بررسی آثار و برکات شرکت در اردوهای جهادی در روحیه جوانان(بخش سوم)
اردوهای جهادی راهکار توسعه فرهنگ مدیریت انقلابی(گزارش روز)
«شما الان جوان هستید، نیرو دارید، حوصله دارید، وقت دارید، گرفتاری زیادی ندارید، از این فرصت استفاده کنید. یکی از فرصتها هم همین اردوهای جهادی است؛ این اردوهای جهادی به مراتب بهتر از اردوهایی است که متأسفانه هنوز هم معمول است. با اینکه من هشدار داده‌ام، بعضی‌ها اردو درست می‌کنند که بفرستند اروپا؛ اردوی دانشجویی به اروپا! یکی از غلط‌ترین کارها این است؛ این اردوی جهادی، از آن به مراتب بهتر و شرافتمندانه‌تر و مفیدتر است. حضور در اردوهای جهادی، تماس مستقیم با مردم، احساس مسئولیت پیدا می‌کنید. انسان وقتی خدمت کرد به طور مستقیم، خدمت در چشم انسان عزیز می‌شود؛ نقاط ضعف را پیدا می‌کنید.»
این سطرها بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در مهرماه سال گذشته در جمع دانشجویان است. جهاد کبیر به معنای تبعیت نکردن از دشمن در میدان اقتصاد، سیاست، فرهنگ و هنر است و در چنین مسیری اردوهای جهادی راهی مناسب برای خودسازی در راستای تحقق آرمان‌های انقلاب با روحیه‌ای جهادی است.
شاید در این سال‌ها آنچه از اردوهای جهادی‌در ذهن مردم نقش بسته تصویری از بیل و کلنگ و شن و ماسه و چند جوان احتمالا خیلی جدی با ظاهرهایی یکدست بوده که درحال انجام کارهای عمرانی بوده‌اند اما اگر واقعا کمی عمیق‌تر به ماجرا نگاه کنیم و اگر مزه اردوهای جهادی زیر زبانمان برود می‌بینیم که وضعیت واقعا این‌گونه نیست؛ بچه‌های جهادگر هرچند در فضای اردو همگی یکرنگ و یکدل با هدف رفع مشکلات مردم در تلاشند اما بسیاری از آنها دارای تفکرات سیاسی و اجتماعی مختلفی هستند.
فضایی مناسب برای خودسازی
همین بچه‌های خاکی جهادگر که تصاویر آنها با لباس‌های خاکی رنگ در ذهن هایمان نقش بسته چه بسا در شهرهایشان با رنگ‌ها و سلایق متفاوت تیپ می‌زنند و همین‌هایی که گاه در اردوهای جهادی دسته جمعی یک روز را با تنها یک بسته بیسکویت سر می‌کنند بسا در زندگی معمولی پراشتهاترین فرد در فضای خانواده هستند، همین جوان جدیِ درحال کار در تصاویر و فیلم‌های جهادی پس از کار شوخی‌ها و خنده‌های خودش را هم دارد. و البته ناگفته نماند که صفای اردوهای جهادی به خلوت کردن با خود ومناجات و توسل های شبانه اش است.
اینها را گفتم تا یادمان نرود اگر هشت سال جنگی بود و اگر درسال‌های اخیر دفاع از حرم اهل بیت(ع) توسط بچه‌های باغیرت ایرانی صورت می‌گیرد صرفا این جوانان از قشری خاص نیستند و این دلدادگی به انقلاب و دغدغه ساختن در قشرهای مختلف کشورمان وجود دارد و به همین دلیل است که می‌توان به اردوهای جهادی به عنوان راهکاری مناسب برای تحقق اهداف مورد تاکید رهبر معظم انقلاب در جهت رشد و تعالی کشور حساب کرد. اردوهایی که با جاذبه خود جوانان توانمند از سطوح مختلف جامعه را به سمت خود می‌کشانند و فضای ایجاد شده در طول اردوها از آنها افراد باتجربه‌ای می‌سازد که هرکدام می‌توانند درجهت رشد کشور گام‌هایی بلند بردارند.
