سرویس خارجی-

روز یک شنبه (24 مرداد) صفحه دیگری در تاریخ پر فراز و نشیب افغانستان باز شد. در این روز پس از پیشروی‌های عجیب و رعد آسای گروه طالبان و سقوط اکثر ولایت‌های این کشور، «اشرف غنی» رئیس‌جمهور به همراه شماری از مقامات این کشور فرار کرد و عنوان رئیس‌جمهور سابق را به خود گرفت. ابتدا گفته شد وی به تاجیکستان‌گریخته بعد اعلام شد در عمان است و در نهایت امارات اعلام کرد که بنا به دلایل انسان دوستانه به هواپیمای حامل غنی اجازه فرود داده است. روز یک شنبه همزمان با فرار اشرف غنی نیروهای طالبان نیز وارد کابل پایتخت شدند و بدین ترتیب ارتش و دولتی که آمریکا طی 20 سال گذشته و پس از اشغال این کشور میلیارد‌ها دلار برایش هزینه کرده بود بدون کوچکترین مقاومتی فروپاشید. (اگر چه گزارش‌هایی وجود دارد که این دلارها هرگز به طور واقعی صرف تقویت ارتش افغانستان نشد).
پیش‌بینی مضحک بایدن
رئیس‌جمهور آمریکا 18 تیر ماه گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی وقتی از وی درباره احتمال سقوط کابل به دست طالبان پرسیده شده بود؛ با اطمینان گفته بود: «ما ارتش ۳۰۰ هزار نفری مجهز با یک نیروی هوایی قدرتمند مدرن برای افغانستان ساخته ایم که به خوبی قادرند بر ۷۵ هزار نیروی طالبان پیروز شوند. من به ارتش افغانستان که کارآزموده تر، مجهزتر و شایسته‌تر در جنگ است اعتماد دارم. دولت و ارتش افغانستان فرو نخواهد پاشید. بسیار بعید است که طالبان بر أفغانستان مسلط شود، دولت کنونی حفظ خواهد شد»!
شکست خفت بار
افغانستان در طول دهه‌های اخیر سال اخیر سه امپراطوری را با شکست خفت بار روانه خانه کرده است. در طی تقریباً یک قرن؛ انگلیس سه بار به افغانستان هجوم برد که در همگی با شکست مجبور به فرار شد. اشغال مصیبت بار
۱۰ ساله افغانستان در دهه ۱۹۸۰میلادی توسط اتحاد جماهیر شوروی نیز به اسم رمز ناکامی‌های کل پروژه شوروی تبدیل شد. باتلاقی که با کمک و تسلیحات آمریکا به مجاهدین افغانستان، زمینه را برای پایان یافتن جنگ سرد فراهم کرد. آمریکا سومین امپراطوری بود که 20 سال بعد از حمله نظامی به خاک افغانستان که تبدیل به طولانی‌ترین جنگ آمریکا شد، بایدن بی‌قید و شرط نظامیان آمریکا را از افغانستان خارج کرد. یک جنگ ناتمام و به نوشته واشنگتن پست
در مبارزه با شورشگری و ساختن ملت-دولت که جان بیشتر از ۲۳۰۰ سرباز آمریکایی را گرفت و بالای ۲۰ هزار تن از همین سربازان را مجروح کرد و دهها هزار افغان را هم به کام مرگ کشاند. موسسه «امور عمومی و بین‌الملل واتسون» در دانشگاه« براون» در گزارشی در همین زمینه نوشته: «هزینه جنگ آمریکا در افغانستان که از پاییز 2001 آغاز شد 2.26 تریلیون دلار بوده است.این هزینه توسط وزارت دفاع و وزارت خارجه آمریکا اعلام شده است. از سوی دیگر طی این مدت 241 هزار نفر به طور مستقیم در نتیجه این جنگ کشته شده‌اند. طی این 20 سال در مجموع 2 هزار و 448 هزار نظامی آمریکا در این جنگ کشته شده و هزار و 144 نفر از نیروهای ائتلاف ناتو نیز در این جنگ جان خود را از دست دادند. در این گزارش آمده است 69 هزار نیروی افغانستانی نیز در این جنگ جان خود را از دست دادند و 72 روزنامه نگار و 444 نیروی کمک‌های بشردوستانه نیز در این جنگ 20 ساله کشته شدند. این آمار شامل کسانی که به دلیل بیماری، عدم دسترسی به غذا، آب و زیرساخت‌ها و دیگر نتایج غیر مستقیم جنگ جان خود را از دست داده‌اند، نمی‌شود».
