طرح توسعه اعتاب مقدسه به کجا رسید؟
رونق دوباره پروژه‌های عتبات با رعایت پروتکل‌های بهداشتی
مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری از استادش مرحوم آیت‌الله سیّد محمّد فشارکی نقل می‌کند که به هنگام شیوع وبا در «سامرّاء» ایشان فرمودند:
من حکم کردم بر زنان و مردان از شیعیان سامرّاء که زیارت عاشورا بخوانند و ثواب آن را هدیه نمایند به روح مطهّر حضرت نرجس خاتون، والدۀ ماجدۀ حضرت حجّت(ع) و او را در نزد فرزندش شفیع قرار دهند، تا ایشان نیز در نزد خداوند شفاعت نمایند و من ضامن می‌شوم که هر کس این عمل را انجام دهد، مبتلا به بیماری وبا نشود.
همۀ شیعیان به این حکم عمل کردند و هیچ کس مبتلا به وبا نشد!
در این اوضاع شیوع ویروس کرونا، پروژهای فعال در کشور عراق نیمه فعال شده و گاهی تعطیل شدندو گاهی هم با احتیاط و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و با حداقل نیرو مجدداً مشغول به کار شدند.
اگر نگاهی به تاریخچه بازسازی اعتاب مقدسه عراق بیندازیم خواهیم دید که ایرانیان در طول تاریخ خصوصا از عهد صفویه تا کنون پیشتاز در بازسازی عتبات عالیات بوده‌اند و همیشه در این زمینه حرف اول را زده‌اند.
اما در دوران اخیر و با سر برآوردن ویروس منحوس کرونا ساخت و سازها در شهرهای مقدس عراق با چالشی جدی روبرو شد و رفت و آمد کارگران و استاد کاران ایرانی و تردد آنها در مرزها با مشکلی جدی روبه‌رو شد و رفته رفته این پروژه‌ها یکی پس از دیگری تعطیل گردید، اما اینک با رایزنی‌های مسئولان کشورمان با طرف عراقی، ظاهرا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برخی پروژه‌ها خصوصا در شهر کربلا با بخشی از نیروهای استاد کار و کارگر ایرانی مجدداً مشغول به کار شده‌اند.
در گزارش پیش رو سری زدیم به کربلا و کاظمین و نحوه پیشرفت پروژه‌های تحت مدیریت جمهوری اسلامی در عراق. همراه ما در این گزارش باشید.
تشدید پروتکل‌های ضد کرونا
در پروژه‌های بازسازی عتبات
به کربلای معلی می‌رویم، شهری که متاسفانه این روزها به شدت با ویروس منحوس کرونا دست و پنجه نرم می‌کند و این مسئله پروژهای توسعه حرمین شریفین را با مشکلات عدیده‌ای روبرو ساخته است.
جلال مآب رئیس‌ستاد بازسازی عتبات عالیات از تشدید پروتکل‌های بهداشتی ضد کرونا در اجرای طرح‌های بازسازی و توسعه حرم‌های مطهر خبر می‌دهد.
جلال مآب با‌اشاره به سخت‌گیرانه‌تر شدن تدابیر بهداشتی در روند اجرای طرح‌های توسعه در حرم‌های مطهر می‌گوید:« پیش از این، دستورالعمل ویژه کار در شرایط کرونایی به واحد‌های HSE مستقر در پروژه‌ها ابلاغ شده بود که با توجه به پیش‌بینی کارشناسان مبنی بر ادامه‌دار بودن شرایط کرونایی تا دست‌کم یکسال دیگر، پروتکل سخت‌گیرانه‌تر جدیدی را با همکاری مسئولان عراقی تدوین و به عوامل اجرایی ابلاغ کردیم.»
وی با بیان اینکه براساس پروتکل بهداشتی جدید، فعالیت واحد‌های HSE مستقر در پروژه‌ها مضاعف شده است می‌افزاید: « تب سنجی مستمر، ضد عفونی مداوم اماکن، محدود شدن تردد افراد به محل اقامت و مکان اجرای پروژه، ممنوعیت تشرف به حرم و حضور در فضا‌های شهری، الزام استفاده از ماسک و دستکش، کار با رعایت اصل حضور حداقل نیرو و اخذ گواهی سلامت و تست کرونا در ایران پیش از اعزام به عتبات، ازجمله مواردی است که در این پروتکل‌ها آمده است.»
جلال مآب با تاکید بر انجام تست کرونا در مبادی مرزی و هنگام ورود و خروج عوامل اجرایی طرح‌های بازسازی عتبات به کشور می‌گوید: « تدابیر لازم حتی برای قرنطینه موارد مشکوک نیز در پروتکل‌های جدید دیده شده تا از ورود ویروس از عراق به ایران و بالعکس جلوگیری شود.»
رئیس‌ستاد بازسازی عتبات عالیات با بیان اینکه هم‌اکنون آیتم ضد کرونا به دستورالعمل ثابت واحد‌های HSE مستقر در پروژه‌ها افزوده شده است، می‌گوید:« در طرح توسعه و بازسازی اعتاب مقدسه، سلامت زائران، مجاوران حرم‌ها و عوامل اجرایی اعم از ایرانی و عراقی، خط قرمز ماست لذا با پیمانکارانی که در اجرای این پروتکل‌ها کوتاهی کنند، قاطعانه برخورد می‌کنیم.»
