فرا رسیدن ایام سرد سال و افزایش خطرات جاده‌ای-بخش نخست
احتیاط شرط عبور از جاده‌های لغزنده
* فریده شریفی
آلودگی هوای شهرهای بزرگ، خستگی کار، زندگی در آپارتمان‌های کوچک، نداشتن فضای سبز، باغچه و گل و گیاه در اکثر منازل شهری باعث می‌شود به محض فرارسیدن چند روز تعطیلی حال و هوای سفر به سر آدم بزند و از خانه و کاشانه بیرون بزند و از طبیعت زیبا و دلچسب، هوای پاکیزه و فضای سبز و دل‌انگیز خارج از شهرها لذت ببرد، اما بیرون آمدن از شهر و عزم سفر کردن همان و نگرانی و دلهره حوادث جاده‌ای همان، همیشه در جاده‌ها نگرانی‌هایی در دل مسافران است، خبر تصادفات جاده‌ای در کشور ما کم نیست اما چه می‌توان کرد آیا باید در خانه ماند و خود را محصور به چهار دیوار خانه کرد یا با دوراندیشی، احتیاط و دقت حوادث جاده‌ای را به حداقل رساند؟!
جاده‌های ناامن و پرخطر در کشور ما کم نیستند و به دلایل مختلف از جمله کمبود علائم راهنمایی و رانندگی، نداشتن گاردریل، استاندارد نبودن آسفالت جاده‌ها و یا پرپیچ و خم بودن مسیر، امنیت کاملی برای مسافرت کردن وجود ندارد، اما شرایط رانندگی هم در امنیت جامعه تاثیر زیادی دارد و رانندگان با رعایت استانداردهای رانندگی می‌توانند سفری امن و راحت برای مسافران خود تدارک ببینند.
نرخ بالای تصادفات جاده‌ای در ایران
جاده‌های خطرناک ایران به علت نداشتن استانداردهای ایمنی مناسب از جمله خطرناک‌ترین جاده‌های جهان هستند و هر ساله تلفات زیادی در تصادفات جاده‌ای ایران رخ می‌دهد.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالیانه بیش از 25 میلیون نفر در تصادفات رانندگی در سراسر جهان جان خود را از دست می‌دهند. تصادفات جاده‌ای نهمین عامل مرگ و میر در جهان محسوب می‌شود ولی در ایران حوادث رانندگی پس از آلودگی هوا بیشترین قربانیان را به خود اختصاص می‌دهد.
سردار «تقی مهری» فرمانده پلیس راهور ناجا در این باره می‌گوید: «35 درصد تصادفات جاده‌ای به علت عدم توجه به رعایت فاصله با خودروی جلویی ناشی از خواب‌آلودگی و خستگی و 38 درصد به علت سرعت بالا و سبقت غیرمجاز است.»
وی اضافه می‌کند: «جاده‌های ما ظرفیت این همه بار ترافیکی را ندارد و هر ساله شاهد افزایش خودرو هستیم به نحوی که در سال 96 به میزان 1/5 میلیون خودرو به ناوگان حمل و نقل ایران افزوده شده است و 31 درصد از تصادفات جاده‌ای بین ساعت 8 تا 12 شب صورت می‌گیرد که این مسئله هم نشان می‌دهد در هنگام شب رانندگان باید با دقت بیشتری رانندگی کنند.»
به گفته فرمانده پلیس راهور ناجا، در سال 96 در حدود 13 هزار و 800 نفر طی 5900 تصادف جان باختند.
سردار مهری همچنین می‌گوید: «در حدود 8 هزار نقطه حادثه‌خیز در کشور شناسایی شده‌اند که با اصلاح مهندسی حدود 3 هزار نقطه حادثه‌خیز اصلاح شده‌اند و بر روی نقاط دیگر عملیات در حال انجام است.»
وی خاطرنشان می‌کند: «در کشور ما بر اثر حوادث ترافیکی سالیانه حدود 16 هزار نفر کشته می‌شوند و 333 هزار نفر دچار مصدومیت می‌شوند که برای پیشگیری از این حوادث می‌باید پیش‌بینی‌های لازم به عمل آید.
به گفته فرمانده پلیس راهور ناجا، در حوادث ترافیکی 72 درصد جان‌باختگان در خارج از شهرها و بقیه در داخل شهرها جان خود را از دست می‌دهند و در حدود 51 درصد از کشته‌شدگان سن 21 تا 50 سال دارند.
