نظرات مختلفی در نحوه برگزاری آزمون دکتری و کارشناسی ارشد وجود دارد اما همه روسای دانشگاه‌های سطح یک به اتفاق بر حذف کنکور تحصیلات تکمیلی و افزایش اختیارات دانشگاه‌ها در این زمینه توافق دارند.
با حذف آزمون مقاطع تحصیلات تکمیلی افراد با شایستگی واقعی علمی در یک رقابت صحیح جذب دانشگاه‌ها می‌شوند.
در همین رابطه، ایرنا درگفت‌و‌گو با روسای دانشگاه‌های امیرکبیر، خواجه نصیرالدین طوسی، علم و صنعت و صنعتی شریف به بررسی بیشتر موضوع پرداخته است:
رئیس ‌دانشگاه امیرکبیر درخصوص نحوه جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی از طریق آزمون سراسری گفت: دانشجویان دکتری از طریق مصاحبه جذب می‌شوند و تا حدودی مشکل ارزیابی سطح علمی آنها برطرف شده است اما نیاز است تا اختیارات دانشگاه در این زمینه افزایش پیدا کند تا شاهد افزایش کیفیت جذب و پذیرش دانشجویان در این بخش باشیم.
احمد معتمدی ادامه داد: مشکل اصلی در جذب دانشجویان کارشناسی ارشد است که سطح دانشجویان پایین بوده و ارزیابی درستی از سطح علمی آنها صورت نمی‌گیرد.
وی با بیان اینکه در آزمون کارشناسی ارشد صرفا از دو تا سه درس آزمون گرفته می‌شود افزود: دانشجو با شرکت در کلاس‌های کنکور و تمرین تست‌زنی می‌تواند رتبه مناسب در آزمون کسب کند که این مسئله یک بی‌عدالتی است.
رئیس ‌دانشگاه امیرکبیر توضیح داد: یک دانشجوی قوی به دلیل مشکلات نتوانسته در کلاس‌های کنکور شرکت کند، اما دانشجوی دیگر که از نظر درسی نیز ضعیف است با شرکت در کلاس‌های کنکور رتبه بالا می‌آورد.
وی با تاکید براینکه کنکور متمرکز برای کارشناسی ارشد روش صحیحی برای سنجش نیست، ادامه داد: در جریان کنکور دانشجویی با معدل پایین که از دانشگاه ضعیفی آمده با شش ماه شرکت در کلاس‌های کنکور در رشته خوبی قبول می‌شود.
به اعتقاد معتمدی روش سنجش دانشجویان در مراکز علمی باید تغییر کند یا اختیارات دانشگاه زیاد شود.
وی می‌گوید که دانشگاه‌ها بارها درخواستی مبنی بر اینکه دانشجویان فارغ‌التحصیل از دانشگاه‌های سطح بالا و معدل خوب راهی برای جذب به جز کنکور در مقطع کارشاسی ارشد ندارند تا در صورت عدم قبولی در کنکور به دنبال مهاجرت نباشند.
رئیس ‌دانشگاه امیرکبیر تصریح کرد: دانشجویان استعداد درخشان هم در صورت عدم قبولی با رزومه تحصیلی خود یا تاییدیه استاد جذب بهترین دانشگاه‌های خارج از کشور می‌شوند.
وی در ادامه گفت: متاسفانه مشکلات عبور از سد کنکور باعث شده بسیاری از دانشجویان سطح بالا به خارج از کشور بروند.
رئیس ‌دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی درخصوص روش جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها، اظهار کرد: با افزایش تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی کیفیت آموزش و دانشجویان پایین می‌آید و در واقع رابطه عکس دارد.
وی عنوان کرد: زمانی که مبنای ورود دانشجو به مقاطع حساس تحصیلات تکمیلی تست زدن باشد، شایستگی علمی فرد به معنای واقعی سنجش نمی‌شود.
علی خاکی صدیق هم معتقد است که داوطلب با شرکت در کلاس‌های کنکور و خواندن چند کتاب مهارت تست زدن را می‌آموزد و می‌تواند رتبه خوبی اخذ کند و خوب تست زدن نشان دهنده مرتبه علمی حقیقی فرد نیست.
این مسئول تصریح کرد: در همه نظام‌های معتبر آموزشی دنیا برای مقاطع تحصیلان تکمیلی به خصوص دکتری پروژه‌ای تعریف می‌شود و اعضای هیئت علمی برای اجرایی شدن آن اعلام آمادگی می‌کنند. سپس به تعداد مورد نیاز دانشجو پذیرش و در پروژه سرپرستی کرده و راهنمایی و حمایت علمی و حتی مادی می‌کند.
خاکی صدیق با بیان اینکه در ایران جذب دانشجویان دکتری به این صورت نیست، تصریح کرد: در کشور تعدادی دانشجو توسط سنجش معرفی می‌شود که دانشگاه با آنها مصاحبه می‌کند. البته اساتید درصد محدودی اعمال نظر می‌کنند که تعیین‌کننده نهایی نیست و مشکل پیش می‌آید.
رئیس‌ دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی گفت: کنکور ارشد و دکتری باید حتما حذف شود. برای مقطع دکتری باید براساس آزمون تشریحی و توصیفی خود دانشگاه‌ها دانشجو جذب شود.
