تداوم آرمان‌های مهدویت در راهپیمایی اربعین
تجلی ظهور در قدم‌های زائران حسینی(ع)
ایرج نظافتی
آن‌قدر همه چیز اینجا خوب است، که هر بار که می‌آیم آرزو می‌کنم ای کاش برای همیشه مقیمش می‌شدم
دلم آرامِ آرام می‌شود
قرصِ قرص
حتی آدمها هم رفتارشان عوض می‌شود
مهربان می‌شوند
دلسوزتر
باتوجه‌تر ...
به همه لبخند هدیه می‌کنند
شاید چون همه کار و بارشان می‌شود همین سفر
همین مسیر بهشتی ...
دنیا و تعلقاتش را رها می‌کنند و دست می‌شویند از همه چیزش...
آنچه که خواندید دلنوشته خانم فضه سادات حسینی مجری سیمای جمهوری اسلامی و از فعالان فرهنگی است که در پیاده‌روی اربعین در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده است.
این روزها دلنوشته‌ها از زائران اربعین آن‌قدر زیاد است که هرکدام به نوعی اشک در چشمان شیفتگان و خصوصا جاماندگان این قافله عشق جاری می‌کند.
آقای مجدالدین معلمی رئیس حوزه هنری استان قم که توفیق حضور در این سفر معنوی پیاده روی اربعین را دارد شبی را میهمان مردم بغداد بوده است و از پذیرایی خوب مردمان پایتخت عراق در صفحه شخصی اینستاگرامش چنین می‌نویسد: «خدایا حکمتت را شکر! پدر من یک‌سال‌ونیم سابقه حضور در جنگ تحمیلی صدام ملعون دارند. پدر، کل جنگ را در جبهه‌ها بوده است و برادرم در جنگ شهید شده است...
امروز اما ما فرزندان نسل دوم و سوم انقلاب اسلامی به حرمت خون سیدالشهداء با عزت و افتخار در خانه‌های مردم بغداد به گرمی پذیرایی می‌شویم و صرف‌نظر از تفاوت زبانی، چنان همدلانه به هم محبت می‌کنیم، تو گویی قرن‌هاست عشق خانوادگی بین ما برقرار است!
خدایا حکمتت را شکر. خدایا بزرگی‌ا‌ت را شکر. در سال‌های جنگ با خودم می‌گفتم یعنی می‌شود روزی ما ذلت صدام و بعثی‌ها را ببینیم؟! امروز فراتر از آرزو و خیال بچگی، به قلوب مردم‌شان نفوذ کرده‌ایم و عکس رهبران و بزرگان‌مان بر در و دیوار شهرهایشان جلوه‌گری می‌کند.
ان‌شاءالله روزی هم بیاید که ذلت کفر جهانی به رهبری آمریکای جهان‌خوار و نابودی اسرائیل انسان‌خوار را ببینیم.
خدایا حکمتت را شکر. خدایا ریشه ظلمت و ظلم را به نور و برکت ظهور آقا امام زمان روشن کن...
آرزوهای بزرگ شدنیست رفیق »
این روزها حکایت عاشقی و دلدادگی راهپیمایان اربعین حسینی بسی خواندنی و آموزنده است.
یکی از خود گذشتگی‌ها می‌گوید و آن یکی از ایثار و فداکاری مردم عراق حکایت‌ها تعریف می‌کند و همه و همه خلاصه می‌شود در این جمله بی‌نظیر عمه سادات زینب کبری(س) که فرمود: «ما رأيتُ الاّ جميلاً...؛ هيچ چيز جز زيبايي نديدم!»
حضرت زينب(س) اين جمله را در مجلس يزيد در شام فرمود، زماني كه يزيد در مجلسي عمومي، رو به حضرت زينب(س) نمود، و در حالتي كه مست غرور بود گفت: خدا را شكر كه شما را خوار نمود! بعد از حضرت زينب سؤال كرد: كار خدا را با برادر و اهل بيت چگونه يافتي؟
يزيد قصد داشت همه جنايات خويش را با نسبت دادن به خواست خدا صحيح جلوه داده و كارهاي خود را بر اساس حق توجيه نمايد! زينب كبري(س) در جواب فرمود: ما رأيتُ الاّ جميلاً...؛ هيچ چيز جز زيبايي نديدم. اينان (امام حسين و يارانش) گروهي بودند كه خداوند شهادت را براي آنان مقرّر نمود و در قيامت خداوند بين تو و آنها قضاوت مينمايد...».
حضرت زينب در اين كلام كوتاه به معارف عظيمي اشاره نمودهاند که اینک پس از گذشت بیش از هزار سال از آن واقعه عظیم بر این زیبایی روز به روز افزوده می‌شود، و خیل مشتاقان زیارت اربعین طبق اعلام مسئولان عراقی هر سال بیشتر از سال قبل می‌شود و هر سال جلوه‌های زیباتری نسبت به سال قبل خلق می‌شود و این حکایت همان دیدن زیبایی‌هایی است که در همان زمان حضرت زینب(س) بدان اشاره فرمودند.
پیاده‌روی اربعین تمرین امر ظهور
بنابر اخبار موثق دریافتی، با نزدیک شدن به اربعین حسینی، تمام مسیرهای منتهی به شهر کربلا مملو از جمعیت مشتاق از ملیت‌های مختلف است و عاشقان اباعبدالله(ع) با حضور میلیونی خود در حال رقم زدن رکورد جدیدی در اجتماع انسانی پیاده‌روی اربعین هستند که بدون شک این اجتماع می‌تواند تمرینی برای امر ظهور مهدی موعود(عج) باشد.
سخن منتسب به امام عصر(عج) هست که می‌فرمایند: «اگر شیعیان ما جمع باشند و قلب‌هایشان به هم انس و الفت و مهربانی داشته باشد امر ما به تاخیر نمی‌افتد.»
در راهپیمایی اربعین دل‌های همه زوار امام حسین(ع) به نوعی به هم گره خورده و هر کس به فکر خدمت به دیگری است و مهربانی و عطوفت بین راهپیمایان به اوج خود می‌رسد.
حجت‌الاسلام محمدمهدی مرادی کارشناس و مبلغ امور دینی به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «راهپیمایی عظیم اربعین به نوعی نمایشی از زمان ظهور مهدی موعود(عج) است. چرا که بر اساس روایت‌های متعدد موجود، در زمان ظهور همه ابناء بشر با هم مهربان و همدل شده و به کمک یکدیگر می‌آیند و دشمنی و کدورتی باقی نخواهد ماند که همین همدلی و صمیمیت بین زائران اربعین و میزبانی از آنان از سوی مردم عراق به خوبی دیده می‌شود.»
وی تصریح می‌کند: «همین موضوع را در بحث پیاده‌روی اربعین به خوبی شاهد هستیم که مثلا ایرانیان در این ایام میهمان منازل مردم عراق می‌شوند و بدون توجه به تفاوت‌های قومی و زبانی و صرفا با این نیت که زوار امام حسین(ع) هستند مورد تکریم قرار می‌گیرند و یا اگر فردی از زائران با مشکلی روبرو شود دیگر زائران در مقابلش بی‌تفاوت نیستند و یا به خوبی می‌بینیم مردم جنگ زده و مستضعف عراق در این ایام هر آنچه که دارند در طبق اخلاص قرار می‌دهند و به میدان کارزار حسینی می‌آورند تا توفیق خدمت به زائران اباعبدالله الحسین (ع) را داشته باشند.»
این مبلغ دینی با اشاره به سختی‌هایی که زوار امام حسین در راه پیاده‌روی اربعین متحمل می‌شوند، می‌گوید: «مسئولان با تدابیر خاص خود نگذارند در این زیارت اربعین شرمنده امام حسین(ع) شویم، نگذاریم شرمنده امام عصر(ع) شویم، متاسفانه دیده شده بعضا به جای قدردانی از زائران اربعین، برایشان جنگ روانی به بهانه‌های مختلف از جمله ویزا یا افزایش کرایه‌های ماشین به مناطق مرزی ایجاد می‌کنیم.»
رکورد دیگری خلق شد
همزمان با افزایش راهپیمایان اربعین به‌سمت حرم امام حسین(ع)، تمام مسیرهای منتهی به شهر کربلای معلی مملو از جمعیت شده و در حال تبدیل شدن به یک رکورد دیگر جهانی است، رکوردی که امروز به‌اذعان تمام رسانه‌های جهان، متعلق به مسلمانانی است که برای تجدید بیعت با آرمان‌های امام حسین(ره) به‌سمت کربلا راهپیمایی می‌کنند.
گرچه هنوز هیچ آمار رسمی از تعداد حضور راهپیمایان اعلام نشده است اما برخی مسئولان عراق گفته‌اند که راهپیمایی امسال اربعین گسترده‌تر از سال گذشته بوده و حضور میلیونی راهپیمایانی که برای تجدید بیعت با امام حسین(ع) عازم کربلا هستند، بیش از پیش خواهد بود.
حجت‌الاسلام اسماعیل قبادی مبلغ دینی و مدیر کل سازمان تبلیغات اسلامی استان کرمانشاه درباره سوابق پیاده‌روی اربعین به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «سابقه تاریخی پیاده‌روی اربعین به زمان اهل بیت علیهم‌السلام و بسیاری ازعلما بازمی‌گردد. نقطه شروع پیاده روی اربعین بازگشت کاروان امام حسین(ع) در اربعین به کربلاست که بعدها توسط شیعیان این راه ادامه پیدا کرد.»
وی تصریح می‌کند:«علت گسترش پیاده‌روی اربعین این است که ائمه این کار را انجام دادند و حدیث‌های بسیاری از ایشان در ارزش و ثواب پیاده‌روی اربعین نقل شده است و حتی یکی از نشانه‌های مومن را زیارت اربعین بیان کردند. به بیان دیگر باید گفت آن‌قدر اهمیت آن زیاد است که فرمودند اگر نتوانستید خود را به کربلا برسانید، از راه دور آن را بخوانید».
