ضرورت رویکرد جهادی در مدیریت دولت(نگاه)
ابراهیم کارخانهای*
۲- جا دارد رئیسجمهور محترم با صدور دستور صریح به دستگاههای اجرایی در جهت حل هرچه سریعتر مشکلات موجود؛ مدیران دستگاههای اجرایی را ملزم نماید با بسیج تمامی مدیران و کارشناسان و در صورت لزوم با بهرهگیری از خرد جمعی دیگر متخصصین و صاحبنظران کشور؛ چگونگی راهحل مشکلات اساسی دستگاه مربوطه را شناسایی و به طور ضربتی نسبت به حل آنها اقدام نمایند و در صورت وجود موانع غیرقابل تصمیم گیری در آن دستگاه، موارد را در هیئت محترم دولت مطرح کنند تا در صورت ضرورت، برای اخذ تصمیم نهایی به شورای عالی هماهنگی اقتصاد مقاومتی ارجاع گردد. بر این اساس با ایجاد رقابت در خدمت و نوآوری در رفع مشکلات کشور؛ مدیران کارآمد و توانمند دستگاهها شناسایی و مدیران ناتوان در حل مشکلات، از سنگر خدمت حذف و به جای آنها نیروهای توانمند و کارآمد به کار گرفته شوند. چنین اقدامی علاوهبر رفع سریع مشکلات، موجبات انسجام و استحکام بخشی به نظام مدیریتی کشور را فراهم خواهد ساخت. شکی نیست مدیری که فاقد خلاقیت و نوآوری است مدیری است ایستا و متوقف در زمان؛ چنین مدیری نخواهد توانست متناسب با زمان پاسخگوی حل مشکلات کشور باشد، وجه تمایز یک مدیر نسبت به نیروهای تحت امر خود علاوهبر توانمندی مدیریتی میبایست برخورداری از قدرت خلاقیت، ابتکار و نوآوری باشد. وقتی مدیری توانمندترین فرد دستگاه نیست و از قدرت خلاقیت و ابتکار لازم در حل مشکلات برخوردار نمیباشد، طبیعی است چنین مدیریتی موجبات رکود و رخوت را در آن دستگاه فراهم ساخت. انتظار رئیسجمهور محترم از کارآمدی دستگاههای اجرایی برای حل بیوقفه مشکلات مردم در میدان جنگ اقتصادی زمانی محقق میگردد که قویترین و خلاقترین نیروها در رأُس دستگاههای اجرایی قرار گرفته باشند.
۳ - در حالی که در مواجهه با گرانی لجام گسیخته کالا اقدام انقلابی صورت نمیگیرد و نرخ کالاها نه در محدوده سکه و ارز بلکه در تمامی حوزهها به دور از هرگونه نظارت دولت در میدان توطئه دشمن توسط دلالان و منفعتطلبان مدیریت و تعیین میشود و ریاضت اقتصادی بر زندگی توده مردم مستضعف سایه افکنده است جا دارد رئیسجمهور محترم در اقدامی جهادی و انقلابی ضمن اعلام دستور قاطع احیاء قدرتمند و گسترده سازمان بازرسی و نظارت بر قیمتها در کل کشور با هماهنگی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان و سازمان تعزیرات حکومتی طی برنامهای انقلابی موجبات ساماندهی شبکه تولید و توزیع و نرخ گذاری و نظارت بر قیمت کلیه کالاها را در سطح کشور فراهم نموده و با اجرای برنامه ضربتی موجبات حذف قاطع هزینههای غیرضرور و در اقدامی داوطلبانه با حذف فوقالعادههای دریافتی مدیران ارشد دستگاههای اجرایی و کاهش هزینههای جاری کشور گامی ارزشمند در جهت استحکام بخشی به نظام اجرایی کشور برداشته شود. سزاوار نیست در حالی که مردم در رنج اقتصادیاند، دستگاههای اجرایی همچنان به روند جاری خود ادامه دهند. بدون شک مصوبات انقلابی دولت میتواند موجبات دلگرمی و اعتماد مردم را در همراهی با دولت محترم فراهم نماید.
۴- در شرایط عادی شاید ادامه فعالیت یک مدیر ناکارآمد و خسته چندان حساسیت برانگیز نباشد، لیکن در شرایط حساس کنونی که کشور با جنگ تمام عیار اقتصادی مواجه است انتظار این است که توانمندترین و کارآمدترین نیروها در رأس دستگاههای اجرایی کشور قرار گرفته باشند. دولت محترم میبایست با بهرهگیری از مدیرانی قوی و کارآمد عنان جنگ اقتصادی را به دست فرماندهانی توانمند، کارآمد و مقتدر بسپارد. در شرایطی که مدیران ناکارآمد و بیبرنامه کار را به دست گرفته باشند نمیتوان انتظار حل مشکلات سخت اقتصادی را داشت. الزام مدیران ارشد دستگاههای اجرایی به ارائه برنامه ضربتی در جهت حل مشکلات کشور، آزمونی اساسی برای کارآمدی دستگاههای اجرایی و مدیرانی است که در شرایط جنگ اقتصادی مسئولیت خطیر مقابله با دشمن را به عهده گرفتهاند.