وی تصریح می‌کند: « با همکاری عتبه مقدسه حسینی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی طی روز‌های کرونایی، روند اجرای طرح صحن حضرت زینب (س) بدون تعطیلی ادامه یافت و هم‌اکنون عوامل اجرایی مشغول بتن‌ریزی ستون‌های تل زینبیه هستند.»
وی با بیان اینکه در حال مذاکره با مسئولان شهر نجف و سایر شهرهای مقدس برای ادامه کار‌ها هستیم، یاد آور می‌شود: «با اعلام پاندمی (شیوع جهانی) ویروس کووید ۱۹ و اعمال محدودیت‌ها در بسیاری از کشورها، بیشتر پروژه‌های در حال اجرا در اعتاب مقدسه به‌غیر از صحن حضرت زینب (س) از اسفند سال گذشته به حالت تعلیق درآمد.»
جلال مآب با بیان اینکه بنا بر درخواست مسئولان شهر نجف‌اشرف اجرای طرح توسعه حرم مطهر علوی مزین به‌نام صحن و شبستان حضرت زهرا (س) متوقف شده است، ابراز امیدواری می‌کند که با الگو برداری از پروتکل‌های سخت‌گیرانه طرح توسعه حرم مطهر حسینی در کربلا، سایر پروژه‌ها در اعتاب مقدسه نیز بازگشایی شود.
زینبیه دمشق،قلب تپنده شیعیان
یکی از مراکز مهم و استراتژیک در کشور سوریه منطقه زینبیه و حرم مطهر ام المصایب حضرت زینب سلام الله علیها است که پس از پایان ناآرامی‌ها در این منطقه، بحث بازسازی و توسعه این حرم مطهر در دستور کار قرار گرفت.
رئیس‌ستاد بازسازی عتبات عالیات درباره عملیات عمرانی حرم مطهر حضرت زینب (س) در سوریه نیز می‌گوید:« کارگاه ستاد بازسازی عتبات در دمشق نیز با عنایت اهل بیت(ع) و براساس پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی شده و با وجود چند هفته تعطیلی، به لطف خدا از برنامه زمانبندی نیز جلوتر
هستیم.»
یک دهه بازسازی حرم پدر و پسر امام رضا(ع) در کاظمین
حرم امامین جوادین (ع) در کاظمین از اماکن زیارتی شیعیان است که عاشقان اهل‌بیت (ع) برای زیارت پدر و پسر امام رضا(ع) به نزدیکی پایتخت عراق مشرف می‌شوند.
حرم امامین جوادین (ع) که در زمان رژیم بعث گرد غربت بر آن نشسته بود با کمک‌های مردمی ستاد بازسازی عتبات روند توسعه و بازسازی این حرم مقدس آغاز شد، تا جایی که اکنون حرم کاظمین به عنوان یکی از زیباترین حرم‌ها در میان اعتاب مقدس عراق به شمار می‌رود.
همزمان با دهه کرامت و در آستانه ولادت امام رضا(ع)، رحمت‌الله طاهری، جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین به تشریح اقدامات متنوع انجام شده در یک دهه اخیر به منظور توسعه و بازسازی حرم امامین جوادین(ع) می‌پردازد و می‌گوید: «از سال ۸۸ که به کاظمین مشرف شدم، فعالیت توسعه و بازسازی حرم امامین جوادین (ع) با مرمت گنبد حرم موسی بن جعفر (ع) همزمان شد.»
وی با بیان اینکه طلاکاری گنبد موسی بن جعفر (ع) حدود دو سال و نیم به طول انجامید، تصریح می‌کند:« پس از اتمام طلاکاری گنبد، سنگ رواق امامین جوادین (ع) را تعویض و به صورت همزمان مسجد صفویه را نیز احیا کردیم.»
طاهری با‌اشاره به اینکه مسجد صفویه در زمان رژیم بعث و قبل از مرمت و بازسازی به انباری تبدیل شده بود، می‌گوید:« در این مکان نخاله سنگ، آهن و چوب قرار داده بودند و تا سه متر از ارتفاع دیوارها رطوبت بسیاری وجود داشت که با تلاش مهندسان و هنرمندان ایرانی، ۵ هزار و ۵۰۰ مترمربع بند آجر درآورده و با مواد مختلف همچون پودر آجر، چسب چوب و کتیرا آجرها را مرمت کردیم و به خاطر رطوبت یک هزار و ۱۰۰ متر کانال به ارتفاع یک متر و عرض ۸۰ سانتی متر زدیم و حدود ۲۲۰ متر نیز آجرچینی کردیم.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین با بیان اینکه برای مرمت و بازسازی مسجد صفویه از بهترین سنگ‌های ایرانی یعنی پرتقالی استفاده شد و دیوارها و کف نیز با مرمر کرمی رنگ ترمیم شده است، خاطرنشان می‌کند: « در مسجد صفویه، کتیبه‌ها را نیز احیا و تمامی چشمه‌ها را رسم‌بندی کردیم و روی رسم بندی‌ها، ۲ هزار و ۲۰۰ متر آینه‌کاری صورت گرفت.»