حسن چراغی مدیر گروه جهادی «یونس» در گفت و گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «گروه جهادی ما کار خود را از سال 91 آغاز کرد و در این مدت در مناطق محروم استان‌های ایلام، کرمانشاه و خراسان جنوبی حضور یافتیم. گروه ما از بدنه محلات شکل گرفته است. وقتی دیدیم در جامعه نیاز به حضور گروه‌هایی برای محرومیت زدایی است برای شادی دل امام زمان(عج) و کمک به مردم مناطق کم برخوردار وارد عرصه شدیم.»
وی تصریح می‌کند: «تفاوت میان زندگی جهادی و زندگی غیرجهادی مانند تفاوت میان فردی که روزه می‌گیرد با فردی است که روزه نمی‌گیرد. در زندگی جهادی آرامش قلبی و فضایی مناسب برای خودسازی وجود دارد. ضمن اینکه وقتی شما به مردم مناطق کم برخوردار کمک می‌کنید و آنها دعایتان می‌کنند احساس بسیار خوبی به شما دست می‌دهد.»
ظرفیتی مناسب برای مدیریت جهادی
مدیر گروه جهادی یونس در ادامه می‌گوید: «یقینا برگزاری اردوهای جهادی می‌تواند تاثیر بسیاری در اجرایی شدن مدیریت جهادی در جامعه داشته باشد، مشروط بر آنکه بحث عمل در آن مشهود باشد و روحیه جهادی به سطوح مختلف جامعه از جمله دولت و مدیران نیز برسد. فضای اردوهای جهادی فضای خوبی است اما نیاز به حمایت و گسترش دارد.»
چراغی تصریح می‌کند: «باید در موقعیت‌های گسترده‌تر نیز به روحیه جهادی اعتماد کرد و به آن فرصت داد. به‌طور مثال ما درحال اقدام برای انجام پروژه‌ای هستیم که در شرایط عادی این پروژه نیاز به 750 میلیون تومان بودجه برای رسیدن به مرحله بهره‌برداری دارد؛ این در شرایطی است که قرار است ما همین طرح را با رقمی نزدیک به 200 میلیون تومان اجرایی کنیم و این موضوعات همه از ثمرات و برکات روحیه جهادی است.»
این جهادگر در واکنش به درخواست گزارشگر کیهان برای بیان یک توصیه به افرادی که اردوهای جهادی را تجربه نکرده‌اند، می‌گوید: «فضای اردوهای جهادی به گونه‌ای است که تا آن را تجربه نکنید نمی‌توانید شرایط آن را درک کنید. تجربه فضای جهادی دقیقا مثل تجربه خوردن یک چیز است؛ همان‌گونه که تا وقتی که شما یک چیز را نخورید نمی‌توانید آن را درک کنید، تا زمانی که اردوی جهادی را تجربه نکرده و آن را درک نکنید، نمی‌توانید مزه آن را متوجه شوید.»
چراغی در صحبت‌های خود به تاثیر فکر حاکم بر اردوهای جهادی در تبیین تفکر جهادی در جامعه اشاره می‌کند. جایی که می‌توان با بهره‌مندی از این روحیه جهادی کارها را با سرعت و انرژی بیشتر و البته هزینه‌ای کمتر به پایان رساند.
ایمان ایرانی مدیر گروه جهادی انصارالزهرا(س) برای نظراتی مشابه با محمدحسن دارد و به گزارشگر کیهان می‌گوید: «ببینید زندگی جهادی یک نوع سبک زندگی است. متاسفانه امروزه زندگی‌های شهری ما دچار آسیب‌هایی شده که یک نمونه آن مصرف گرایی است و نمونه دیگر آن بی‌توجهی و بی‌خبری از حال یکدیگر است. حرص زیاد برای کسب پول و مال از دیگر شاخصه‌های زندگی غیرجهادی است و نمونه بارز آن در همین قضیه فیش‌های حقوقی نجومی قابل مشاهده است. شما در زندگی به سبک جهادی نه تنها این آسیب‌ها را نمی‌بینید بلکه فضا کاملا برعکس است. دقیقا مانند فضای دفاع مقدس و فضایی که امروز مدافعان حرم دارند. به نظر من نزدیک‌ترین فضا و سبک زندگی به سیره شهدا همین اردوهای جهادی است.»