این همه عجله برای چیست؟
متاسفانه آمار تلفات جاده‌ای در ایران زیاد است و غیراستاندارد بودن و ناامن بودن جاده‌ها، عدم رعایت سرعت مجاز، عدم رعایت نکات ایمنی و کم‌امنیت بودن خودروها همه دست به دست هم داده تا باعث افزایش تلفات و حوادث رانندگی شود.
یک مهندس راه و ساختمان که سال‌ها در جاده‌های ایران به انجام وظیفه مشغول بوده و اکنون بازنشسته شده است از تجربیات خود برای گزارشگر کیهان می‌گوید و خاطرنشان می‌کند: «درست است که ایران از لحاظ جاده‌های خطرناک و خودروهای ناامن رکورددار است اما بی‌دقتی رانندگان هم جای خود را دارد و مجموعه این عوامل آمار تصادفات جاده‌ای را افزایش می‌دهد.»
وی اضافه می‌کند: «راه‌های مواصلاتی کشور اعم از بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها، راه‌آهن، راه شوسه و... یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های توسعه‌یافتگی هر کشوری محسوب می‌شود و تاثیر جاده‌های امن و بی‌خطر در حمل و نقل مسافران و کالا انکارناپذیر است. به همین دلیل کارشناسان، دست‌اندرکاران و مسئولان باید نهایت سعی خود را انجام دهند تا شبکه حمل و نقل و جاده‌هایی ایمن و مناسب برای دسترسی و ارتباط با مناطق مختلف ایجاد کنند.»
این مهندس بازنشسته می‌گوید: «تجربه نشان داده که کاهش حوادث جاده‌ای با شناسایی نقاط و محورهای حادثه‌خیز و نقاط کور، همچنین با افزایش ایمنی وسایل نقلیه امکان‌پذیر است و حداقل با رعایت این مسائل می‌توان آمار قربانیان جاده‌ای را کاهش داد.»
وی خاطرنشان می‌کند: «اگر هر راننده‌ای وقتی به آغاز سفر جاده‌ای خود فکر می‌کند به فکر خانواده و فرزندان خود یا فرزندان راننده طرف مقابل باشد و نکات ایمنی را رعایت کند، تصادفات جاده‌ای به حداقل می‌رسد.»
آقایی که خود را «معصومی» معرفی می‌کند و در یکی از ادارات دولتی مشغول به کار است در این باره می‌گوید: «دو فرزند کوچک دارم که در آپارتمان 70 متری زندگی می‌کنند و به دلیل کوچک بودن فضای خانه مجبورم هر روز که از سرکار برمی‌گردم فرزندانم را به پارک نزدیک منزل ببرم تا بازی کنند و از فضای سبز استفاده کنند.»
وی اضافه می‌کند: «به دلیل نداشتن فضای بزرگ در خانه برای بازی بچه‌ها هر وقت که تعطیلی پیش می‌آید بار و بندیل سفر را می‌بندیم و به مسافرت می‌رویم تا حداقل برای چند روز بچه‌ها از محیط کوچک خانه بیرون بیایند و با طبیعت و جاذبه‌های زیبای آن آشنا شوند و از هوای سالم استفاده کنند، اما مسائل جاده‌ای هم همیشه در مسافرت‌ها وجود دارد و متأسفانه حوادث جاده‌ای و تصادفات در ایران کم نیستند.»
این آقای کارمند خاطرنشان می‌کند: «چندی پیش که به مسافرت شمال رفته بودیم متأسفانه شاهد چندین تصادف بودیم که به علت بی‌دقتی رانندگان صورت گرفته بود از جمله اینکه یک تصادف به دلیل سبقت بی‌جا انجام شده بود که چندین خودرو به یکدیگر برخورد کرده بودندو متأسفانه تلفات و زخمی‌ها هم زیاد بودند در حالی که اگر خودروی جلویی برای سبقت گرفتن شتاب نمی‌کرد به کامیون روبه‌روی خود برخورد نمی‌کرد و این همه خسارات جانی و مالی به خود و دیگران نمی‌زد.»
آقای معصومی همچنین می‌گوید: «در استاندارد نبودن برخی جاده‌ها و نداشتن شرایط ایمنی شکی نیست اما ایمنی را خودمان می‌توانیم به وجود بیاوریم و باید قبل از سفر از سالم بودن وسیله نقلیه خود مطمئن باشیم، به مقدار کافی استراحت کرده باشیم تا در هنگام رانندگی خواب‌آلوده نباشیم، مواظب بچه‌ها باشیم که دست خود را از پنجره بیرون نبرند و دقت کافی داشته باشیم تا از بروز هرگونه سانحه رانندگی خودداری کنیم، البته باید در جاده حقوق دیگران را هم رعایت کنیم و فقط به فکر حق خود و احیانا تک‌روی و تکبر نباشیم.»
