دیپلماسی ایرانی از قول یک اقتصاددان نوشت: اگر اروپا به دنبال حفظ توافق هسته‌ای با ایران است و برای حمایت از تهران در برابر تحریم‌های آمریکا قصد دارد کاری انجام بدهد، می‌توانست این مهم را از طریق IMS و دیگر نهادهای مالی و اقتصادی برای دور زدن تحریم‌های بانکی پیگیری کند. لذا این که INSTEX با این توان و قدرت کمرنگ اقتصادی بخواهد به عنوان نهایت تلاش‌های اروپا در نظر گرفته شود به نظر خودفریبی است.
محمد قلی یوسفی گفت: از ابتدا معلوم بود زمانی که دولت هیچ گونه برنامه‌ریزی دقیق و بلندمدتی برای رشد اقتصادی و توسعه تولیدات صنعتی داخلی ندارد، با کوچک‌ترین تحولات دیپلماتیک، مناسبات اقتصادی داخلی دچار تحولات گوناگون خواهد شد، به خصوص این که در دوره آقای روحانی نگاه دولت به بیرون از مرزها دوخته شد و این مسئله سبب ساز آن بود تا سایه سنگین دیپلماسی و سیاست خارجی بر اقتصاد بیش از پیش احساس شود. در این راستا زمانی که دونالد ترامپ تصمیم به خروج از برجام گرفت به عینه شاهد بودیم که بستر سیاست خارجی چگونه اقتصاد کشور را تحت‌الشعاع قرار داد.
من معتقدم که از دل این ساز و کار سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان به نام INSTEX، هیچ گونه چشم‌انداز مثبتی برای کشور وجود نخواهد داشت و در بهترین حالت می‌توان امید داشت که INSTEX بتواند بخشی از درآمدهای حاصل از فروش نفت کشور را به کالاهای اساسی و دارو تبدیل کند.
وی افزود: این که چنین ساز و کاری با این توان و قدرت کمرنگ اقتصادی بخواهد به عنوان نهایت تلاش‌های قاره سبز در نظر گرفته شود به نظر خودفریبی و نادیده گرفتن شرایط و واقعیتی است که در صحنه جهانی در حال وقوع است. چون که IMS اساساً نهادی است که برای نقل و انتقال پولی و بانکی فعالیت می‌کند و رئيس آن نیز یک: اروپایی است و می‌تواند به اندازه خود، بستر را برای دور زدن تحریم‌های پولی و بانکی ایران شکل دهد. لذا به نظر من مسئله عدم توان این ساز و کار برای تقابل جدی با تحریم‌های آمریکا و نیز پیش‌شرط قراردادن لوایح چهارگانه برای عملیاتی شدن آن نوعی کنترل ایران از طریق اروپا است، چون در سایه این ساز و کار، عملاً ایران نوعی گروگان سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان خواهد بود و تروئیکای قدرت اروپا هر گونه که بخواهند می‌توانند با تهران رفتار کنند و نیازهای ایران را از هر مسیری که مد نظر آنها باشد، تأمین کنند، آن هم با پیش شرط‌هایی که بتواند منافع آنها را برآورده کند که این مسئله یقیناً برازنده و زیبنده اقتصاد و قدرت سیاسی ایران نیست.
این کارشناس تصریح کرد: مسئولین دستگاه دیپلماسی در چند ماه گذشته کار قابل قبولی از خود ارائه نکرده‌اند.