بانک مرکزی:
اخذ سپرده به عنوان وثیقه برای اعطای تسهیلات ممنوع است
بانک مرکزی اعلام کرد: اخذ هرگونه سپرده به عنوان وثیقه نقدی قبل یا بعد از اعطای تسهیلات توسط بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی ممنوع است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی، این بانک در بخشنامه‌ای نتایج ارزیابی چالش‌های فقهی سپرده‌های امتیازی به منظور اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه در شبکه بانکی را که توسط شورای فقهی تبیین شده است به بانک‌ها و موسسات اعتباری ابلاغ کرد.
براساس ارزیابی شورای فقهی بانک مرکزی، سپرده‌پذیری امتیازی که در حال حاضر به صورت نسبتاً فراگیر در شبکه بانکی کاربرد دارد، نوعی تفکیک بین روش‌های مجاز و مشروع سپرده‌پذیری امتیازی از روش‌های غیرمجاز و غیرمشروع است.
اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه امتیازی با میانگین‌گیری، به این شکل که پس از سپرده‌گذاری مشتری و بر اساس میانگین امتیاز وی، مؤسسه اعتباری بدون شرط قبلی نسبت به پرداخت تسهیلات اقدام می‌کند، خلاف شرع نیست.
نکته کلیدی در این روش آن است که مؤسسه اعتباری نباید هیچ نوع تعهد حقوقی برای پرداخت تسهیلات به مشتری بدهد و این موضوع باید به شیوه مناسب (شفاف‌‌سازی در متن قرارداد، اطلاع‌رسانی بر روی تارنمای مؤسسه اعتباری، ارسال پیامک و غیره) به مشتری اعلام شود.
اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه بدون میانگین‌گیری و به صورت فوری (معمولاً در یک روز) مشروط به سپرده‌گذاری قرض‌الحسنه، شرعی نیست و متضمن شبهه قرض به شرط قرض (زیاده حکمی) است که یکی از انواع ربا هم هست.
کسر بخشی از تسهیلات تحت عنوان وثیقه نقدی و یا کسر نمودن کارمزد از اصل مبلغ تسهیلات، مجاز نیست. چرا که با کسر مبلغی از اصل تسهیلات، قرارداد صرفاً در بخش باقیمانده منعقد می‌شود و محاسبه سود در بخش کسر شده مجاز نیست.
اخذ هرگونه سپرده به عنوان وثیقه نقدی به هر عنوان قبل و یا بعد از اعطای تسهیلات توسط بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی (براساس بخشنامه 23 اسفندماه 1400) ممنوع است. در نهایت اینکه باید مراتب به واحدهای ذی‌ربط در آن بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی با لحاظ مفاد بخشنامه ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت شود. در صورت وجود هرگونه سؤال و ابهام احتمالی موضوع از اداره بررسی‌های بانکداری اسلامی و دبیرخانه شورای فقهی بانک مرکزی استعلام شود.
پرداخت 83 هزار میلیارد تومان تسهیلات ازدواج و فرزند
مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی هم اعلام کرد: از ابتدای سال جاری تا 30 مردادماه به 614 هزار و 993 متقاضی وام ازدواج و فرزند در مجموع 83 هزار میلیارد تومان تسهیلات توسط شبکه بانکی پرداخت شده است.
مهدی صحابی افزود: در راستای قانون حمایت از جوانی جمعیت از ابتدای سال جاری تا پایان مردادماه، شبکه بانکی کشور به 324 هزار و 415 نفر از متقاضیان، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به مبلغ 65 هزار و 900 میلیارد تومان پرداخت کرده است که این میزان رشد 25 و پنج دهم درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
وی افزود: همچنین در سال جاری تاکنون 290 هزار و 578 فقره تسهیلات قرض‌الحسنه فرزند به مبلغ 17 هزار و 800 میلیارد تومان به متقاضیان پرداخت شده است که این میزان رشد 56 و یک دهم درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
مدیر اداره اعتبارات تصریح کرد: از تیرماه سال 1401 تاکنون نیز در قبال تسهیلات ودیعه مسکن 310 هزار و 166 پرونده تشکیل شده که از این تعداد 267 هزار و 806 نفر به میزان 15 هزار و 700 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند.