روزهای ثبت‌نام از کاندیداهای دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری در حالی طی شد که حاشیه‌های عجیب در این مدت بیش از هر چیز دیگری جلب توجه می‌کرد. ثبت‌نام  تعداد زیادی از افرادی که حتی به گفته خودشان به هیچ وجه کمترین شرایط کاندید شدن را ندارند اما ساعت‌ها در صف انتظار می‌مانند تا در این عرصه ثبت‌نام کنند نکته‌ای عجیب اما قابل تامل است. این روزها درباره این پدیده کم نظیر فراوان صحبت شده به خصوص از جنبه لزوم اصلاح قانون و رفع ابهامات قانونی مثل تعیین صریح شرط سنی و تحصیلی و...
 اینکه در قانون انتخابات  شرایط کلی کاندیداهای ریاست جمهوری آمده و اشاره قاطعی در باب شرط سنی یا تحصیلات نشده خود نکته مهمی است چرا که اکنون  حتی در یک شغل ساده هم از ابتدایی‌ترین شرایط، سن و تحصیلات فرد مورد نظر است حتی در انتخابات مجلس شرط سنی و تحصیلاتی برای نمایندگان در نظر گرفته شده است اما اینکه برای بالاترین مسئول اجرایی کشور چنین چیزی در نظر گرفته نشده جای تعجب دارد. مبهم بودن و نداشتن صراحت قانون در این بخش باعث شده است تا شاهد ثبت‌نام کسانی باشیم که از لحاظ سن، تحصیلات، حتی شرایط رفتاری کمترین شرایط این مسئولیت را ندارند بنابر این جا دارد یک بار برای همیشه با اصلاح قانون و رفع ابهامات آن به این مشکل که نمای خوبی برای کشورمان ندارد پایان داده شود.فارغ از بحث ابهام و نیاز به اصلاح قانون اما به نظر چرایی این رخداد از لحاظ رفتاری و اجتماعی نیز قابل بررسی است.
آنچه این روزها بیشتر در این عرصه خودنمایی می‌کند حضور افراد با چهره‌ها و سنین مختلف و بدون داشتن حداقل شرایط برای ثبت نام در انتخابات است. سؤالی که اینجا پیش می‌آید این است که به راستی چرا ثبت‌نام از کاندیداهای ریاست جمهوری تبدیل به جشنواره حضور چنین افرادی شده است.
نکته مهم اینکه امروزه گسترش فضای مجازی و انتشار وسیع مطالب و عکس‌های کم اهمیت باعث ایجاد انگیزه ورود بخش عمده‌ای از این افراد شده چرا که با یک ثبت‌نام عجیب برای ساعت‌ها یا روزها یک فرد ناشناخته تبدیل به سوژه پر بازدید صفحات مجازی می‌شود و چه از این بهتر؟ متاسفانه گذشته از فضای مجازی این روزها روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و حتی بخش‌های مختلف صدا و سیما نیز خود به این حضور عجیب و غریب افراد برای ثبت نام دامن می‌زنند،  به طوری که یک فرد می‌تواند با همراه داشتن چند کپی و یک عکس و حضور در ستاد انتخابات و البته کمی زدن حرف‌های عجیب یا انجام فیگور خاص یا داشتن شکل و شمایل و لباس غیرمرسوم تبدیل به خبر پر بازدید‌ترین بخش‌های تلویزیون یا خبرگزاری‌ها شود، یا عکس حضور حماسی خود را در چندین روزنامه نظاره گر باشد.
بنابراین جا دارد خبرنگاران و رسانه‌های خبری به جای دامن زدن به این موضوع به فکر چرایی و آسیب شناسی آن باشند. نکته دیگر اینکه علاوه بر نیاز به اصلاح قانون که باعث کم شدن حضور افراد غیرمرتبط می‌شود نقش مسئولان ستاد انتخابات و وزارت کشور در صحنه آرایی این چنینی ثبت‌نام و در ملاءعام و خبرنگاران بودن افراد ناشناس حین ثبت‌نام نیز نباید از نظر دور داشته شود.
هر چند چرایی این  ثبت نام ها از منظرهای مختلف همچون حضور برای اعتراض به وضع موجود یا شوخی و ایجاد فضای طنز قابل تحلیل است اما بررسی روانشناختی این  پدیده موضوع اصلی  این نوشتار  است.
در رابطه با این موضوع نظر دکتر قدرت حرآبادی روانشناس را جویا شدم. دکتر حر آبادی معتقد است بخش عمده این موضوع  به خود شیفتگی یا نیاز به خودنمایی و حتی عقده حقارت افراد بازمی‌گردد.
 به گفته وی، تلاش برای خودنمایی موضوعی است که در بین افراد مختلف جامعه وجود دارد و البته برخی آن را کنترل کرده و برخی به روش‌های مختلف در پی ارضای این حس هستند. حتی افرادی را در جامعه می‌بینیم که در شرایط مطلوب و سطح بالای مالی هستند اما این ثروت به تنهایی حس و نیاز خودنمایی آنها  را برطرف نمی‌کند به همین دلیل حتی این افراد نیز در مواقعی دست به کارهای عجیب می‌زنند و هزینه‌های زیادی می‌کنند تا جلب توجه کنند.