این کارمند به رفتارهای دور از انتظار برخی از رانندگان نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه برخی از رانندگان بین جاده‌ها و خیابان‌های شهر تفاوتی قائل نمی‌شوند و فکر می‌کنند همان کارها و رفتارهایی که در خیابان‌های شهر انجام می‌دهند مثلا سرعت غیرمجاز دارند، یا به قول معروف لایی می‌کشند و از لابلای ماشین‌ها با سرعت بالا حرکت می‌کنند در جاده‌ها هم امکان‌پذیر نیست، در حالی که در جاده‌های بیرون شهر به دلیل سرعت‌های بالا اگر خدای ناکرده تصادفی اتفاق بیفتد خسارات جانی و مالی بسیار بالاست و اتفاقات هولناکی رقم خواهد خورد بنابراین آیا این همه هیجان و رفتارهای بچه‌گانه در جاده‌ها لازم است؟!
افزایش‌تعداد خودروها
بالا ماندن میزان مرگ‌های جاده‌ای
پلیس راهور کشور از کاهش تلفات جاده‌ای از 27 هزار نفر در سال به 16 هزار نفر خبر داده است اما هنوز هم این رقم در مقایسه با میانگین جهانی بسیار بالاست و تصادف دومین عامل مرگ و میر در ایران به شمار می‌آید.
به گفته کارشناسان، افزایش خودروها تهدیدی جدی برای بالا ماندن مرگ‌های جاده‌ای است و اگر وضع به همین منوال پیش برود آمار تلفات جاده‌ای باز هم افزایش می یابد.
خانم «نصیری» که در تعطیلات اخیر به همراه خانواده‌اش به سفر شمال رفته بود به گزارشگر کیهان می‌گوید: «دقیقا 12 ساعت در جاده چالوس در ترافیک سنگین جاده بودیم و واقعا از سفر و مسافرت کردن دلزده شدیم چرا که به هیچ وجه انتظار چنین ترافیک وحشتناکی را نداشتیم و ساعت‌ها بدون آب و غذا منتظر بازشدن جاده بودیم.»
وی اضافه می‌کند: در مدتی که در ترافیک جاده چالوس به انتظار مانده بودیم پیش خودم تصور می‌کردم اگر کودک یا سالمندی در این ترافیک باشد چگونه می‌توان آنها را منتظر نگه داشت و از آنها انتظار داشت که این همه مدت صبر و تحمل داشته باشند یا اگر خدای ناکرده بیماری در بین مسافران وجود داشته باشد چگونه می‌توان او را با شرایط خاصی که دارد منتظر روان شدن ترافیک نگه داشت؟!»
به گفته این خانم، تا چشم کار می‌کرد ماشین وجود داشت و در جاده کم‌عرض چالوس 4 یا 5 ردیف ماشین پارک کرده بودند و نمی‌توانستند به جلو یا عقب بروند!
«مهرداد جهانی» مدیرکل اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان البرز از تردد بیش‌از 16 هزار خودرو در محور کرج، کندوان در ایام تعطیلات آخرماه صفر خبر می‌دهد و می‌گوید: «به رغم هشدارهای هواشناسی و اطلاع‌رسانی انجام شده مبنی بر بارش برف در محور کرج کندوان متأسفانه بسیاری از رانندگان با تجهیزات لازم از جمله زنجیر چرخ و اقلام مورد نیاز سفرهای زمستانی سفر نکرده بودند که این مسئله علاوه بر ترافیک سنگین موجب کندی تردد و توقف‌های طولانی شد.»
در همین رابطه «محمد حسین وطنی» معاون امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر استان البرز نیز از وقوع دست‌کم 18 حادثه در محورهای مواصلاتی استان البرز در تعطیلات اخیر خبر می‌دهد که منجر به مصدومیت 41 نفر شده است.
به گفته معاون امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر استان البرز اکثر کسانی که به پایگاه‌های امداد مراجعه کرده بودند از تنگی‌نفس، درد سینه و مشکلات قلبی رنج می‌بردند و بلافاصله مورد درمان قرار گرفتند.
از قدیم می‌گفتند حادثه خبر نمی‌کند، اما با دوراندیشی، تدبیر، تعقل و رعایت مسائل ایمنی می‌توان حوادث را به حداقل رساند، کافی است در این زمینه فرهنگ‌سازی شود تا هم رانندگان و هم مسافران با رعایت استاندارهای ایمنی سفر مطمئن، آسوده و ایمنی برای خود و دیگران فراهم آورند.