فرار شرم‌آور
شکست و فروپاشی سریع دولت و ارتش افغانستان، سقوط پایتخت و افتضاحات بعد از آن در فرودگاه کابل، در آمریکا مقامات دولتی و رسانه‌ها را به شدت شوکه کرده و انتقادات را نیز به شدت افزایش داده است. در این میان مقامات دولتی اصرار دارند بگویند آمریکا از افغانستان «عقب‌نشینی» کرده و منتقدان در نقطه مقابل می‌گویند این یک «فرار شرم‌آور» بوده است. بایدن در سخنرانی روز دوشنبه هفته گذشته خود از زیر بار مسئولیت صحنه‌ای که امروز افغانستان با آن مواجه است، شانه خالی کرد و تسلط سریع و کامل طالبان بر افغانستان را با اشاره به توافق دولت ترامپ با طالبان به گردن «ترامپ»‌انداخت، از «اشرف غنی» رئیس‌جمهور متواری افغانستان ابراز ناامیدی کرد و بابت عملکرد نیروهای امنیت ملی افغانستان که تا همین چند هفته قبل می‌گفت قادر به حفظ کشور هستند، تاسف خورد. بایدن در سخنرانی خود از کاخ سفید به شدت از برنامه خروج از افغانستان دفاع کرد: «می‌دانم تصمیم من مورد انتقاد قرار خواهد گرفت، اما ترجیح می‌دهم آن انتقاد را به جان بخرم تا اینکه این (خروج از افغانستان) را به رئیس‌جمهور پنجم منتقل کنم». اما تلاش بایدن و مقامات دولتش برای تلقین این ایده که این بهترین تصمیمی بوده که می‌توانسته اتخاذ کند، باعث کم‌رنگ شدن این شکست و بی‌اخلاقی آمریکا و کاهش انتقادها و فشار افکار عمومی در داخل و خارج این کشور نشده و در روزهای گذشته جمهوری‌خواهان که به دنبال بهره بردن از این بحران سیاست خارجی دولت جوان بایدن به نفع خود در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی هستند به شدت وی را مورد حملات لفظی قرار‌دادند و برخی حتی مثل «گراهام» سناتور جمهوری‌خواه خواستار استیضاح بایدن شدند.
ترامپ: تحقیر‌آمیز بود
دونالد ترامپ نیز که پیشتر با تاختن به مواضع جو بایدن در قبال افغانستان خواستار استعفای او از ریاست جمهوری شده بود، در مصاحبه با «فاکس نیوز» گفت: «اکنون یک دوره وحشتناک برای کشورمان است. من فکر نمی‌کنم در تمام سالیان طولانی کشور ما تا این اندازه تحقیر شده باشد نمی‌دانم اسم آن را شکست نظامی بگذاریم یا شکست روانی. اما تا کنون چیزی شبیه به آنچه اینجا اتفاق افتاده است، حادث نشده بود. شما می‌توانید به زمان جیمی کارتر (رئیس‌جمهور اسبق آمریکا) و گروگان‌ها (تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران) برگردید که همه ما آن را مایه شرمساری بزرگ می‌دانستیم و ما را رونالد ریگان از آن ماجرا بیرون آورد اما این موضوع (افغانستان) به دفعات بسیار زیاد (از ماجرای لانه جاسوسی) بدتر است. شما وضعیتی را شاهدید که هزاران هزار نفر از آمریکایی‌ها و دیگر (اتباع کشورها) واقعا در افغانستان گیر افتاده‌اند وضعیت به گونه‌ای است که من نمی‌توانستم باور کنم چنین اتفاقی در حال افتادن است. وقتی شما یک هواپیمای نظامی بزرگ را دیدی که مردم در تلاش بودند که از کنار آن و بال‌هایش سوار بشوند و از افغانستان فرار کنند به دلیل ترس بسیار زیادی که از شرایط موجود داشتند و تعدادی از آنها از ارتفاع دو هزار متری از هواپیما پرت شدند. هیچ کسی چیزی شبیه به این را ندیده است. وضعیت جاری اصلا قابل قیاس با بالگرد در ویتنام نیست و ما شاهد تحقیرآمیزترین دوره (تاریخ آمریکا) هستیم».
