«صمد عزیزنژاد» در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه بانک‌ها از دو راه خلق پول و جذب سرمایه از راه بالا بردن سود سپرده، هزینه سنگین بانکداری سنتی را تامین می‌کنند، افزود: نرخ سود سپرده رابطه چندگانه با نقدینگی دارد. اگر ابتدا تسهیلات پرداخت شود و سپس بانک مجبور باشد برای نگهداری تسهیلات نرخ سودی را تعیین کند، موجب خلق پول می‌شود.
کارشناس اقتصادی ادامه داد: بانک مرکزی برای کنترل این وضعیت از اواخر سال ۹۹ سیاستی را اتخاذ کرده مبنی بر اینکه بانک‌ها اجازه ندارند بیش از دو درصد اقلام بالای خط ترازنامه خود را رشد دهند و هر بانک‌ ماهانه می‌تواند دو درصد خلق پول از محل اقلام دارایی بالای خط ترازنامه خود داشته باشد. این باعث شده که بانک مرکزی خلق پول و تورم را در کانال هدف‌گذاری شده کنترل کند.
عزیزنژاد افزود: هم‌اکنون میانگین نرخ سود در بازار بین بانکی
۲۱ درصد است؛ یعنی بانک‌ها در ازای دریافت تسهیلات از بانک دیگر
۲۱ درصد سود پرداخت می‌کنند. بانک مرکزی برای اینکه بانک‌ها سراغ اضافه برداشت نروند ساز و کاری را ایجاد کرده که سیاست پولی را به صورت موثر ایفا کند و تا حدودی نیز موفق بوده است. بانک مرکزی چنانچه بخواهد اعتبارات قاعده‌مند در بازار بین بانکی اعطا کند؛ نرخ آن را بالاتر از نرخ میانگین بازار بین بانکی می‌دهد تا بانک‌ها سراغ اضافه برداشت نروند و از همدیگر کمک بگیرند.
او با اشاره به راه دوم بانک‌ها برای تامین هزینه‌هایشان، گفت: در شرایطی که بانک‌ها قادر به تامین منابع خود از بازار بین بانکی نباشند سراغ افرادی می‌روند که سرمایه بالایی دارند؛ به خصوص شرکت‌های بزرگ مثل پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های بزرگ و به صورت رقابتی ورود می‌کنند. زیرا می‌دانند اگر از بانک مرکزی اضافه برداشت داشته باشند دو اتفاق می‌افتد یکی اینکه ۳۴ درصد باید جریمه بپردازند و دیگر اینکه تنبیهات غیربانکی همچون مسدود کردن ساتنا را نیز باید متحمل شوند.
کارشناس اقتصادی ادامه داد: بنابراین شبکه بانکی نتیجه می‌گیرد اگر مشتریان را راضی کند تا سپرده خود را با نرخ ۳۴ درصد در بانک قرار دهند سودمند است در این شرایط است که قواعد بخشنامه‌ای بانک مرکزی اجرا نمی‌شود.
عزیزنژاد تصریح کرد: واقعیت این است که هزینه بانکداری در کشور بالاست و بانک‌ها به جای اینکه تلاش کنند به سمت بانکداری الکترونیک حرکت کنند سعی می‌کنند به روش سنتی فعالیت کنند که موجب افزایش هزینه‌ها می‌شود. در نتیجه دچار کسری نقدینگی می‌شوند و برای جبران آن بر رقابت بر نرخ سود سپرده‌هاست روی می‌آورند تا منابع لازم را دریافت کنند.
او افزود: افزایش نرخ سود سپرده بزرگ‌ترین ضربه را به تولید وارد می‌کند زیرا ۲۵ درصد نرخ سود تسهیلات را باید بپردازد، درنتیجه بازدهی تولید کاهش یابد و ماهیت تولید از بین می‌برد. افزایش نرخ سود سپرده ضد تولید عمل می‌کند و به سمت بخش‌های غیرمولد کوتاه‌مدت می‌رود و دیگر نمی‌توان به طرح‌های تولیدی بلندمدت فکر کرد.
کارشناس اقتصادی ادامه داد: از طرفی افزایش نرخ سود سپرده موجب افزایش نرخ‌های تامین مالی سرمایه می‌شود و منابع بازار سرمایه را به سمت بانک‌ها می‌برد. در حالی که بازار سرمایه پایگاهی برای سرمایه‌گذاری و تامین سرمایه بلندمدت به خصوص در بخش‌های زیربنایی است. این در حالی است که باید شبکه بانکی به قواعد بانک مرکزی پایبند باشند تا بتوان تورم را کنترل کرد و به تولید و اشتغال کمک کرد.
زیان انباشته 70 هزار میلیارد تومانی!
گفتنی است، طبق اطلاعات منتشر شده از صورت‌های مالی بر روی سامانه کدال، زیان انباشته سه بانک دولتی مشخص شده است. براساس این اطلاعات، صورت‌های مالی بانک ملی نشان می‌دهد این بانک حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کرده است. همچنین بانک کشاورزی 7400 میلیارد تومان و بانک مسکن 2400 میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کرده‌اند.