«مرکز پیشرفت آمریکا» از اندیشکده‌های شناخته‌شده آمریکایی، اخیراً طی گزارشی مفصل تحت عنوان «روایت‌های کهنه، مردم خسته » به قلم «سارا علوی» کارشناس دیپلماسی عمومی جهان عرب و دانشجوی دکترای مطالعات خاورمیانه در دانشگاه «جانز هاپکینز» به موضوع قدرت نرم و دیپلماسی عمومی ایران در منطقه به عنوان یکی از ابزارهای قدرتمند اِعمال نفوذ جمهوری اسلامی،. پرداخته است.
در بخشی از این گزارش آمده است: ایران از دیپلماسی عمومی به عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی اقداماتش در جهت شکل‌گیری به متغیرهای منطقه‌ای در خاورمیانه استفاده می‌کند. این کشور که دیپلماسی عمومی را برای افزایش نفوذ خود در منطقه، حیاتی می‌داند، بر طیفی از روایت‌هایی اتکا دارد که به مذاق احساسات عمومی در جهان عرب خوش می‌آید، از جمله مقابله با امپریالیسم، مذهب و آرمان فلسطین، و این روایت‌ها را از طریق پخش برنامه‌های رسانه‌ای و هم‌چنین نفوذ فرهنگی و مذهبی [در کشورهای منطقه] گسترش می‌دهد. هر موفقیتی که جمهوری اسلامی در این عرصه به دست می‌آورد، نه تنها به مزایای ذاتی ایران مانند قرابت جغرافیایی، مذهبی و تاریخی، بلکه به سرمایه‌گذاری این کشور روی‌ اشتباهات سیاستی بازیگران دیگر در منطقه، تاریخ طولانی استفاده تهران از دیپلماسی عمومی برای پیگیری منافعش، و خلأ قدرت نرمی برمی‌گردد که در غیاب دولت‌های عربی و آمریکا به وجود آمده، و ایران در آن عملاً بی‌رقیب به فعالیت می‌پردازد.
بخشی از فعالیت‌های جنگ نرمی ایران در خاورمیانه
علوی بخشی از فعالیت‌های جنگ نرمی ایران را نیز تشریح می‌کند: دیپلماسی عمومی ایران، علاوه‌بر یک استراتژی جامع پیام‌رسانی که از برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، روزنامه، وب‌سایت و رسانه‌های اجتماعی برای تقویت روایت‌های این کشور استفاده می‌کند، شامل کنفرانس‌ها و برنامه‌های تبادل آموزشی، فرهنگی و مذهبی می‌شود. فعالیت‌های رسانه‌ای جمهوری اسلامی، تحت مدیریت صدا و سیمای ایران اداره می‌شوند؛ نهادی که نه تنها بر پیام‌های داخلی، بلکه هم‌چنین بر محتوای خارجی رسانه‌های این کشور نیز نظارت می‌کند. صدا و سیمای ایران، شبکه‌های رسانه‌ای عرب‌زبانی را اداره می‌کند که از جمله آنها شبکه «الکوثر»، با تمرکز روی برنامه‌های مذهبی و فرهنگی، و شبکه خبری «العالم» (شبکه خبری ۲۴ ساعته‌ای برای رقابت با دیگر شبکه‌های مشابه مانند الجزیره و العربیه) است. هدف این شبکه‌ها ترویج ایدئولوژی دولتی [ایران]، و مهم‌تر از آن، «خنثی‌سازی» [تبلیغات و] لفاظی‌هایی است که جمهوری اسلامی را هدف قرار داده‌اند.همچنین دیپلماسی عمومی ایران، علاوه‌بر رسانه‌های تلویزیونی و اجتماعی، به دیدار حضوری با ملت‌های عرب به منظور ایجاد ارتباط با آنها نیز متکی است.
سارا علوی در بخش دیگری از گزارش خود، امپریالیسم‌ستیزی، وحدت اسلامی و آرمان فلسطین را مهم‌ترین روایت‌هایی برمی‌شمارد که ایران با توسل به آنها کشورهای مختلف را به خود جذب می‌کند.
ضعف دیپلماسی عمومی عربی-آمریکایی مقابل ایران
وی همچنین در توضیح ضعف دیپلماسی عمومی عربی-آمریکایی مقابل ایران می‌نویسد: دولت‌های مهم عربی، اقدامی در زمینه دیپلماسی عمومی در عرصه‌های اصلی رقابت با ایران انجام نداده‌اند و عمدتاً منابع و اقدامات دیپلماسی عمومی خود را به افکار عمومی در آمریکا معطوف کرده‌اند. تصویر آنها در نظر این ملت‌ها، بر اثر نقش بی‌ثبات‌کننده‌شان در درگیری‌های سراسر خاورمیانه، از جمله در یمن، پیام‌های تبعیض‌آمیز و اغلب فرقه‌گرایانه‌شان مخدوش شده است. از سوی دیگر دیپلماسی عمومی واشینگتن در منطقه نیز با موانعی مواجه است. گسترش فعالیت‌های دیپلماسی عمومی در خاورمیانه، به دلیل سیاست‌های منفور آمریکا در منطقه و تضعیف کلی نفوذ واشینگتن در جهان همواره یک چالش بوده که اکنون با ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، تشدید هم شده است اگرچه دولت ترامپ مقابله با ایران را یکی از اولویت‌های منطقه‌ای خود قرار داده، اما به نظر نمی‌آید هیچ تلاشی برای تدوین یک استراتژی دیپلماسی عمومی به عنوان مکمل یا ایجاد یک ضدروایت آمریکایی کرده باشد که مستقیماً با نفوذ ایران در عرصه‌های کلیدی نفوذ در میان کشورهای عربی رقابت کند. این اختلال نفوذ بیش‌تر ناشی از فقدان استراتژی واضح آمریکا خاورمیانه و کاهش رویکرد مبتنی بر ارزش به دیپلماسی است.
پیشنهادات به واشنگتن
برای مقابله با دیپلماسی عمومی ایران
اندیشکده مرکز پیشرفت آمریکا در انتهای گزارش خود به دولت این کشور توصیه می‌کند که برای مقابله با جنگ نرم ایران در خاورمیانه از جمله «تعیین یک معاونت وزیر تمام‌وقت در امور دیپلماسی عمومی و روابط عمومی برای نظارت بر تمام ارتباطات آمریکا با ملت‌های خارجی»، «ایجاد یک تیم میان‌نهادی به عنوان بخشی از «گروه اقدام ایران» با تمرکز بر رقابت با دیپلماسی عمومی ایران در خاورمیانه و مقابله با روایت‌های ضدآمریکایی»، « ایجاد یک فراروایت آمریکایی با محوریت منافع دوجانبه آمریکایی-عربی، از جمله آموزش و پرورش، رونق اقتصادی، احترام به حقوق بشر و ارزش‌های مشترکِ کثرت‌گرایی»، «مبارزه با ضداطلاعات ایران با اطلاعات حقیقت‌محور» و «تأکید و تقویت حمایت اخلاقی و مالی از عاملان دیپلماسی عمومی آمریکا در جهان عرب را انجام دهد.