«کاندولیزا رایس» وزیر خارجه پیشین آمریکا بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ و مشاور امنیت ملی کاخ سفید بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ نیز در یادداشتی درباره تحولات افغانستان که منجر به فروپاشی حکومت مورد حمایت واشنگتن شد، نوشت: «اکنون دولت نمی‌تواند ادعا کند که اعتبار جهانی آمریکا آسیب ندیده است. اعتبار،
تقسیم شدنی نیست و چین و روسیه و ایران جای پای ما گذاشته‌اند. تصویر چند روز گذشته در افغانستان تصویری از آمریکای در حال عقب‌نشینی را مجسم می‌کند». نحوه خروج آمریکا از افغانستان حتی مورد انتقاد صهیونیست‌ها هم قرار گرفت. «عاموس یادلین» رئیس‌پیشین اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی در واکنش گفت، این عقب‌نشینی همان‌طور که به تصویر کشیده شده یک «فرار تحقیرآمیز» است.
درس عبرتی برای متحدان آمریکا
روز دوشنبه تنها یک روز پس از سقوط کابل تصاویر بسیار تاسف باری از فرودگاه کابل مخابره شد که به اعتراف دوست و دشمن درس عبرتی برای متحدین آمریکا و کسانی که به این کشور دل بسته‌اند شد. تصاویری که روز دوشنبه(25 مرداد) از لحظات برخاستن یک فروند هواپیمای باری ارتش آمریکا از باند فرودگاه کابل، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد احتمالا به یکی از نمادهای خروج نظامیان آمریکا از افغانستان تبدیل خواهد شد. به گزارش فارس در این تصاویر هزاران نفر که بسیاری از آنها به عنوان مترجم و دستیار به نیروهای آمریکایی کمک کرده بودند در کنار هواپیمای نیروی هوایی در حال دویدن بودند. گروهی از آنها نیز به بدنه و چرخ‌های هواپیمای در حال حرکت آویزان شده بودند. بنا به گزارش‌ها دقایقی پس از برخاستن هواپیما از فرودگاه کابل دست‌کم سه نفر از بدنه و چرخ‌های هواپیما سقوط کردند و جان باختند. در تصاویری که لحظاتی پس از برخاستن هواپیما به ثبت رسیده است سقوط آنها دیده می‌شود. تصاویر دیگری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده صدها نفر را در حال دویدن بر روی باند فرودگاه کابل همزمان با شلیک تیر هوایی از سوی نظامیان آمریکا نشان می‌دهد. برخی از کسانی که در فرودگاه کابل تجمع کرده بودند نیز از سوی نیروهای آمریکایی و همچنین شبه نظامیان طالبان با شلیک مستقیم تیر کشته شده‌اند. از سوی دیگر روزنامه «واشنگتن پست»
و پایگاه اینترنتی «پولیتیکو» به نقل از منابع خود گزارش دادند که هنگام فرود هواپیما در چرخ آن «بقایای انسانی» کشف شد. این هواپیما پس از ترک کابل به دلیل «انسداد چرخ فرود» که به طور موقت آن را غیرقابل استفاده کرده بود مجبور به فرود اضطراری در «یک کشور ثالث و نزدیک» شد. بقایای جسد فردی که بر اثر گیر کردن در چرخ هواپیما جان خود را از دست داد پس از این فرود اضطراری کشف شد و این در حالی بود که داخل برخی از هواپیماها که از افغانستان خارج می‌شدند برخی از صندلی‌ها را سگ‌های نظامیان آمریکایی اشغال کرده بودند. خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در گزارشی با اشاره به این تصاویر نوشت:
« جهان دیگر آمریکا را شریک قابل اعتمادی نمی‌داند».
