قطعاً در دوره‌های گذشته نیز لحاظ و رعایت شده است، اما در مقطع جدید، تمرکز بیشتری بر آنها خواهد بود و تلاش‌های گسترده‌ای برای تحقق‌شان در همه ابعاد صورت خواهد گرفت.
طرح شعار هویت‌محوری و عدالت‌گستری در دور جدید تحولی سازمان صدا و سیما از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است و قابلیت واکاوی دارد. در باب هویت‌محوری باید گفت که تمرکز بر هویت ملی و دینی الزاما باید یکی از اصول اولیه رسانه‌ای باشد که به عنوان رسانه ملی در کشور مطرح است و می‌خواهد مخاطبان خود را در سراسر ایران حفظ کند و حتی بر تعدادشان بیفزاید.
هویت‌محوری البته با مردم‌محوری عجین و همزاد است و رابطه‌ای دو سویه و متقابل میان این دو مفهوم وجود دارد. به این معنی که زمانی می‌توان به هویت یک ملت پی برد که شناخت درست، صحیح و واقع‌بینانه‌ای از اقوام، اقشار و طیف‌های مختلف آن داشت و از سوی دیگر، با پرداخت اصولی و تمرکز بر هویت یک جامعه، می‌توان رضایت خاطر مخاطبان را جلب نمود و مقوله متعالی مردم‌محوری را محقق کرد.
هویت و سبک زندگی ایرانی- اسلامی که مدت‌هاست مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار دارد، با وجود تمام سیاست‌ها و فعالیت‌های شکل گرفته مبتنی بر آن، همچنان جای کار بسیار زیادی دارد و چه پلت‌فرم و منبعی بهتر از رسانه ملی برای پرداخت به این مفهوم مهم و نیاز روز جامعه امروز ایران؟ تمرکز و پرداخت به هویت ایرانی- اسلامی به‌ویژه برای مخاطبان کودک، نوجوان و جوان رسانه ملی که به نسل‌های پس از انقلاب تعلق دارند و در معرض انواع و اقسام تبلیغات و سمپاشی‌های رسانه‌های معاند هستند، اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند.
عدالت‌گستری به عنوان یکی از رئوس دیگر فعالیت‌های سازمان صدا و سیما نیز از این منظر قابل ارزش‌گذاری است که این مفهوم نه فقط نیاز رسانه ملی که مطالبه جامعه امروزی نیز هست. عدالت از جمله ارزش‌های والای دینی و اخلاقی است که نه فقط در ادیان و مذاهب مختلف بر آن تاکید شده که حتی علوم انسانی ساخته فکر و ذهن بشر هم به ضرورت وجود آن در جامعه پی برده و حداقل در ظاهر هم که شده بر اجرا و اعمال آن در همه ارکان اجتماع تاکید می‌کنند.
قرار گرفتن مفهوم عدالت‌گستری به عنوان یک راهبرد و استراتژی بر تارک سیاست‌ها و فعالیت‌های سازمان صدا و سیما علاوه‌بر فواید و مزایای متعددی که می‌تواند برای خود این سازمان در جهت ارتقای سطح کمی و کیفی محصولات و آثارش داشته باشد، پاسخ به نیازها و مطالبات جامعه نیز تلقی می‌شود. جامعه امروز ایران تشنه عدالت است و سازمان صدا و سیما به عنوان رسانه ملی، وظیفه‌ای خطیر در اعمال و اجرای آن در سطوح مختلف خود در وهله اول و تبیین و تشریح عدالت، اهمیت، ضرورت و ابعاد مختلف آن در جامعه برای مخاطبانش در مرحله دوم دارد.
توجه به مفاهیمی همچون هویت‌محوری، عدالت‌گستری و مردم‌محوری و تکیه بر داشته‌ها و سرمایه‌های اصیل در دور جدید فعالیت‌های صدا و سیما می‌تواند از ابعاد مختلف برای این سازمان سودمند و مفید باشد که از جمله آنها می‌توان به فراهم آوردن زمینه مناسب برای ظهور و بروز استعدادهای جوان در عرصه‌های مختلف هنری اشاره کرد.
جوانان پرشماری را می‌توان سراغ گرفت که دارای استعداد و قابلیت‌های متعدد در زمینه‌های مختلف هنری هستند اما فرصت و بستری را برای بروز آن پیدا نمی‌کنند.
رسانه ملی در دور جدید فعالیت‌ها، علاوه‌بر این‌که می‌تواند مانع سوء‌استفاده و منفعت‌طلبی برخی افراد مشهور از موقعیت خود شود، این قابلیت را نیز دارد تا به بسترهای لازم را برای کشف و فعالیت هنرمندان جوان، مستعد و متعهد فراهم نماید.
سازمان صدا و سیما با همه فراز و فرودها و نقاط قوت و ضعفش یک سرمایه ملی به‌شمار می‌رود و باید تمام توان و تلاشش را به‌کار گیرد تا ضمن هم‌سویی حداکثری با مردم، از رقابت تنگاتنگ رسانه‌ای عقب نماند و بتواند علاوه‌بر حفظ بینندگان و شنوندگان قدیمی و وفادار خود، بر تعداد مخاطبانش نیز بیفزاید.