ناباروران زیر چتر بیمه نیستند
بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت(WHO) زوجی که پس از یک سال تلاش بدون پیشگیری برای باروری بچهدار نشوند نابارور محسوب میشوند . همچنین ناباروری به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم میشود. اصطلاح ناباروری اولیه برای زوجهایی استفاده میشود که در کل طول رابطه زناشویی خود و پس از حداقل یک سال تلاش بدون پیشگیری برای باروری بچهدار نشدهاند، اما ناباروری ثانویه در مورد زوجهایی به کار برده میشود که پس از یک یا چندبار فرزندآوری و یک سال تلاش مداوم بدون پیشگیری برای باروری نابارور شدهاند.
مطابق آخرین پیمایشهای انجام شده شیوع ناباروری اولیه در ایران 20/2 درصد است؛ یعنی از هر پنج زوج ایرانی حدودا یک زوج ناباروری اولیه دارند. این در حالیست که میانگین شیوع ناباروری اولیه و ثانویه در دنیا حدود 12/5 درصد است. در حال حاضر جمعیت نابارور کل کشور به حدود سه میلیون زوج می رسد که سالانه حدودا 90 هزار نفر به آنان اضافه میشود. درمان بیماران نابارور میتواند کمک محسوس به افزایش نرخ باروری کشور کند که بند یک سیاستهای کلی جمعیت نیز به این موضوع اشاره دارد؛ «ارتقاء پويايي، بالندگي و جواني جمعيّت با افزايش نرخ باروري به بيش از سطح جانشيني».
بند سوم سیاستهای کلی جمعیت ابلاغی رهبر انقلاب بدین صورت به پوشش هزینههای درمان ناباروری اشاره کرده است: «اختصاص تسهيلات مناسب براي مادران به ويژه در دوره بارداري و شيردهي و پوشش بيمهاي هزينههاي زايمان و درمان ناباروري مردان و زنان و تقويت نهادها و مؤسسات حمايتي ذيربط.» با این حال در ایران بر خلاف کشورهای پیشرفته تقریبا هیچ حمایت جدیای به وسیله بیمههای پایه از هزینههای درمان ناباروری انجام نمیشود. هیچ کدام از عملهای پیشرفته کمکباروری اعم از IVF و ICSI (میکرواینجکشن) و تقریبا هیچکدام از داروها، آزمایشات و سونوگرافیهای لازم برای درمان ناباروری مورد حمایت هزینهای بیمههای درمانی نیستند. تنها حمایتی که دولت برای زوجهای نابارور تدارک دیده است این است که در بیمارستانهای دولتی دارای امکانات درمان ناباروری برای تنها یک عمل در سالِ هر زوج از مجموع هزینههای 6 میلیون تومان به ازای هر دوره درمانی تنها 1/7 میلیون تومان در قالب طرح تحول سلامت به هزینههای زوجها کمک می شود که کمتر از 30 درصد هزینه یک دوره درمانی است.
احتمال موفقیت در عملهای پیشرفته کمکباروری برای دنیا حدود 30 درصد است. در ایران گزارشهای رسمی و علنی دقیقی از این آمار وجود ندارد، اما با این فرض خوشبینانه که احتمال موفقیت در عملهای کمکباروری برای ایران و جهان یکی است میتوان نتیجه گرفت که برای تولد یک فرزند لازم است هر زوج به طور میانگین سه دوره درمانی کمکباروری را طی کنند. از آنجایی که هزینه هر دوره درمانی در مراکز دولتی و خصوصی به ترتیب حداقل 6 و 12 میلیون تومان است میتوان نتیجه گرفت در مراکز دولتی و خصوصی برای تولد هر فرزند حداقل 18 و 36 میلیون تومان هزینه لازم است.
برای زوجهای ناباروری که از شهر محل سکونت خود به شهرهای دیگری مانند تهران و یزد و کرمانشاه و مازندران سفر میکنند هزینههای ایاب و ذهاب و اقامت در محل درمان نیز به هزینههای درمان اضافه میشود که بار مالی سنگینی بر دوش زوجها میگذارد. به عنوان مثال هزینه هرشب اقامت در هتل مرکز درمانی رویش تهران برای زوجی که در فرآیند درمان قرار گرفتهاند 250 هزار تومان است.
در وضعیت کنونی هزینههای بالای درمان ناباروری باعث شده است بسیاری از زوجهای نابارور هیچ اقدامی برای درمان ناباروری انجام ندهند. دلیل عدم پوشش هزینههای ناباروری به وسیله بیمههای پایه این است که ناباروری در نظام حقوقی بیمههای پایه به عنوان یک بیماری تعریف نشده است. لازم است شورای عالی بیمه سلامت کشور با تعریف ناباروری به عنوان یک بیماری در نظام حقوقی بیمههای پایه آنها را ملزم به پوشش هزینههای درمان ناباروری اعم از هزینههای عمل، هزینههای دارویی، هزینههای آزمایشات و سونوگرافیهای مربوط به فرآیند درمان کند. تحقق این مهم به وسیله شورای عالی بیمه سلامت باعث می شود جمعیت نابارور کشور توانایی اقدام برای درمان ناباروری پیدا کرده و با باروری خود کمک به افزایش میزان عمومی باروری کشور نمایند.