۵- در شرایط حساس کنونی هیچ دستگاهی نباید خود را مبرا از مشکلات موجود کشور بداند. کلیه وزارتخانهها و سازمانها به مثابه اعضای یک پیکرند که هدف واحدی را در جهت خدمت به مردم و تعالی کشور ایفاء میکنند. در میدان جنگ اقتصادی برخی دستگاهها در خط مقدم نبرد هستند و برخی نقش کلیدی پشت جبهه را ایفا میکنند. وظیفه رئیسجمهور محترم است که به عنوان رئیسدولت همه مدیران دستگاههای اجرایی کشور را در قالب ارائه برنامه مشخص ملزم به هماهنگی و نقشآفرینی در میدان جنگ اقتصادی نماید. هیئت محترم دولت به عنوان مقر فرماندهی برنامهریزی و مدیریت جهادی در هماهنگسازی کلیه دستگاهها میبایست به عنوان اصلیترین کانون تفکر اقدام و عمل، نقش کلیدی در میدان جنگ اقتصادی ایفا نماید. طراحی عملیاتهای بزرگ برای مقابله با مشکلات اقتصادی فرادستگاهی، اقدامی است که میبایست در اتاق فرماندهی هیئت دولت تصمیم گیری و در وزارتخانههای ذیربط برنامهریزی و عملیاتی گردد. تقسیمبندی دستگاهها به اقتصادی و غیراقتصادی به مفهوم خالی کردن پشت جبهه از نیروهای پشتیبانی است. نادیده گرفتن نقش این دستگاهها در شرایطی که دولت محترم بیش از هر زمان دیگر نیازمند انسجام و همراهی همه دستگاههاست، نه تنها منجر به حذف بسیاری از نیروهای اثر گذار در میدان جنگ اقتصادی خواهد گردید بلکه پاسخگویی و کارآمدی این دستگاهها را نیز در حیاط خلوت عدم مسئولیت پذیری به حاشیه خواهد راند. هرگز قابل قبول نخواهد بود که در شرایط عادی انسجام و همافزایی همه دستگاهها یک ضرورت باشد لیکن در شرایط مشکلات سخت و دشوار، بسیاری از دستگاهها به حاشیه رانده شود. جا دارد دولت محترم نقش کلیدی همه دستگاهها را در جنگ اقتصادی تبیین کند و حسب وظیفه مورد بازخواست و نظارت جدی قراردهد.
۶- تشکیل تیمهای قوی و پنهان بازرسی برای رصد کارآمدی دستگاهها و سنجش توانمندی مدیران در اجرای برنامههای ارائه شده و تدوین رئوس کلی برنامههای نوین مدیریتی و نظارتی (مانیفست دولت) با توجه به شرایط کنونی کشور خطاب به کلیه دستگاههای اجرایی و الزام مدیران به بسیج کارکنان دستگاهها در جهت ارتقای کارآمدی و رفع مشکلات اساسی مردم؛ از اصول اساسی نظام مدیریتی موفق و کارآمد است که متاسفانه این مهم در هیئت محترم دولت مورد توجه قرار نگرفته است و نقش هیئت محترم دولت در اتخاذ تصمیمات انقلابی در جهت جلب اعتماد عمومی مردم و حل مشکلات مهم کشور کمتر مورد عنایت قرار گرفته است. شایسته است رئیسجمهور محترم با رویکردی جهادی در اداره دولت و تعیین سهم مشترک کلیه دستگاهها در حل معضلات کنونی کشور؛ به جای اتخاذ تصمیمات جاری و کم اثر؛ هیئت محترم دولت به عنوان عالیترین نهاد اجرایی کشور در قالب مدیریتی انقلابی به اتاق فرماندهی و هماهنگی عملیات بنیادی در حل مشکلات اساسی کشور تبدیل گردد. متاسفانه رئیسجمهور محترم همانگونه که ذکر شد جز در اخذ تصمیم قاطع در امر بازگشت ارز حاصل از صادرات کالا از قدرت مدیریتی خود در عرصه اجرایی کشور کمتر بهره برده است. شکی نیست همانگونه که کارآمدی یک دستگاه در گرو توانمندی مدیریت آن دستگاه است توانمندی هیئت محترم دولت نیز در گرو اعمال مدیریت قوی و مقتدرانه از سوی رئیسجمهور محترم است.اشراف در مدیریت، صراحت در تصمیم؛ قاطعیت در عمل و نظارت در اجرا چهار اصل اساسی است که در میدان علم و عقل و عزم ضامن موفقیت در اتخاذ تصمیمات بزرگ در پیشرفت و تعالی کشور است.
۷- در حالی که در کشورهای پیشرفته کانونهای تفکر- که مقام معظم رهبری از آن به عنوان هیئتهای اندیشهورز یاد فرمودهاند - حرف اول را در پیشرفت کشورها ایفا مینماید و صدها کانون در حوزههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و امنیتی حاصل تلاش خود را برای اخذ تصمیم جامع و بهنگام در اختیار نهادهای حاکمیتی کشورها قرار میدهند؛ متاسفانه این مهم در کشور ما مورد غفلت واقع گردیده و مدیران دستگاههای اجرایی به جای بهرهگیری از خرد جمعی متخصصین و صاحب نظران مجرب و نخبه، صرفاً به فکر و نظر محدود کارشناسان دستگاههای ذیربط اکتفا میکنند. در حالی که آمریکا در جنگ اقتصادی علیه ایران از کانون تفکر ۳۸۰ نفره بهره میبرد متاسفانه در جبهه مقابل آن علیرغم تاکیدات رهبری حکیم و هوشمند انقلاب؛ به این مهم آنگونه که باید توجه نشده است که جا دارد دولت محترم با راهاندازی کانونهای تفکر و اقدام و عمل؛ خرد جمعی نخبگان و صاحبنظران کشور را درخدمت حل مشکلات کشور قرار دهد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
* نماینده دورههای هفتم و نهم مجلس شورای اسلامی