فرجام تکیه بر آمریکا، شکست است
«عبدالباری عطوان» نویسنده سرشناس عرب و سر دبیر روزنامه الرای‌الیوم نیز در این باره نوشت: «آسمان کابل پر از بالگردهای عظیمی بود که دیپلمات‌ها و اتباع آمریکایی را (۲۴۰۰ دیپلمات در سفارت آمریکا) منتقل می‌کردند، اما هیچ‌کس برای انتقال فرماندهان ارتش و سیاستمداران افغانستان وجود نداشت و آنها را رها کردند تا با سرنوشت سخت خود مواجه شوند». کانال ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی نیز در این خصوص گزارش داد «خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان و رها کردن کسانی که با آنها در افغانستان همکاری می‌کردند، برای تمام متحدان آمریکا در خاورمیانه وحشتناک و رعب‌آور است. این خبر بدی برای اسرائیل است، بیایید به این حقیقت عادت کنیم ممکن است در برابر ایران تنها باشیم. برای این دولت (آمریکا) این موضوع مهم نیست. این اتفاق بسیار سختی است و باید ما را نگران کند». کانال ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی هم اعلام کرد: «هر کسی که به آمریکا تکیه کند عاقبتش این است، خودش را تنها و در معرض انتقام از طرفی مانند طالبان می‌یابد». «کلیف مِی» مدیر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در این‌باره گفت: «از دید دشمنان ما، این اقدام بدین معنا است که ایالات متحده قابل شکست دادن است. در واقع اگر طالبان می‌توانند آن را شکست دهند، واقعاً چه کسی نمی‌تواند؟ از دید یک دشمن ما بی‌دفاعیم و از دید یک متحد، مایه عبرت هستیم». کانال ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی نیز در این خصوص گزارش داد «خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان و رها کردن کسانی که با آنها در افغانستان همکاری می‌کردند، برای تمام متحدان آمریکا در خاورمیانه وحشتناک و رعب‌آور است. این خبر بدی برای اسرائیل است، بیایید به این حقیقت عادت کنیم ممکن است در برابر ایران تنها باشیم. برای این دولت (آمریکا) این موضوع مهم نیست. این اتفاق بسیار سختی است و باید ما را نگران کند».
«دیوید بارنو» ژنرال بازنشسته و استاد مطالعات راهبردی دانشگاه جان‌هاپکینز آمریکا نیز در این باره گفت:«اتفاقات کابل این باور خطرناک را ترویج می‌کند که قدرت نظامی و اراده سیاسی آمریکا در دفاع از دوستان و متحدانش در حال کمرنگ شدن هستند». دبیرکل حزب‌الله نیز در این باره بیان کرد:‌ «پس از شکست آمریکا در افغانستان، اکنون چشم‌ها به اشغالگری آمریکا در عراق و سوریه دوخته شده است. تصمیم عراق درخصوص خروج نیروهای نظامی آمریکا از این کشور، یک دستاورد بزرگ است. عراقی‌ها باید مسئله مستشاران و نیروهای آموزشی آمریکا را نیز با نگاه به تجربه افغانستان در نظر بگیرند».
تکاپو برای تشکیل حکومت
آخرین گزارش‌ها نیز حاکی است تخلیه آمریکایی‌ها و نیروهای وابسته به آنها همچنان از فرودگاه کابل ادامه دارد و به گفته ناتو تاکنون دست کم 18 هزار نفر از کابل تخلیه شده‌اند. سازمان امداد پناهندگان شرق آفریقای سازمان ملل خبر داده که دولت آمریکا از کشور آفریقایی اوگاندا درخواست کرده که میزبان 2 هزار نفر از پناهندگان افغانستانی باشند!