وی تصریح می‌کند: «اردوهای جهادی حتی از راهیان نور هم به سیره شهدا نزدیک‌تر هستند چون شما در اردوهای راهیان نور در واقع دارید از بیرون به حال و هوای شهدا نگاه می‌کنید، اما در اردوهای جهادی شما خودتان عمل‌کننده به سبک و سیره شهدا هستید. یکی از اهداف اردوهای جهادی خودسازی شخصیتی و معنوی جهادگراست و یکی از جنبه‌های این خودسازی می‌تواند تربیت مدیرانی با روحیه و سبک مدیریت جهادی باشد. ما درحال حاضر در این زمینه خیلی ضعف داریم و خیلی از مشکلات ما به دلیل نداشتن مدیر و شیوه مدیریتی مناسب با گفتمان انقلاب اسلامی است. انقلاب ما یک انقلاب اسلامی است و آرمان‌های بزرگی دارد و قطعا برای تحقق اسلام و آرمان‌های آن نیاز به کار و تلاشی بیش از حد معمول داریم. مدیران ما نباید با شیوه‌های معمول مدیریتی کار کنند. نباید درگیر کاغذبازی‌ها، امور تشریفاتی و تجملاتی شده و فقط به گزارش‌ها اکتفا کنند. بلکه باید آستین‌ها را بالا بزنند و از پشت میزها بیرون بیایند و با همت جهادی وارد عرصه بشوند. باید از نزدیک مشکلات و دغدغه‌های مردم را ببینند و حتی سعی کنند در آن فضا زندگی کنند و این چیزی است که ما در اردوهای جهادی داریم. قطعا دانشجوهایی که در این فضا و با این روحیه تربیت بشوند، در آینده مدیرانی نخواهند بود که دنبال تجملات و امور بی‌فایده اداری باشند. آنها درد مردم را از نزدیک درک کرده‌اند و می‌توانند با روحیه جهادی مشکلات مردم را حل کنند.»
تحقق اقتصاد مقاومتی در اردوهای جهادی
همان‌طور که در ابتدای گزارش اشاره شد، یکی از مسائل مغفول مانده درشناخت‌گروه‌های جهادی فعالیت‌های موثر این گروه‌ها در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. بدون شک چشم انداز اکثر گروه‌های جهادی رفع محرومیت‌های ساختاری نقاط محروم از نظر عمرانی است اما نباید تاثیرگذاری این گروه‌ها در سایر حوزه‌ها را فراموش کرد. چرا که در صورت عدم تاثیرگذاری در حوزه اقتصادی در این مناطق، مردم مناطق مجددا بعد از چند سال به دلیل عدم برخورداری مالی مناسب، دچار وضعیت نابسامانی خواهند شد. برای بررسی این موضوع به سراغ یکی از جهادگران جوان کشورمان می‌رویم. مرتضی محمدی مدیر گروه جهادی شهید حاج امینی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «گروه‌های جهادی یک ظرفیت تمام نشدنی برای نظام مقدس اسلامی هستند که دیروز در قالب بسیج مردمی در جبهه‌های دفاع مقدس و بعد از جنگ در قالب جهاد سازندگی و امروز در قالب گروه‌های جهادی در جهت اجرای منویات مقام معظم رهبری خدمت می‌کنند.»
وی می‌گوید: «قطعا در هر جامعه‌ای حتی جامعه اسلامی کمبودها و کاستی‌هایی وجود دارد. با نظر به این کاستی‌ها بر هر مسلمان آزاده‌ای واجب است که در صدد رفع این کمبودها برآید که این انگیزه و نیت مقدس نیاز به روحیه، نیروی انسانی و برنامه‌ریزی جهادی دارد که تمام این ویژگی‌ها در گروه‌های جهادی نمایان است. در چند سال اخير كه رهبر معظم انقلاب در خصوص مسئله اقتصاد مقاومتي تكيه كرده‌اند و راه برون رفت از مشكلات اقتصادي كشور را اقتصاد مقاومتي بيان کردند. ما هم به تأسّي از رهبر عزيزمان در تلاش هستیم كه اين امر را تحقق بخشيم و در حال حاضر تمام دغدغه جهادگران ما رفع کمبودها و مشکلات، ايجاد انگيزه و اشتغال زايي در عرصه‌های مختلف می‌باشد.»
