گروه اقتصادی-

بازار متشکل ارزی که طبق گفته مسئولان، محلی برای تعیین نرخ ارز در داخل کشور بوده و سازوکار قیمتی بازار را شفاف و قابل کنترل می‌کند، چندین بار در آستانه راه‌اندازی قرار گرفته اما به طور کامل آغاز به کار نکرده است. این بازار که می‌تواند در کاهش و کنترل نرخ ارز موثر واقع شود در ماه‌های اخیر مورد استقبال بسیاری از کارشناسان اقتصادی نیز قرار گرفت.
درباره وظایف بازار متشکل ارزی آنطور که گفته شده است، این بازار قرار است از طریق جلوگیری از معاملات غیرواقعی و فراهم کردن بستری برای معاملات بزرگ از طریق بازیگران اصلی بازار ارز که قرار است بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی باشند، سبب کشف قیمت ارز در تهران شود. اما درخصوص زمان اجرای آن، ابتدا عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در سوم بهمن 1397 گفته بود: «زمینه‌های قانونی بازار متشکل ارزی در حال انجام است و ظرف یکی دو هفته آینده عملیاتی خواهد شد و بازار متشکل ارزی برای اسکناس است که صرافان بتوانند از طریق اینترنتی خرید و فروش عمده را انجام دهند و بانک مرکزی با سیاست‌های خود بازار را متعادل خواهد کرد.»
با این وجود، مدتی بعد همتی اعلام کرد که «می‌توانیم در این دو هفته باقی مانده از سال ۹۷ آن را اجرایی کنیم و مصوبات را از شورای پول و اعتبار گرفته‌ایم؛ ولی صلاح است از نیمه دوم فروردین کلید اجرای رسمی را بزنیم.» به عبارت دیگر، وعده راه‌اندازی بازار متشکل از بهمن 97 به فروردین 98 موکول شد.
با شروع سال جاری نیز رئیس‌کل بانک مرکزی در 18 فروردین، با بیان اینکه یکی از دستورات نخستین جلسه شورای پول و اعتبار، بحث بازار متشکل ارزی بود، گفت: «اعضای هیئت‌مدیره بازار متشکل ارزی مشخص شدند و با توجه به اینکه کارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری آن زمان می‌برد، امیدواریم که تا پایان ماه جاری [فروردین] عملیاتی شود.» با این حال، وعده جدید هم عملی نشد تا بدون راه‌اندازی بازار متشکل ارزی وارد اردیبهشت ماه شویم؛ اتفاقی که در این ماه افتاد این بود که فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد در 20 اردیبهشت 98 گفت: «فعالیت این بازار از هفته آینده آغاز و تاثیر مثبتی در بازار ارز بر جای می‌گذارد.» اما باز هم در اردیبهشت خبری از بازار متشکل ارزی نبود.
تا اینکه پور ابراهیمی رئیس‌سابق کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «پیگیری‌هایی که کمیسیون اقتصادی درخصوص تسریع در روند راه‌اندازی بازار متشکل ارزی انجام داد خوشبختانه به سرانجام رسید و در نشست مشترک کمیسیون اقتصادی و بانک مرکزی با حضور رئیس‌کل بانک مرکزی توافق شد تا پایان خرداد ماه امسال، بازار متشکل ارزی راه‌اندازی شود.»
اما خرداد ماه هم بدون راه‌اندازی بازار متشکل به پایان رسید و تاکنون که شهریور ماه هم تمام شده و وارد هفتمین ماه سال شدیم هنوزهم خبری از راه‌اندازی بازار متشکل ارزی نیست! این در حالی است که در اوایل تابستان، مسئولان بازار متشکل ارزی از آغاز فاز آزمایشی فعالیت این بازار خبر داده بودند
آخرین وعده راه‌اندازی بازار متشکل نیز مربوط به راه‌اندازی این بازار همزمان با عید قربان بود، اما بازهم این وعده عملی نشد تا آغاز به کار این بازار تا الان به تاخیر بیفتد. به عبارتی، حداقل پنج بار در هشت ماه گذشته وعده راه‌اندازی بازار متشکل در زمان‌های خاص (بهمن97، فروردین98، اردیبهشت98، خرداد98 و عید قربان) داده شد اما بدون عمل!
حال آنکه در شرایطی که اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌های ظالمانه و سنگین آمریکاست و از سوی دیگر اروپایی‌ها نیز روابط خود را با ایران در چارچوب خاصی قرار نداده‌اند، کشف قیمت ارز و چگونگی مدیریت بازار ارز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که می‌تواند سبب بهبود معیشت مردم نیز شود. به همین دلیل، تاخیر در اجرای این طرح علاوه‌بر اینکه زمینه‌ساز بی‌اعتمادی به وعده‌های مسئولین می‌شود و فعالان اقتصادی را نسبت به سخنان مسئولین بد گمان می‌کند، موجب استفاده نکردن از این ظرفیت در بازار ارز هم می‌شود. بنابراین بانک مرکزی هرچه زودتر این کار را به سرانجام برساند، در شرایط تحریمی، کار مهمی کرده است. به گزارش خبرگزاری ایسنا، از مهم‌ترین دلایلی که درخصوص اجرایی نشدن بازار متشکل ارزی مطرح شد، کم بودن تعداد صرافی‌ها و بانک‌هایی بود که توانسته بودند مدارک خود را تکمیل کرده و در بازار فعالیت کنند. مشخص نیست که چه مقدار زمان لازم است تا سایر بانک‌ها و صرافی‌ها نیز نسبت به تکمیل مدارک خود اقدام کنند و این در حالی است که کشور در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری به این بازار نیازمند است.
در همین حال، در روزهای گذشته به دلیل آنچه که از سوی مدیرعامل بازار متشکل ارزی، اتصالی برق عنوان شد، حریقی در محل ساختمان بازار متشکل ارزی رخ داد که سبب از بین رفتن برخی تجهیزات شد. البته به گفته محمود شکسته‌بند، مدیرعامل این بازار، سرورها در محل امن دیگری قرار داشته و آسیبی ندیدند و برای تجهیز دوباره ساختمان بازار متشکل ارزی نیز حداکثر یک هفته زمان لازم است.
هرچند که گفته می‌شود سرورهای بازار متشکل ارزی آسیبی ندیدند، اما آنچه که واضح است این است که این اتفاق نیز آغاز به کار بازار را با تاخیر همراه خواهد کرد و افتتاح رسمی آن عقب‌تر خواهد افتاد.