قبادی درباره ارتباط بین پیاده‌روی اربعین و موضوع انتظار چنین می‌گوید: «به عقیده من پیاده‌روی اربعین نماد عینی حرکت عملی منتظران ظهور است.»
وی می‌گوید: «طبق روایات موجود حضرت مهدی(عج) در هنگام ظهور، و در نخستین جمله خود روضه امام حسین(ع) را می‌خوانند و منتقم خون سیدالشهداء علیه‌السلام هستند. بر همین اساس همه جهانیان و خصوصا شیعیان و پیروان مکتب اهل بیت(ع) در وهله اول باید امام حسین(ع) و حادثه عاشورا را به خوبی بشناسند، چرا که لازمه مهدی شناسی و همراهی امام زمان(ع)، معرفت به امام حسین(ع) و شناخت آن بزرگوار است. از همین رو پیاده‌روی اربعین و عشق و ایثاری که در بین میلیون‌ها مسلمان زائر حسینی به وجود می‌آید نمادی از لحظه ظهور است.»
این مبلغ دینی با بیان اینکه پیاده‌روی اربعین کنگره عظیم شیعیان و مسلمانان در جهان است، تصریح می‌کند: «اربعین پتانسیل بزرگی است که می‌تواند امام حسین(ع) و واقعه عاشورا را به درستی به جهانیان بشناساند و باید از این ظرفیت به خوبی بهره‌برداری کنیم و راه زوار را تسهیل کنیم تا بتوانند به راحتی این جمعیت عظیم میلیونی را تشکیل دهند، چرا که بزرگترین اجتماع شیعیان در عالم روز اربعین است. با این معرفی است که می‌توانیم برای ظهور مهدی موعود(عج) بسترسازی کنیم، چراکه اگر می‌خواهیم فرج امام عصر(عج) زودتر تحقق یابد، باید برای پیاده‌روی اربعین و این اجتماع بزرگ و میلیونی اربعین برنامه جدی، دقیق و همه‌جانبه داشته باشیم.»
جایگاه اربعین
در فرهنگ اسلامی
یکی از مهم‌ترین مباحثی که در علوم اسلامی به آن اشاره شده، موضوع اربعین و جایگاه آن است.
در باب فلسفه و موضوعیت واژه اربعین در اسلام و مبانی آن باید گفت که، این مفهوم، اهمیت ویژه و والایی در مبانی اسلام دارد.
در باب این واژه تعاریفی نیز وارد شده است، مانند رسیدن به کمال و پختگی انسان و عقل آدمی در چهل سالگی و شاخصه مهم و قابل توجه دیگر این واژه در فرهنگ و آیین اسلام، رسیدن حضرت رسول اکرم(ص) به نبوت در سن چهل سالگی است.
این مفهوم در بررسی و تحلیل لغت‌شناسان و اندیشمندان مسلمان دارای ارزش و اعتبار بالایی است. در تحلیل و تبیین مقام و موقعیت واژه اربعین در نهضت عظیم حضرت سیدالشهدا(ع)، شاید بهترین و بزرگترین تحلیل از جانب امام عسگری(ع) وارد شده است. ایشان در حدیث شریفی می‌فرمایند: «برای مومن پنج خصلت وجود خواهد داشت که یکی از این علائم و نشانه‌ها، زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین است.»
در باب زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) و گرامی داشتن روز اربعین منقول است که، اهل بیت(ع) نه تنها در عصر و دوران شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) به زیارت و سوگواری ایشان می‌پرداختند، بلکه زیارت و بزرگداشت مراسم سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در تمامی دوران‌ها مورد اهتمام و عنایت اهل بیت(ع) بوده و توده‌های مردم را به زیارت ایشان در روز اربعین فرا می‌خواندند.
در کتب و منابع اسلامی و شیعی در باب زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین وارد شده است که، هر کس در این روز به زیارت امام حسین(ع) نائل شود گویی که خداوند تبارک و تعالی را در عرش زیارت نموده و یا اینکه خداوند برای زوّار حضرت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین، بابت هر قدم و گامی که برمی‌دارند، ثواب و اجر چندین حج و عمره را منظور می‌کند.
در تبیین واقعه و جایگاه زیارت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در روز اربعین، سفارش‌ها و تأکیدات فراوانی چه از جانب بزرگان و عالمان بزرگ اسلامی و شیعی و چه از منظر و دیدگاه ائمه بزرگوار(ع) تبیین و تأکید شده است.
در تاریخ ذکر شده است عناد و مخالفت با منویات و رویکرد اهل بیت(ع) تا آنجایی پیش رفت که، به دستور متوکل عباسی(لعنت‌الله علّیه) حرم حضرت سیدالشهدا(ع) ویران شد، اموال و متعلقات حرم به یغما رفت و در محل قبور مطهر شهدای کربلا، زراعت و کشاورزی صورت گرفت، ولی باز این مناسبات و افعال باعث نشد تا مردم و جامعه از زیارت و طواف حرم مطهر حضرت سیدالشهداء(ع) دست بکشند و هر ساله مشتاقانه به زیارت این مضجع شریف می‌شتابند.