وی تصریح می‌کند:« ویژگی‌هایی که امروزه در زندگی شهری و ماشینی دیده می‌شود سبک زندگی‌ای است که در آن مادی گرایی بیشتر خودنمایی می‌کند و تمام تلاش‌ها در جهت مال اندوزی است در صورتی که در زندگی جهادی خلوص نیت برای خدا قالب و شاکله هر فعلی است و جنبه معنوی در آن از جنبه مادی پیشی گرفته است. در جهاد مشكلات و تنگناها جايگاهي ندارد و جهاد مصداق تلاش براي رسيدن به هدف است. مدیریت جهادی به عنوان یک الگوی نوین مدیریت در کشور مطرح است. الگویی که اساس و شالوده آن بر پایه این است که برای خدا قدم برداریم.»
محمدی خاطرنشان می‌کند: «گروه‌های جهادی به عنوان سردمداران گروه‌های خودجوش مردمی همواره در مشکلات یاور انقلاب بوده‌اند و در پی تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت فعالیت و استفاده از تمامی ظرفیت‌ها در جهت اجرای اقتصاد مقاومتی گروه‌های جهادی وارد این عرصه شده‌اند و در جهت اجرای این مهم اهدافی از جمله فرهنگسازی اقتصاد مقاومتی در بین جهادگران و روستاییان، تقویت و ایجاد کسب و کارهای روستایی مثل صنایع دستی، و مطالبه گری عمومی و تخصصی از مسؤلین را درنظر دارند.»
تاثیر اردوهای جهادی بر تحقق
اقتصاد مقاومتی
مدیر گروه جهادی انصارالزهرا(س) درخصوص تاثیر اردوهای جهادی بر تحقق اقتصاد مقاومتی می‌گوید: «محور اصلی اقتصادمقاومتی تکیه بر داشته‌ها و ظرفیت‌های داخلی کشور است. یکی از ظرفیت‌های کشور ما همین ظرفیت‌هایی است که در روستاها وجود دارند که می‌توانند زمینه اشتغال برای جوانان را ایجاد کنند. مزیت فعالیت‌های اقتصادی در روستاها کم هزینه بودن آنهاست. شما در روستا می‌توانید با کمتر از ۲۰میلیون کارگاه تولیدی ایجاد کنید و به بهره‌وری برسید درحالی که در شهر شاید حداقل به بیش از صدمیلیون اعتبار نیاز داشته باشید.»
وی خاطرنشان می‌کند: «باتوجه به تاکیدات مقام معظم رهبری، گروه‌های جهادی چندسالی است به بحث اقتصاد مقاومتی ورود پیدا کرده‌اند که هرروز هم این امر گسترش پیدا می‌کند. پایه و اساس کار هم استفاده از ظرفیت‌ها و مزیت‌های بالقوه مناطق محروم می‌باشد. از افزایش بهره‌وری کشاورزی و دامپروری بگیرید تا صنایع روستایی مانند صنایع دستی که اگر گسترش پیدا کنند خیلی به اقتصاد مردم نیازمند و اقتصاد کل کشور کمک خواهند کرد. ما در اردوی پیش رو در چند عرصه قصد ورود و آموزش اهالی را داریم. معرق کاری، کیف بافی و... از عرصه‌هایی است که قرار است به اهالی آموزش بدهیم و آنها در طول سال تولیدات داشته باشند. شاید بپرسید بازار فروش ندارند اما در پاسخ باید گفت گروه‌های جهادی می‌توانند در زمینه بازار فروش هم به آنها کمک کنند. در واقع تولید از مردم مناطق محروم، فروش از ما در تهران و سراسر کشور و دوباره سود آن به محرومین بازمی گردد.»