واکنشهای گسترده به اظهارات تازه نخستوزیر لبنان
مصاحبه مشکوک حریری تردیدها را دوچندان کرد
سرویس خارجی -
«سعد حریری»، نخستین مصاحبه خود پس از استعفای مشکوکش را هم از داخل عربستان! انجام داد. دستپاچگی، رنگپریدگی و اضطراب در چهره نخستوزیر مستعفی لبنان چنان آشکار بود که تردیدها درباره چرایی این استعفا را نه تنها کم نکرد، بلکه دوچندان کرد؛ اگرچه حریری گفت، اسیر سعودیها نشده و آزادانه به هر جا که میخواهد میرود!
یکشنبه شب بسیاری از چشمها به تلویزیون دوخته شده بود تا اظهارات تازه سعد حریری نخستوزیر مستعفی لبنان و دلایل این استعفا را این بار طی یک مصاحبه مطبوعاتی اما باز هم از داخل عربستان! بشنوند تا شاید به ابهامات درباره گروگان بودن او در دست خاندان آلسعود پایان دهند. مصاحبهای که ترتیب آن اصولا با همین هدف از سوی سعودیها داده شده بود. اما نوع صحبتهای حریری و دستپاچگی او به اضافه ادامه اتهامزنی به حزبالله نه تنها ابهامات را برطرف نکرد بلکه آن را دوچندان کرد. حریری در این مصاحبه، سردرگم و دستپاچه بود و مضمون اظهاراتش متقاعدکننده نبود. از همین رو نهتنها برای لبنانیها و بسیاری از اعراب، بلکه برای بسیاری که این اظهارات را با دقت پیگیری میکنند، توجیهکننده نبود.
این اظهارات اولین گفتوگوی «حریری» از زمان پرواز غیرمترقبهاش به عربستان در سوم نوامبر(12آبان ماه) و استعفای او یک روز پس از آن محسوب میشود. اما به نظر میرسد اظهارات او برای ابهامزدایی و کاهش تنشها بر سر اینکه آیا او آزادانه عمل کرده یا اینکه سعودیها او را مجبور به استعفا کردهاند، نتیجه عکس داده چرا که بسیاری از رسانههای بینالمللی هم نوشتهاند که این مصاحبه، ابهامات را دو چندان کرده است. هنوز معلوم نیست حریری چرا به جای کشورش، در عربستان استعفا داده است!
حریری چه گفت؟
طبق گزارشهای متعددی که منتشر شده، نخستوزیر مستعفی یمن در این نمایش مصاحبه! پاسخ روشنی به چرایی اعلام استعفا از داخل عربستان نداد. او همچنین هیچگونه جزئیات جدیدی از آنچه هشت روز پیش به عنوان توطئه علیه جانش توصیف کرده بود، ارائه نکرد. او رنگپریده و هراسان بود و با چشمانی گود افتاده و مضطرب، اغلب با سرعت به سمتی مینگریست. اینطور به نظر میرسید که فردی دیگر در محل مصاحبه حضور دارد و حریری قبل از بیان هر نکته حساسی اول به او مینگریست!
نخستوزیر مستعفی لبنان درگفتوگوی تلویزیونی با شبکه لبنانی المستقبل به «یعقوبیان» مجری این تلویزیون که طرفدار سعودیها است گفت: «من آزادم و هروقت که بخواهم میتوانم عربستان را ترک کنم.»
حریری درباره استعفایش نیز چنین گفت که تهدیداتی علیه زندگیاش وجود دارد. وی سپس اشاره ضمنی به این مسئله کرد که این تهدیدات از جانب حزبالله است! او همچنین به مداخله ایران در لبنان و سلطه حزبالله بهعنوان دلیل دیگری برای تصمیم به کنارهگیری اشاره کرد. اما در این مصاحبه به این سؤال که آیا استعفایش نهایی است، جواب روشنی نداد. حریری گفت؛ طبق قانون اساسی به محض بازگشت به لبنان شخصا استعفایش را تقدیم رئیسجمهور خواهد کرد. حریری در این سخنرانی همچنین اظهارات دیگری مطرح کرد که همین اظهارات به تردیدها افزود. حریری گفت، عربستان در امور لبنان دخالت نمیکند! و این ایران است که در امور داخلی این کشور دخالت میکند به شرطی قبول میکنم، استعفای خود را پس بگیرم که حزبالله قبول کند، بیطرف باشد.«ملک سلمان من را مانند پسر خودش میداند و ولیعهد عربستان نیز برای من قابل احترام است. من به علیاکبر ولایتی گفته بودم که دخالتهای ایران در کشورهای عربی غیرقابل قبول است. تهدیدی که شده بودم از سوی ولایتی صورت نگرفت ... عربستان به اقتصاد، برق و آب لبنان کمک میکند، اما دیگران چه کمکی به این کشور میکنند؟»
واکنشها
کسانی که نگرانند حریری ممکن است تحت فشار قرار گرفته باشد و حتی از طرف عربستان بازداشت شده باشد، از جمله مقامهای لبنانی، دیپلماتهای غربی و برخی از متحدان سیاسی حریری، با این سخنرانی قانع نشدند و اعلام کردند که به چیزی کمتر از بازگشت او به لبنان راضی نمیشوند. آنچه به ظن آنها میافزاید این است که استعفای حریری دقیقا همان روزی انجام شد که «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان، صدها سعودی را در طرحی که خودش آن را سرکوب ضد فساد و منتقدان آن را پاکسازی توصیف کردن بازداشت کرد. میشل عون، رئیسجمهور لبنان در واکنش به این اظهارات حریری گفته، «هر آنچه حریری از عربستان بگوید بازتاب حقیقت نیست و نتیجه شرایط مرموز و مشکوکی است که در پادشاهی عربستان در جریان است و بنابراین نمیتوان آن را جدی گرفت.» نبیه بری رئیس پارلمان لبنان نیز گفت استعفای حریری تنها در صورتی اعتبار دارد که وی در داخل خاک لبنان آن را اعلام کند. سفیر روسیه در لبنان نیز تاکید کرد که درباره وضعیت سعد حریری نخستوزیر لبنان باید توضیح داده شود زیرا این مسئله به حاکمیت کشور لبنان مرتبط است.
«بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس نیز با انتشار بیانیهای خواستار بازگشت بدون تاخیر نخستوزیر لبنان به بیروت شد. روزنامه آمریکایی «نیویورکتایمز» نیز در گزارشی با اشاره به مصاحبه تلویزیونی حریری تأکید کرد که این گفتوگو اصلا قانعکننده نبود و تردیدها درباره گروگان گرفته شدن وی در عربستان سعودی را برطرف نکرد.
روزنامه آلمانی «زوددویچه سایتونگ» نیز در مطلبی به تحولات اخیر لبنان به کارگردانی عربستان سعودی پرداخت و نوشت: اسرائیل و عربستان سعودی بهغیر از مسئله دشمنی با ایران و حزبالله اشتراکاتی با هم دارند. اگر اسرائیل حالا به اختلافات درباره لبنان ورود پیدا کند خطر به وجود آمدن جنگ جدیدی در خاورمیانه شکل میگیرد. نویسنده در ادامه نوشت، سعودیها البته استعفای سعد حریری نخستوزیر لبنان را به وی تحمیل کردند و به این ترتیب اقدام تحریکآمیز خطرناکی را انجام دادهاند. البته سعودیها بهویژه بهخاطر اینکه درگیر جنگ یمن هستند و مبارزات در این کشور طولانی شده است نمیخواهند خود جنگ دیگری را رهبری کنند و تلآویو را درگیر خواهند کرد.