وی افزود: اگر برای برگزاری آزمون نیز مشکل وجود دارد، مطلوب است بر اساس رزومه علمی فرد پذیرش انجام شود. دانشگاه‌ها با مطالعه رزومه و مصاحبه جدی و دقیق‌تر شخص با استاد تخصصی موضوع جذب می‌شود. در تمام دنیا روند جذب دانشجوی تحصیلات تکمیلی از طریق این دو روش است و احتمالا در کشور ما نیز برای اجرایی شدن مسئله‌ای وجود ندارد.
خاکی صدیق تصریح کرد: در جلسات مختلف دانشگاه‌ها با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موضوع حذف کنکور که یک مسئله تکراری و قدیمی بوده، مطرح شده است.
رئیس ‌دانشگاه علم و صنعت گفت: دانشگاه‌های سطح یک به دنبال جذب دانشجویان مستعد هستند. در حال حاضر دانشگاه‌های سطح یک 40 درصد دانشجوهای خود را از دانشجویان ممتاز دانشگاه خود یا دانشگاه‌های دیگر جذب می‌کنند.
جبار علی ذاکری ادامه داد: برای 60 درصد باقی مانده به جای یک رقابت تستی برای ورود به مقطع بالاتر که دانشجویان مطالعه صحیحی نیز ندارند، مثل گذشته آزمون مستقل توسط دانشگاه‌ها برگزار شود.
رئیس‌ دانشگاه علم و صنعت اظهار کرد: در گذشته برای آزمون مستقل متقاضیان درس‌های تخصصی را مطالعه می‌کردند و از طریق آزمون وارد دانشگاه می‌شدند. در حال حاضر هم بهترین روش از طریق آزمون مستقل به خصوص در مقطع دکتری است.
وی توضیح داد: در مقطع دکتری اولویت با دانشگاه‌ها است که بهترین دانشجویان دکتری با پتانسیل بالا را انتخاب کنند.
ذاکری اعتقاد برخی کارشناسان مبنی بر اینکه دانشگاه‌ها در جذب دانشجو بدون کنکور سلیقه‌ای عمل خواهند کرد را کاملا ‌اشتباه دانست و تصریح کرد: در واقع دانشگاه‌ها مستعدترین دانشجویان که در دوره تحصیل خود تحقیقات، پژوهش، مطالعات موثر، نشر مقاله و کتاب را داشته اند، جذب می‌کنند.
رئیس ‌دانشگاه علم و صنعت گفت: درخواست حذف آزمون مقاطع تحصیلات تکمیلی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط روسای دانشگاه‌های سطح یک مطرح شده اما این موضوع به تنهایی نیازمند نظر وزارت علوم نیست و رای شورای عالی انقلاب فرهنگی را می‌خواهد.
رئیس ‌دانشگاه صنعتی شریف نیز گفت: در برخی رشته‌ها به عنوان مثال ادبیات که تخصصی نیست آزمون برگزار شود و پس از ارزیابی نمره، پذیرش توسط مصاحبه با اختیار کامل دانشگاه‌ها و جذب و بررسی پرونده باشد.
محمود فتوحی با بیان اینکه بررسی پرونده در جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی بسیار مهم‌تر از نمره کنکور است، تصریح کرد: تعداد مقاله‌ها و فعالیت‌ها در صنعت بسیار حائز اهمیت‌تر از کنکور است.
رئیس ‌دانشگاه صنعتی شریف یادآورشد: باید در زمینه کنکور دانشجویان تحصیلات تکمیلی اختیارات دانشگاه‌ها بیشتر باشد زیرا آزمون سراسری راه مناسبی برای سنجش دانسته‌های علمی آنها و پذیرش نیست.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره با طرح موضوع حذف کنکور تحصیلات تکمیلی هم در راستای درخواست و نظر روسای دانشگاه‌های سطح یک گفت: پس از حذف کنکور در کارشناسی، حذف آزمون کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌ها محقق می‌شود.
وی ادامه داد: مقاطع تحصیلات تکمیلی شامل کارشناسی ارشد و دکتری به دنبال چنین روندی هستند که جذب مستقیم دانشجو از طریق دانشگاه‌ها صورت گیرد.
حجت‌الاسلام سعید رضا عاملی، تاکید کرد: این موضوع در مقاطع زمانی مختلف و بر اساس برنامه زمانبندی محقق می‌شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حذف کنکور و پذیرش مستقیم دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی راحت‌تر از کارشناسی است.
براساس این گزارش همچنین پیشتر معاون آموزشی وزیر علوم به ایرنا گفته بود که این وزارتخانه موافق حذف کنکور کارشناسی ارشد و دکتری در صورت فراهم آمدن شرایط آن است.
مجتبی شریعتی درباره درخواست دانشگاه‌ها برای واگذاری کنکورهای مقاطع تحصیلات تکمیلی به این مراکز آموزشی، تاکید کرد: پذیرش مستقیم دانشجو توسط دانشگاه‌ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی از کیفیت بهتری برخوردار می‌شود اما برای هر کدام باید قانون خاص تدوین و تصویب شود.
معاون آموزشی وزیر علوم، اظهار داشت: این موضوع، یک امر کلی است اما در عمل ویژگی دانشگاه‌هایی که قصد چنین اقدامی دارند باید شاخص‌های مربوط به پذیرش دانشجو تعریف شود.