طاهری با‌اشاره به اینکه کتیبه کوفی در مسجد صفویه نیز از نو احیا شد، می‌گوید: «در ردیف اول قسمت شرقی مسجد صفویه تَرَک سرتاسری وجود داشت که برای ترمیم آن ۲۴۰ تن سبک‌سازی کرده و معمارهای استادکار را از اصفهان آوردیم و در نهایت حدود سه سال مرمت و احیای آن طول کشید.»
۱۸ ورودی برای تشرف به مسجد صفویه کاظمین
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین به نصب درهای مختلف در مسجد صفویه همجوار با حرم امامین جوادین (ع)اشاره می‌کند و می‌گوید: « برای تردد راحت زائران از مسجد صفویه به حرم امامین جوادین (ع) درهای مختلفی پیش‌بینی و نصب شد، به طوری که سه در برای قسمت شرقی، سه در قسمت غربی و سه ورودی از صحن امام محمد باقر(ع) و ۶ ورودی به خود رواق زدیم. قسمتی از حرم به نام مسجد امام رضا(ع) را سنگ‌کاری و آینه‌کاری کرده‌ایم و بعد دیوار و کف ایوان‌ها را که تخریب شده بود؛ ترمیم و بازسازی کردیم.»
وی با‌اشاره به اینکه در زمان قاجار ارتفاع سنگ دیوارهای حرم ۱۶۰ بود که حدود ۸۰ سال قبل تا ارتفاع سه متر سنگ دیگری جایگزین کرده بودند، می‌گوید: « در آن زمان کاشی‌ها را تخریب کرده بودند و بر روی آن کاشی جدیدی قرار دادند که ما سال ۹۳ سنگ ۸۰ سال قبل را درآورده و روی همان سنگ زمان قاجار با ارتفاع ۱۶۰ کاشی‌کاری را آغاز و قسمت‌های باقی مانده در حجره‌ها را نیز آینه‌کاری کردیم.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین در ادامه به کاشی کاری ایوان باب‌المراد حرم امامین جوادین (ع)اشاره می‌کند و می‌گوید:« ایوان باب‌المراد که بازسازی آن مربوط به دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بود، دوباره طلاکاری شد. ورودی ایوان قریش نیز آینه‌کاری و از نو مقرنس‌کاری و درنهایت کل ایوان طلاکاری شد.»
تعویض حدود ۱۲ هزار متر سنگ
کف صحن حرم امامین جوادین (ع) طی دو سال
طاهری با بیان اینکه از اوایل سال ۹۲ با توجه به لزوم تعویض سنگ‌فرش صحن حرم امامین جوادین (ع)، حدود ۱۲ هزار متر سنگ کف صحن حرم تعویض شد، خاطرنشان می‌کند: «ایوان‌ها و حجره‌های صحن، سنگ و کاشی معرق شدند و کتیبه هم نو شد. همچنین قسمت دیوار بالای ایوان‌ها که گچ بودند، کاشی کاری شدند که این عملیات سال ۹۲ شروع شد و تا ۹۴ به پایان رسید.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین با‌اشاره به اینکه اقدامات توسعه و بازسازی حرم امامین جوادین (ع)در کاظمین با کمک‌های مردمی و به همت ستاد بازسازی عتبات صورت گرفته است، می‌گوید:« حرم امامین جوادین (ع) از زیباترین و بزرگ‌ترین حرم‌های عراق است. حرم پدر و پسر امام رضا(ع) ۴ مناره بزرگ و ۴ مناره کوچک دارد، ایوان‌ها نیز بسیار زیبا مهندسی شده است؛ چرا که زائرانی از ایران به کاظمین مشرف می‌شوند، توقع دارند حرم پدر و پسر امام رضا(ع) همچون حرم رضوی زیبا باشد و احساس غربت نکنند.»
طلاکاری سه مناره حرم امامین جوادین (ع)
طاهری به طلاکاری مناره‌های حرم امامین جوادین (ع)اشاره می‌کند و می‌گوید: « حرم امامین جوادین (ع) چهار مناره بزرگ دارد که تمامی این مناره‌ها طلاکاری شدند.البته طلاکاری سه مناره به طور کامل انجام و نصب شده است. اما طلاکاری یکی از مناره‌ها به دلیل اجرای پروژه مقاوم سازی و راست‌سازی انحنای ۸۰ سانتی‌متری، هنوز باقی مانده است که پس از اتمام مقاوم‌سازی، نصب طلاکاری آغاز خواهد شد.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین با بیان اینکه در ایوان‌های باب‌المراد، قبله و قریش به دلیل رطوبت چندین کانال احداث شده است، خاطرنشان می‌کند: « این کانال‌ها به ارتفاع ۱۵۰ در ۱۷۰ سانتی‌متر پیش‌بینی شده که بتن ریزی آن صورت گرفته است. ایوان قبله نیز بهترین ایوان در اعتاب مقدسه به شمار می‌رود که افتتاح شده است.»