۲ پیام خطرناک از یک توجیه غلط(نگاه)
مجتبی باجلان
«مدیریت اقتصادی کشور به‌جای آنکه در این شرایط حساس با تکیه بر قدرت مقاومت و ابتکار مردم عزیز و سرافراز ایران پیام رشد پایدار به جهان بدهد، متأسفانه پیام ضعف به تحریم کنندگان می‌دهد... همه ضعف‌ها و ناکارآمدی‌ها را نمی‌توان پای تحریم نوشت.»
شاید باورش برایتان کمی سخت باشد اما عبارت فوق از سری بیانات و اظهارات تبلیغاتی و انتخاباتی رئیس‌جمهور محترم جناب آقای روحانی است، از آن روزهایی که آقای روحانی ضمن نمایش دادن کلید، وعده گشودن قفل‌های اقتصاد و حل مشکلات اقتصادی می‌داد و دلیل اصلی مشکلات اقتصادی کشور را نه «تحریم» که «سوء مدیریت» عنوان می‌کرد بیش از 7 سال می‌گذرد و این روزها به موازات تشدید مشکلات معیشتی مردم و افزایش انتقاد و نارضایتی‌های عمومی از بی‌تدبیری‌ها و سوء مدیریت دولت ، «انداختن تقصیرها به گردن تحریم» به مطلع سخنان اکثر دولتمردان در توجیه شرایط و مشکلات به وجود آمده در کشور تبدیل شده است.
به عنوان نمونه یکی دو هفته پیش شخص رئیس‌جمهور در جلسه هئیت وزیران بدون‌اشاره به نقش سوء مدیریت و تصمیمات غلط و بعضا فاجعه بار دولت در بخش اقتصاد ، همه مشکلات را به گردن تحریمها انداخت و گفت که ما سه سال است که در برابر این تحریمهای شدید مقاومت می‌کنیم. یا اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور که از قرار گرفتن کشور در روزهای بسیار سخت و تحت تاثیر قرار گرفتن بودجه کشور به‌دلیل تحریمها سخن می‌گوید.
نمونه اخیر آن هم اظهارات علی ربیعی سخنگوی دولت بود که در نشست هفتگی خود با خبرنگاران و در سالگرد پنج سالگی برجام درباره علت مشکلات اقتصادی کشور گفت که متاسفانه در سال‌های گذشته به دلیل خروج آمریکا از برجام این توافق تا اندازه زیادی در حوزه ارتباط کارکرد خودش را به واسطه تحریمهای ظالمانه‌ای که ترامپ و دار و دسته او برای فروپاشی ایران اتخاذ کردند برای مردم ما از دست داد و آمریکایی‌ها نگذاشتند مردم ما از فواید اقتصادی برجام بهره‌مند شوند.
اینکه همین دولتمردان فعلی در زمان دولت قبل اعتقاد داشتند که دلیل اصلی مشکلات اقتصادی کشور، سوء مدیریت است نه تحریم یا حداکثر اثر تحریمهای آمریکا بر اقتصاد کشور را 20 درصد عنوان می‌کردند اما امروز که در مقام عمل و پاسخگویی قرار گرفته‌اند، ظاهرا نظر دیگری دارند موضوع اصلی این وجیزه نیست.
از اینکه اساسا دولت تدبیر و امید که با وعده رفع تحریمهای ظالمانه آمریکا در دو انتخابات از مردم رای گرفته و در قالب توافق هسته‌ای خسارات و تعهدات سنگینی را متوجه کشور کرده است اما امروز دلیل اصلی مشکلات را مجددا تحریمهای آمریکا عنوان می‌کند، هم عبور می‌کنیم.
اما نکته اصلی اینجاست که دولتمردان محترم باید التفات داشته باشند که انداختن همه تقصیرها به گردن تحریم و ابراز عجز و ناتوانی در برابر دشمن آن هم در شرایط خطیر فعلی نه تنها گره‌ای از مشکلات کشور باز نخواهد کرد و از بار مسئولیت‌شان نخواهد کاست که حداقل حاوی دو پیام بسیار خطرناک برای دشمن و جامعه هم هست.
اول اینکه وقتی دشمنی که همه تلاش‌هایش را برای زمین زدن ایران کرده، از زبان مسئولان ارشد دولت می‌شنود شرایط امروز کشور فقط به‌دلیل تحریم‌هاست آیا روشن نیست که در واقع به دشمن امیدواری داده می‌شود که در پیشبرد برنامه‌هایش موفق بوده است؟
دوم اینکه گرچه اهمیت دادن زیاده از حد به فشار خارجی برای پوشاندن ضعف سیاست‌های داخلی و ناکارآمدی دولت است، اما در باطن به ضد خودش تبدیل می‌شود و اتفاقاً نشان دهنده ناتوانی دولت در مدیریت فضاست. سیاه‌نمایی‌ها، خصوصاً وقتی توسط دولتمردان انجام می‌شود که به دلیل داشتن مقام بالا، حرف‌شان سند محسوب می‌شود، مردم را هم ناامید و به موازات آن، دشمنان را امیدوار می‌کند و عملاً به کمک تحریمهای اقتصادی آمریکا می‌رود.
این درحالی است که تقریبا همه دلسوزان کشور یقین و اطمینان دارند که مشکلات کشور حل شدنی است و راه‌حل آن هم در داخل و اتکا به ظرفیتهای فراوان داخلی است. دو روز پیش جمعی از اقتصاددانان و پژوهشگران اقتصادی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور راهکارهایی را برای خروج اقتصاد از نابسامانی فعلی ارائه کردند. این اقتصاددانان چند ماه پیش نیز 10 راهکار برای حل مشکلات اقتصاد ایران ارائه کرده بودند که نامه دوم نشان می‌دهد متاسفانه دولت کمترین توجهی به نظرات کارشناسان و اقتصاددانان داخلی ندارد.