نکته جالبی که این روانشناس  به آن اشاره می‌کند نیاز به خودنمایی و تلاش برای در چشم دیگران بودن حتی توسط برخی  سیاسیون است به طوری که فلان شخص با سابقه سیاسی که سالهاست از عرصه سیاست دور بوده و حتی به عبارتی فراموش شده است اکنون فارغ از اینکه موفقیتی برای خود در انتخابات متصور باشد یا نه اما اصرار به حضور در صحنه رقابت دارد چرا که  از حیات سیاسی لذت می‌برد. همین باعث می‌شود که امروز این فرد حاشیه‌ای سیاست حتی در بین کودکان و جوانان هم شناخته می‌شود اما مثلا فلان مبارز با سابقه انقلاب برای جوانان غریبه است.وی می‌گوید حتی فلان هنر پیشه هم که سال‌ها از نظرها دور بوده باز برای دیده شدن در انتخابات ثبت نام می‌کند.
دکتر حرآبادی با اشاره به شعر معروف «خودنمایی بر لب بام به بهانه تکاندن قالیچه»، اصل ثبت‌نام در انتخابات توسط طیف زیادی از افرادی که صلاحیت این کار را ندارند خودنمایی و نه شرکت در انتخابات می‌داند.
این کارشناس روانشناسی درباره چرایی وجود این همه نیاز به خودنمایی در جامعه می‌گوید: بسیاری از نیاز‌های روحی افراد مثل دیده شدن در زمان مناسب خود برآورده نمی‌شود، به اصطلاح برخی افراد در زمان مناسب بچگی نکرده‌اند تا مورد توجه قرا بگیرند یا برخی  کودکان در محیطی رشد کرده‌اند که همه اطرافیان دارای اختلاف سن بالا با وی بوده‌اند و فرصت بچگی نداشته‌اند، بنابراین ما باید یاد بگیریم در روش‌های تربیتی خود در هر سن با کودکان و فرزندانمان مناسب سن آنها رفتار کنیم. حر آبادی به خانواده‌ها توصیه کرد در سنین پیش دبستانی با مراجعه به روانشناسان از کودک خود تست شخصیت به عمل آورند تا تیپ و ویژگی اصلی شخصیتی وی را شناخته و در جهت رشد و بالندگی  این ویژگی بارز شخصیتی کودکشان حرکت کنند. مثلا ممکن است یک کودک ویژگی بارزی در هنر داشته باشد یا در ورزش و ... که اگر به موقع شناسایی و به آن پرداخته نشود ممکن است این توانایی نادیده گرفته شود و در  آینده سرخوردگی یا ناکامی به بار آورد که همین ممکن است نیاز به دیده شدن را در آینده تشدید کند.
این روانشناس به همه افراد توصیه کرد با جستجو در خودشان و یا کمک از مشاور نقاط مثبت قابل ارائه در شخصیت و توانمندی‌های خود را پیدا کرده و در آن عرصه مثلا هنر، ورزش، فرهنگ و... حرکت کنند چرا که اگر این شناخت از خود به موقع باشد سودآور است.
وی با تایید  نقش فضای مجازی در دامن زدن به این خودنمایی‌ها، با اشاره به اینکه در فضای مجازی عقب هستیم، گفت: باید با حرکت‌های آفندی و پیش‌دستانه و فرهنگ‌سازی و مدیریت فضای مجازی ابتکار عمل را در دست بگیریم و از این موضوع که هم فرصت و هم تهدید است نهایت استفاده درست را ببریم.
ضمن اینکه نظرات دکتر حرآبادی درباره نیاز به خودنمایی و دیده شدن را در ذهن مرور می‌کنم نمونه‌های بسیار دیگری از این موضوع که در جامعه با آن روبرو هستیم را به یاد می‌آورم. از خانم‌هایی که جدای از بحث اعتقادی، بدحجابی آنها به علت نیاز به دیده شدن است یا جوانی که به طرز عجیبی دست خود را خالکوبی کرده یا شلوار پاره به تن می‌کند یا موی عجیبی درست می‌کند تا دیده شود یا بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی که ممکن است به علت خودنمایی باشد. جا دارد کارشناسان امر و متخصصان نظام آموزشی و خانواده بیشتر در این زمینه تلاش کنند و خانواده‌ها نیز توجه بیشتری به ابعاد مختلف نیازهای شخصیتی فرزندان خود داشته باشند.
نباید فراموش کرد نیاز به دیده شدن در وجود انسان غیرقابل کتمان است اما پرداختن  و رسیدن به آن تحت هر شرایطی شایسته نیست. البته در واکاوی چرایی این نوع ثبت نام در انتخابات علاوه بر خود نمایی موضوعات دیگری نیز قابل بررسی است که در جای خود می توان به آنها پرداخت.